Αν υπάρχει ένα πρόσωπο που πλέον έχει στρέψει όλα τα βλέµµατα πάνω του, µετά την αστραπιαία ανατροπή της δυναστείας Ασαντ, η οποία διοικούσε τη Συρία εδώ και 50 χρόνια, αυτό είναι ο Αµπού Μοχάµεντ αλ Τζολάνι, ο ηγέτης της οργάνωσης «Χαγιάτ Ταχρίρ-αλ Σαµ» (HTS). Αν υπάρχει, δε, µία λέξη που µπορεί να περιγράψει την προσωπικότητά του, αυτή θα µπορούσε να είναι η «έκπληξη».

Από το 2021, όταν και έδωσε την πρώτη του συνέντευξη σε δυτικό Μέσο (το αµερικανικό PBS), µέχρι και τις πιο πρόσφατες που παραχώρησε τις τελευταίες εβδοµάδες σε Sky News και CNN, ο Αλ Τζολάνι (ή Γκολάνι, ψευδώνυµο λόγω της καταγωγής του από τα Υψίπεδα του Γκολάν, καίτοι γεννηθείς στη Σαουδική Αραβία) στέλνει ένα συγκεκριµένο µήνυµα: η ισλαµική διακυβέρνηση δεν έχει κάποια σχέση µε τις αποτρόπαιες πρακτικές τις οποίες µετέρχονταν κατά κανόνα οργανώσεις µε τις οποίες βέβαια είχε σχέσεις η δική του ένοπλη οργάνωση (όπως η «Αl Qaeda» και το «ISIS»), δίνοντας τη δική του ερµηνεία γι’ αυτό που σηµαίνει τζιχάντ και είναι διττό: τόσο ο εσωτερικός αγώνας για την τελείωση όσο και ο εξωτερικός απέναντι στον εχθρό, χωρίς όµως αυτό να σηµαίνει διάδοση της πίστης µε το ξίφος, όπως τουλάχιστον διατείνονται ορισµένες ισλαµιστικές θεωρήσεις.

Συρία: Τα πιστεύω και η στρατηγική του Αλ Τζολάνι 

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Αλ Τζολάνι (ή Αχµέντ Χουσεΐν αλ-Σάρα, όπως είναι το κατά κόσµον όνοµά του) κάνει λόγο για τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που αναµένει κανείς από έναν τζιχαντιστή και επικηρυγµένο στις ΗΠΑ για 10 εκατ. δολάρια τροµοκράτη: Μιλά για νόµο της σαρία που είναι συµπεριληπτικός για όλους (χριστιανούς, Εβραίους, µουσουλµάνους άλλων δογµάτων), λέγοντας χαρακτηριστικά στο PBS πριν από τρία χρόνια: «Πώς έζησαν χριστιανοί 1.400 χρόνια στη Συρία και σε αραβικές περιοχές, ενώ υπήρχε ένα µεγάλο ισλαµικό χαλιφάτο;».

Παράλληλα, κάνει λόγο για κοινωνία των πολιτών και για κυβερνητικούς θεσµούς, όπως τους εφάρµοσε στη βάση της οργάνωσής του, στο Ιντλίµπ, εκεί όπου εγκαθίδρυσε τη Συριακή Κυβέρνηση Σωτηρίας (Syrian Salvation Government). Όπως το έθεσε ο ίδιος, «η µάχη είναι το ένα µέρος του Ισλάµ, που επιτρέπει µετά στους ανθρώπους να χτίσουν». Προσέθεσε, δε, πως στο Ιντλίµπ λειτουργούν πανεπιστήµια, µε τα 2/3 των φοιτούντων να είναι γυναίκες, ενώ στα σχολεία είναι εγγεγραµµένοι περί τους 450.000 µε 500.000 µαθητές.

Σηµειώνεται πως ο Αλ Τζολάνι, πριν φτάσει στη Συρία, είχε πολεµήσει στο Ιράκ και, όπως είπε ο ίδιος, είχε µυηθεί από την ηλικία των 19-20 ετών στην ισλαµιστική κοσµοθεωρία κατά τα χρόνια της παλαιστινιακής Ιντιφάντα (1999- 2000).

