Στο εσωτερικό, η νέα περίοδος Τραµπ θα δοκιµάσει τις αντοχές και την προσαρµοστικότητα του αµερικανικού θεσµικού συστήµατος. Στα διεθνή, θα δοκιµάσει τα όρια της µονοµέρειας και της επιλεκτικής, à la carte πολυµέρειας.

Ο Τραµπ είναι απρόβλεπτος στο επίπεδο των δηλώσεων, ανήκει όµως στη γνώριµη, αλλά σχετικά περιορισµένη παράδοση Αµερικανών προέδρων που χρησιµοποιούν ακραίο λόγο και λεκτική επιθετικότητα για διαπραγµατευτικούς σκοπούς, ακόµα και απέναντι σε φίλους στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Από τον Andrew Jackson µέχρι τις µέρες µας. Οµως η ατζέντα Τραµπ αποτελεί µείγµα ιδιωτικοοικονοµικών, νεοµερκαντιλιστικών και γεωπολιτικών σχεδίων. Περί Γροιλανδίας, τα πράγµατα είναι σχετικά σαφή. Το αµερικανικό ενδιαφέρον είναι παλαιό, αλλά αναζωπυρώθηκε λόγω ανακάλυψης µεγάλων αποθεµάτων σπάνιων γαιών, λόγω της κρίσης µε τη Ρωσία αλλά και λόγω της επιτάχυνσης του κινήµατος για ανεξαρτησία από τη ∆ανία, που θα άφηνε τη Γροιλανδία έρµαιο ρωσικών και κινεζικών πιέσεων.

Ο σηµερινός πρωθυπουργός της Γροιλανδίας είναι υπέρµαχος της ανεξαρτησίας. Υπάρχει, όµως, η συµφωνία του 1951 (τροποποιηµένη το 2004) µεταξύ ΗΠΑ και ∆ανίας σχετικά µε την άµυνα της Γροιλανδίας. Αν η Γροιλανδία ανεξαρτητοποιηθεί µε ένα δηµοψήφισµα, οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν τον κύριο λόγο την επόµενη ηµέρα. Γενικότερα, ο Τραµπ προετοιµάζει ένα υπόβαθρο για διαπραγµατεύσεις στενότερης συνεργασίας και συµβίωσης (π.χ., µε Καναδά) ή διαπραγµατευτικής πίεσης (brinkmanship) µέχρι τα ακρότατα όρια (π.χ., µε Παναµά). Ο νέος πρόεδρος θα επιχειρήσει να κλείσει τον ρωσο-ουκρανικό πόλεµο προωθώντας µια συµφωνίαπακέτο µεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας, που θα λαµβάνει υπόψη τις ρωσικές ανησυχίες για τη συνεχή διεύρυνση του ΝΑΤΟ, αλλά και για την απώλεια επιρροής στη Μέση Ανατολή.

Ο Τραµπ δεν θέλει µια Ρωσία υπηρέτη της Κίνας. Η αναπροσαρµογή των σχέσεων ΗΠΑ - Ευρώπης σε ένα νέο επίπεδο θα πρέπει να περάσει µέσα από στάδια που προϋποθέτουν σαφή και στιβαρό ευρωπαϊκό συντονισµό, αλλά και λεπτούς χειρισµούς. ∆εν µπορεί παρά να υπάρχουν αµφιβολίες, ειδικά για την πρώτη προϋπόθεση. Τα προβλήµατα στη γεωπολιτική παρουσία της Ε.Ε. αφορούν πολλούς τοµείς, πέρα από τα κενά των αµυντικών βιοµηχανικών συνεργειών και το βρεφικό στάδιο των κοινών ευρωπαϊκών προµηθειών. Πριν ακόµη αναλάβει επίσηµα καθήκοντα ο Τραµπ, η Μελόνι ξεκίνησε επαφές µε προοπτική την αξιοποίηση και σε ζητήµατα στρατιωτικών επικοινωνιών από το ιταλικό κράτος του δικτύου δορυφόρων Starlink, θυγατρικής της SpaceX του Μασκ. Στη ρευστή περίοδο στην οποία έχουµε εισέλθει, η Ελλάδα, µαζί µε την απολύτως αναγκαία ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος, χρειάζεται µια διπλωµατική και επικοινωνιακή αντεπίθεση.

Σε πολυµερή και διµερή φόρα, βεβαίως, εντός, αλλά και πέραν της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, χρειάζεται συνεχής αναζήτηση εταίρων και συνεπής επισήµανση του αναθεωρητικού ρόλου της νεο-οθωµανικής Τουρκίας. Ο υβριδικός πολυπολικός και πολυκεντρικός κόσµος που αναδύεται είναι περισσότερο ρευστός και λιγότερο προβλέψιµος σε σχέση µε το µεταπολεµικό παρελθόν, µε ή χωρίς τον Τραµπ. 

*Καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά