Η ΕΕ δεν έχει καμία διάθεση να εκλιπαρεί για ευνοϊκή μεταχείριση μπροστά στην ατζέντα «Πρώτα η Αμερική» του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Αντ’ αυτού, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρτογράφησε την Τρίτη ένα αισιόδοξο όραμα για την ΕΕ ως ένα οικονομικό αντίβαρο που κερδίζει τις ΗΠΑ σε πολλούς βασικούς τομείς και είναι ανοιχτή για επιχειρήσεις με χώρες όπως το Μεξικό και η Κίνα – ενώ ο Τραμπ θέτει τον εαυτό του σε πορεία σύγκρουσης με τα εν λόγω έθνη.

Μιλώντας στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, στην πρώτη της σημαντική πολιτική ομιλία μετά την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου για δεύτερη θητεία, η φον ντερ Λάιεν απέφυγε να ασκήσει άμεση κριτική στον πρόεδρο, αλλά έκανε σαφείς και έντονες αντιθέσεις με την Αμερική, υπογραμμίζοντας ιδίως τη δέσμευση της ΕΕ στο σύμφωνο του Παρισιού για το κλίμα, το οποίο η Ουάσινγκτον εγκαταλείπει.

Η Ευρώπη, είπε, εξακολουθεί να έχει τον «μεγαλύτερο εμπορικό τομέα στον κόσμο», καθώς και «μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, υψηλότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα και χαμηλότερες ανισότητες από όλους τους παγκόσμιους ανταγωνιστές μας» αναφέρει το Politico.

Σε αντίθεση με τις αδέσποτες τακτικές ισχυρής ισχύος του Τραμπ, η «μεγάλη και ελκυστική αγορά» της Ευρώπης ήταν ένας προβλέψιμος εταίρος, δήλωσε η φον ντερ Λάιεν. «Με την Ευρώπη, αυτό που βλέπετε είναι αυτό που παίρνετε. Παίζουμε με τους κανόνες. Οι συμφωνίες μας δεν έχουν κρυφές δεσμεύσεις».

Συνολικά, η φον ντερ Λάιεν επιδίωξε συμμαχίες αντί για αναμετρήσεις, ιδίως με εκείνους που βρίσκονται στο στόχαστρο του Τραμπ. «Η Ευρώπη θα συνεχίσει να επιδιώκει τη συνεργασία – όχι μόνο με τους μακροχρόνιους ομοϊδεάτες μας, αλλά με κάθε χώρα με την οποία μοιραζόμαστε κοινά συμφέροντα», τόνισε.

Όσον αφορά τα πολλά προβλήματα της Ευρώπης – τα οποία κυμαίνονται από τον πόλεμο στο κατώφλι της μέχρι τη βιομηχανική παρακμή και την άνοδο της ακροδεξιάς – η φον ντερ Λάιεν επέλεξε να μην ασχοληθεί με αυτά.

Αντ’ αυτού, η Γερμανίδα πολιτικός προσπάθησε να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στην ικανότητα του μπλοκ να αλλάξει, παρουσιάζοντας σχέδια για μεταρρυθμίσεις που θα παρουσιαστούν τον Φεβρουάριο και έχουν ως στόχο να ενοποιήσουν τις κατακερματισμένες κεφαλαιαγορές του μπλοκ, να μειώσουν τη γραφειοκρατία και να προωθήσουν εταιρείες με παγκόσμια ακτινοβολία.

Το πώς σκοπεύει να θέσει σε εφαρμογή αυτές τις μεταρρυθμίσεις σε μια περίοδο αυξανόμενων διαιρέσεων μεταξύ των ηγετών του μπλοκ είναι άγνωστο.

Συνολικά, η ομιλία της στο Νταβός ήταν εξίσου αξιοσημείωτη για αυτά που δεν είπε όσο και για αυτά που ανέφερε. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε καμία αναφορά στις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, ούτε στον Τραμπ. Επίσης, απουσίαζε ο παραδοσιακός έπαινος για τη κάποτε ιερή διατλαντική σχέση, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία αναφέρθηκε μόνο επιφανειακά.

Αντίθετα, η ομιλία της φον ντερ Λάιεν επικεντρώθηκε στην Ευρώπη ως παγκόσμιο οικονομικό παράγοντα, με ιδιαίτερες αναφορές στη Νότια Αμερική, την Αφρική, την Κίνα και την Ινδία, όπου σκοπεύει να πραγματοποιήσει το πρώτο μεγάλο ταξίδι της μετά την επανεκλογή της, δίνοντας πολύ λιγότερη έμφαση στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τα πράγματα είναι λίγο χαοτικά αυτή τη στιγμή

Με έναν πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία και τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η φον ντερ Λάιεν αντιμετώπισε την πρόκληση να περιγράψει «την κατάσταση» χωρίς να βυθίσει το κοινό της σε κλινική κατάθλιψη.

Το πέτυχε αυτό διατηρώντας μια απόμακρη στάση, περιγράφοντας μια «νέα εποχή σκληρού γεωστρατηγικού ανταγωνισμού», στην οποία η Ευρώπη θα πρέπει να γίνει πιο σκληρή.

