Η Συρία, µετά την πτώση του Μπασάρ αλ Ασαντ, βρίσκεται σε µια µεταβατική φάση. Αντιµετωπίζει σοβαρό οικονοµικό πρόβληµα, µε αποτέλεσµα να εξαρτάται πλήρως από ξένους χρηµατοδότες. ∆εδοµένου του ότι το Ιράν και η Ρωσία δεν δύνανται πλέον να συνδράµουν, της έχει αποµείνει η Τουρκία, που ζητά ανταλλάγµατα. Ωστόσο, στην παρούσα χρονική συγκυρία δεν υφίσταται διεθνής νοµιµοποίηση, δεν υπάρχουν πόροι και δεν υπάρχει πραγµατική κυριαρχία.

Μέχρι, λοιπόν, να οµαλοποιηθεί αυτή η ρευστή κατάσταση και να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές, ώστε να προκύψει µια «κανονική» κυβέρνηση που θα αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ, η Συρία δείχνει έρµαιο στις διαθέσεις των Τούρκων. Ενα από τα ανταλλάγµατα που ζητά η Αγκυρα από τη ∆αµασκό είναι η υπογραφή µιας συµφωνίας για τον καθορισµό Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης (ΑΟΖ) που θα παρακάµπτει την Κύπρο.

Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» αναδεικνύει σήµερα τις εκτιµήσεις για το ποιος θα είναι ο αντίκτυπος µιας τέτοιας τουρκοσυριακής συµφωνίας, στα πρότυπα του παράνοµου και ανυπόστατου τουρκολιβυκού µνηµονίου και πώς θα απαντήσουν Αθήνα και Λευκωσία.

Στο τελικό στάδιο

Σύµφωνα µε καλά πληροφορηµένες τουρκικές πηγές, το deal µεταξύ Τουρκίας και Συρίας συζητήθηκε κατά το πρόσφατο ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών της γείτονος, Χακάν Φιντάν, στη ∆αµασκό. Οταν συναντήθηκε µε τον επικεφαλής της Hay’at Tahrir alSham (HTS) που έχει αναλάβει τον προσωρινό (;) έλεγχο της Συρίας, Αλ Τζολάνι, συζητήθηκε το θέµα. Μάλιστα, οι συνοµιλίες φέρεται ότι είναι σε τελικό στάδιο, όπως δηµοσίως δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών και Υποδοµών, Αµπντουλκαντίρ Ουράλογλου. «Θα συνάψουµε συµφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας µε τη συριακή διοίκηση. Εργαζόµαστε για ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που περιλαµβάνει αεροπορικές, σιδηροδροµικές, οδικές και υπηρεσίες επικοινωνίας στη Συρία», προανήγγειλε ο Ουράλογλου, µιλώντας στο TGRT Haber.

Τι σηµαίνει

Αν επαναληφθεί το µοτίβο του 2019 («τουρκολιβυκό µνηµόνιο»), τότε θα επηρεαστούν αρνητικά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, θα παγώσουν οι προσπάθειες για τον πολυσυζητηµένο διάλογο Αθήνας - Αγκυρας και (κυρίως) θα πληγούν τα κυριαρχικά δικαιώµατα της Κύπρου. Με περίσσιο θράσος, ο αρχιτέκτονας του αναθεωρητικού αφηγήµατος της «γαλάζιας πατρίδας», ο απόστρατος ναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, «οµολόγησε» ότι η Τουρκία -µε πιθανή συµµετοχή του ψευδοκράτους- θα επιχειρήσει να υφαρπάξει µέρος της κυπριακής ΑΟΖ: «Αυτή η συµφωνία θα δώσει κατά 12% περισσότερο χώρο, περισσότερη ΑΟΖ στη Συρία σε σχέση µε την πρόταση της ‘‘Ελληνοκυπριακής ∆ιοίκησης της Νότιας Κύπρου’’. Επίσης, θα δώσει ένα κέρδος στην Τουρκία έκτασης 4.000 τ.χλµ. και θα χαλάσει το σχέδιο των Ελληνοκυπρίων. Ετσι, στην Ανατολή θα δηµιουργηθεί µια τουρκική ασπίδα όπως είχε δηµιουργηθεί και δυτικά µε τη συµφωνία µε τη Λιβύη».