Ριζοσπαστικοποιήθηκε κατά τα χρόνια της κράτησής του σε φυλακή στο Ιράκ και το 2011 εστάλη από τον επικεφαλής του «ISIS», Αλ Μπαγκντάντι, στη Συρία, προκειµένου να δηµιουργήσει το «Μέτωπο Αl Nusra», δηλαδή το «Μέτωπο για την κατάκτηση του Λεβάντε».

Rebranding και αλλαγή ενδυμασίας 

Για να είναι πλήρες, όµως, ένα rebranding, απαιτεί ακόµα και αλλαγή ονόµατος: Ετσι, αφού έκοψε κάθε δεσµό µε το «ISIS» και την «Αλ Κάιντα», δηµιούργησε το 2016 την οργάνωση που µετεξελίχθηκε σε «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαµ», την «Οργάνωση για την απελευθέρωση (αντί για κατάκτηση) του Λεβάντε». Απαιτεί, επίσης, και αλλαγή ενδυµασίας: βλέποντάς τον µέσα στον χρόνο, γίνεται φανερό ότι εγκαταλείπει την περιβολή ενός τυπικού τζιχαντιστή, επιλέγοντας «δυτική» ενδυµασία, όπως παρατήρησε το BBC και η Mina al Lami. Και αυτό, άλλωστε, είναι απόλυτα συµβατό µε το σταθερό µήνυµά του πως η ∆ύση δεν έχει να φοβάται κάτι από τον ίδιο, επικρίνοντάς τη για την επιλογή να διατηρήσει το καθεστώς Ασαντ, η ανατροπή του οποίου αποτελεί τον µόνο διακηρυγµένο στόχο του Αλ Τζολάνι για µια νέα ηµέρα για τη Συρία, για την οποία «παλέψαµε µόνοι µας», όπως ισχυρίζεται.

Όλα αυτά, βέβαια, για την ώρα είναι σε µεγάλο βαθµό θεωρία. Και αυτό γιατί η συγκεκριµένη επόµενη ηµέρα για τη Συρία µόνο σαφής δεν είναι. Μπορεί ο ίδιος ο Αλ Τζολάνι να στέλνει το µήνυµα πως η χώρα θα «ανοικοδοµηθεί» και πως οι φόβοι για την οργάνωσή του είναι «αβάσιµοι», αλλά υπάρχουν σοβαρά ζητήµατα. Πρώτα από όλα, το γεγονός ότι οι τζιχαντιστές δεν ελέγχουν όλη τη συριακή επικράτεια, που ουσιαστικά διαµοιράζεται σε τουλάχιστον τρία µέρη:

- Τα εδάφη που ελέγχουν οι αντάρτες της «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαµ» (HTS). - Τα εδάφη που ελέγχουν οι κουρδικές (µε τη στήριξη των ΗΠΑ) «Συριακές ∆ηµοκρατικές ∆υνάµεις» (SDF).

- Τα εδάφη που ελέγχουν οι δυνάµεις του «Συριακού Εθνικού Στρατού» (SNA), που υποστηρίζονται άµεσα από την Τουρκία και στις τάξεις τους υπάρχουν πολλοί «Αδελφοί Μουσουλµάνοι». Κατά συνέπεια, το ερώτηµα παραµένει: η επόµενη µέρα στη Συρία θα είναι όντως ειρηνική; Ποια θα είναι η στάση των περιφερειακών παικτών, όπως του Ισραήλ ή της Τουρκίας; Ποια η θέση του Λευκού Οίκου, ιδίως από τη στιγµή της έλευσης του Ντόναλντ Τραµπ στην προεδρία και του µηνύµατός του πως δεν αφορά τις ΗΠΑ η κατάσταση στη Συρία;

Δημοσιεύθηκε στα «Παραπολιτικά»