Με τον κλασικό τρόπο της ΕΕ, η φον ντερ Λάιεν ζήτησε από το ακροατήριό της να «αποφύγει έναν αγώνα προς τα κάτω» και να μην παραβιάζει τους παγκόσμιους κανόνες για να αποκτήσει οικονομικό πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων. Παρόλα αυτά, σχεδόν στην ίδια πρόταση, αναγνώρισε ότι η «συνεργατική παγκόσμια τάξη» που η Ευρώπη ανέμενε δεν είχε ποτέ υλοποιηθεί και ότι τώρα ήταν η ώρα να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα.

Η Ευρώπη έχει πολλά πλεονεκτήματα

Με την πλατφόρμα X του Έλον Μασκ να πλημμυρίζει από περιεχόμενο που κατηγορεί την ΕΕ ως ένα ως ένα παρακμάζον θέρετρο-μουσείο, η φον ντερ Λάιεν έκανε ό,τι μπορούσε για να αναδείξει τα δυνατά σημεία του μπλοκ. «Διαθέτουμε μια τεράστια ενιαία αγορά… μοναδική κοινωνική υποδομή… αξιόπιστους και ανεξάρτητους θεσμούς… [και] ακλόνητη δέσμευση στο κράτος δικαίου.»

Ακόμα και η ικανότητα του μπλοκ να καινοτομεί είναι «υποτιμημένη», είπε, σημειώνοντας ότι η Ευρώπη καταθέτει σχεδόν όσες αιτήσεις για πατέντες όσο η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Παρ’ όλα αυτά, παραδέχθηκε, «ο κόσμος αλλάζει. Πρέπει να αλλάξουμε και εμείς.»

Υπάρχει σχέδιο

Στην Ευρώπη, υπάρχει ανάγκη για πλήρη αναδιάρθρωση, την οποία η φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε να ξεκινήσει τον Φεβρουάριο, παρουσιάζοντας ένα μεγάλο σχέδιο μεταρρυθμίσεων.

Αυτό το μεγάλο άλμα θα στοχεύσει στο να απελευθερώσει την οικονομική δυναμική της Ευρώπης, ενοποιώντας τις κατακερματισμένες κεφαλαιαγορές και διοχετεύοντας δισεκατομμύρια ευρώ από αποταμιευτικούς λογαριασμούς προς επενδύσεις. Παράλληλα, θα επιδιώξει να μειώσει τη γραφειοκρατική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις, παρέχοντάς τους «ένα ενιαίο σύνολο κανόνων» που θα ισχύει σε ολόκληρη την Ένωση.

Αυτό που δεν αναφέρθηκε είναι το γεγονός ότι οι ηγέτες της Ευρώπης παραμένουν απελπιστικά διχασμένοι σχετικά με την πορεία προς τα εμπρός, με πολλές χώρες να αντιτίθενται στη δημιουργία ένωσης κεφαλαιαγορών (μια προσπάθεια να ξεκινήσει η συζήτηση πέρυσι απέτυχε παταγωδώς).

Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την παγκοσμιοποίηση

Σε μια εποχή που ο Τραμπ προωθεί δασμούς στο εμπόριο και το δόγμα «Πρώτα η Αμερική», η ομιλία της φον ντερ Λάιεν φάνηκε να έχει ως στόχο να στείλει το αντίθετο μήνυμα: «Είμαστε ανοιχτοί για επιχειρηματικές συνεργασίες με όλους». Απευθυνόμενη άμεσα σε πιθανούς εμπορικούς εταίρους, δήλωσε: «Αν υπάρχουν αμοιβαία οφέλη στον ορίζοντα, είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε μαζί σας».

Ένα βασικό μήνυμα της ομιλίας ήταν ότι η Ευρώπη θέλει να διαφοροποιήσει τις εμπορικές της σχέσεις, απομακρυνόμενη από την εξάρτηση από την Αμερική.

Την ώρα που ο Τραμπ κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα νότια σύνορα της Αμερικής και ετοιμάζεται για δασμούς κατά του Μεξικού, η φον ντερ Λάιεν έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις εμπορικές σχέσεις της ΕΕ με τη Λατινική Αμερική.

Παρόλο που αναγνώρισε την οικονομική απειλή από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές της Κίνας, τόνισε επίσης ότι η Ευρώπη πρέπει να «συνεργαστεί εποικοδομητικά» με το Πεκίνο.

Νέες ευκαιρίες

Χαρακτηριστικά, η φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στην Αφρική, την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, την Κίνα και την Ινδία πριν κάνει την πρώτη της μνεία στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ακόμα και τότε, έστειλε το μήνυμα ότι η ΕΕ θα είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τη θέση της σε οποιαδήποτε επερχόμενη αντιπαράθεση.

«Θα είμαστε πραγματιστές, αλλά πάντα θα παραμένουμε πιστοί στις αρχές μας. Θα προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας και θα υπερασπιστούμε τις αξίες μας — γιατί αυτός είναι ο ευρωπαϊκός τρόπος.»

Στο τελικό της μήνυμα, υπαινίχθηκε ότι η ΕΕ ίσως βγει από τις παλιές της διπλωματικές ζώνες άνεσης και αναζητήσει νέους συμμάχους: «Πρέπει να αναζητούμε νέες ευκαιρίες όπου κι αν εμφανίζονται. Τώρα είναι η στιγμή να συνεργαστούμε πέρα από μπλοκ και ταμπού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη για αλλαγή.»

Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d77t110lqm95)