Σενάρια



Η Ελλάδα από την πρώτη στιγµή παρακολουθεί τις εξελίξεις και συντονίζει τις κινήσεις της τόσο µε την Κύπρο όσο και µε τα γειτονικά κράτη και φυσικά τα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε να είναι άπαντες ενήµεροι για τα σχέδια του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποος ήδη αντιµετωπίζει τη Συρία ως προτεκτοράτο του. Είναι ενδεικτικό ότι, σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες της «Κυριακάτικης Α», ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης επικοινωνεί τακτικά µε τον Κύπριο υπουργό, µε τους Αραβες οµολόγους του, αλλά και µε τη νέα ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέµατα εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλας. Τούτο, διότι η Ελλάδα, όπως αποκαλύπτουν ανώτατες διπλωµατικές πηγές στην εφηµερίδα µας, εξαρχής είχε επεξεργαστεί όλα τα δυνητικά σενάρια και είχε εκπονήσει ένα σχέδιο «απάντησης» στην τουρκοσυριακή ΑΟΖ.

  • Πρώτον, αν πέσουν αυτές οι υπογραφές, η Τουρκία θα βρει µπροστά της την Ελλάδα και την Κύπρο στην Ε.Ε. ∆ιότι ως κράτη-µέλη έχουν κάθε δικαίωµα να ασκήσουν βέτο σε αποφάσεις που απαιτούν την οµοφωνία των «27». Αρα, το 1 δισεκατοµµύριο ευρώ που «υποσχέθηκε» η πρόεδρος της Κοµισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στον Ταγίπ Ερντογάν στις 17 ∆εκεµβρίου, ως ενίσχυση για το Μεταναστευτικό, θα αποτελέσει παρελθόν αν η Αθήνα και η Λευκωσία ασκήσουν βέτο ως απάντηση στο µνηµόνιο για την ΑΟΖ.
  • ∆εύτερον, η διεθνής κοινότητα δεν θα «νοµιµοποιήσει» µια συµφωνία που φέρει την υπογραφή µιας και σήµερα χαρακτηριζόµενης ως τροµοκρατικής οργάνωσης, εν προκειµένω της HTS. Κοινώς, αν η συριακή ηγεσία προχωρήσει σε ένα τόσο επιθετικό και αυθαίρετο βήµα, παραβιάζοντας το ∆ιεθνές ∆ίκαιο και το ∆ίκαιο της Θάλασσας, όπως επίσης και το ευρωπαϊκό κεκτηµένο, η HTS δεν θα διευκολύνει την εξαίρεσή της από τον κατάλογο των τροµοκρατικών οργανώσεων και άρα δεν θα υπάρξει διεθνής αναγνώριση. 

Νοµικά άκυρο

Η παρούσα ηγεσία στη ∆αµασκό κρίνεται ως µεταβατική, δεν έχει προκύψει κατόπιν εκλογών, εποµένως ό,τι κι αν υπογράψει θεωρείται νοµικά άκυρο. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών σχολίαζαν ότι «πρόκειται για µεταβατική κατάσταση που δεν νοµιµοποιεί τον οποιονδήποτε να κάνει µία τέτοια συµφωνία». Ενώ προσέθεταν ότι τα θαλάσσια σύνορα στην περιοχή είναι και ευρωπαϊκά, εξού και το θέµα έχει ήδη τεθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση µε την κοινή επιστολή της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αυστρίας. Το έγγραφο αυτό, µε συγκεκριµένες προτάσεις για την επόµενη ηµέρα στη Συρία, κατατέθηκε εγκαίρως, διότι η Ελλάδα λειτούργησε προληπτικά και σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες της «Κυριακάτικης Α» έχει ήδη γίνει δεκτό το σκεπτικό που προέβαλε.

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή