Από την ορκωμοσία του και μετά, ο Ντόναλντ Τραμπ γινόταν σταθερός αποδέκτης θερμών λόγων - και ελάχιστης κριτικής - από τους ηγέτες της Ευρώπης και της Μεγάλης Βρετανίας, οι οποίοι ωστόσο πίσω από κλειστές πόρτες ενδέχεται να δυσφορούν μαζί του και με τον νέο αέρα που φέρνει στον Λευκό Οίκο.

Πράγματι, σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN, η σιωπή αυτή «έσπασε», αφότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε ανοιχτά για ίσως την πιο προβοκατόρικη πρότασή του σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής: να θέσει τη Γάζα υπό αμερικανικό έλεγχο, μεταφέροντας από εκεί τον πληθυσμό της Παλαιστίνης και μετατρέποντας την περιοχή σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

Αυτή η πρόταση φαίνεται ότι «κομματιάζει» αμέσως δεκαετίες προσπαθειών της Δύσης για εξεύρεση λύσης στον παλαιστινιακό θύλακα, απομακρύνοντας σημαντικά από το τραπέζι τη λύση των δυο κρατών. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή εμφανίζονται ανήσυχοι για το τι απήχηση που θα είχε μια τέτοια απόφαση, ιδίως για την κατάπαυση του πυρός και τις διαπραγματεύσεις για απελευθέρωση των ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Μάλιστα, οι Παλαιστίνιοι έχουν εκφράσει την έντονη δυσφορία τους στην προοπτική να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους.

Σε επίπεδο ευρωπαϊκής ηγεσίας, με την οποία οι ΗΠΑ συνήθως έχουν λιγότερο περίπλοκες σχέσεις, το μήνυμα είναι σαφές: δεν το υποστηρίζουν.

Εντούτοις, ο Τραμπ έχει αφήσει τους εταίρους της Αμερικής σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Άλλωστε, η κριτική στις ΗΠΑ αποτελεί έσχατη λύση για πολλούς ηγέτες, επομένως το να κάνουν κάτι τέτοιο πριν καλά-καλά αρχίσει η θητεία του νέου προέδρου, είναι γεμάτο αρνητικά.

«Η άποψή μου είναι πως βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο. Πιάστηκαν εξαπίνης, δεν το είδαν καν να έρχεται», σχολίασε πρώην αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. 

«Αυτή η κυβέρνηση δεν έχει μόνο ένα ένστικτο, αλλά και μια όρεξη να προκαλεί αναστάτωση», όπως είπε προβλέποντας «μια πολύ βαθύτερη αναζήτηση ψυχής στην Ευρώπη, σχετικά με το πώς θέλει να εμπλακεί με μια Αμερική πολύ πιο αφοσιωμένη στον εαυτό της και πολύ λιγότερο στην υποστήριξη ενός πολυμερούς συστήματος».

«Trump 2.0.» και Ευρώπη

Τα περισσότερα δυτικά έθνη μπορεί να εμφανίζονται επιφυλακτικά σχετικά με το απρόβλεπτο που φέρνει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αλλά σίγουρα είναι πιο υποψιασμένα μετά τη δεύτερη εκλογική του νίκη. Περίμεναν μια τέτοια δοκιμή. Και οι απαντήσεις τους στο σχέδιο του Τραμπ για τη Γάζα τόνισαν πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ευρύτερα το «Trump 2.0.»

Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες είχε προειδοποιήσει τον Τραμπ για τον κίνδυνο «εθνοκάθαρσης». Η Γαλλία είπε ότι η πρόταση θα συνιστούσε «σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου», καθώς η αναγκαστική απομάκρυνση ενός πληθυσμού απαγορεύεται από τη Σύμβαση της Γενεύης.) Ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας είπε στον ραδιοφωνικό σταθμό RNE ότι «η γη των κατοίκων της Γάζας είναι η Γάζα». Στη Δυτική Ευρώπη, μόνο ο Ολλανδός ακροδεξιός αρχηγός Geert Wilders έσπασε τις τάξεις για να υποστηρίξει το σχέδιο. «Αφήστε τους Παλαιστίνιους να μετακομίσουν στην Ιορδανία. Λύθηκε το πρόβλημα της Γάζας!» έγραψε στο Χ.

Ο Γερμανός πρόεδρος Βάλτερ Σταϊνμάιερ είπε ότι η πρόταση ήταν «απαράδεκτη» και η υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αναλένα Μπέρμποκ, είπε ότι «θα οδηγήσει σε νέα δεινά και νέο μίσος».

Η επόμενη μάχη

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα από τα πιο προκλητικά σχόλια του Τραμπ, η πρότασή του για τη Γάζα χλευάστηκε και αναλύθηκε ταυτόχρονα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για υπαινιγμούς στρατηγικής.

Εκείνοι που είναι εξοικειωμένοι με τη σκέψη του πρότειναν ότι η απόρριψη ενός δυσάρεστου σημείου αναφοράς θα μπορούσε - είτε από σχέδιο είτε όχι - να δημιουργήσει μια επείγουσα ανάγκη μεταξύ των συμμάχων της Αμερικής να βρουν κάτι καλύτερο. «Του αρέσει να κρατά τους ανθρώπους σε αντιδραστική λειτουργία», όπως δήλωσε ο Έρικ Νέλσον, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Βοσνία.

«Έχουμε δει αυτό το έργο από τον πρόεδρο Τραμπ πολλές φορές στο παρελθόν, αυτή είναι η τέχνη της διαπραγμάτευσης», πρόσθεσε. «Οι περισσότεροι Δυτικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ έχουν κολλήσει σε ένα τέλμα όταν πρόκειται να σκεφτούν την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Στην πρώτη θητεία της, η κυβέρνηση Τραμπ αναγνώρισε ότι αυτός ο δρόμος ήταν αδιέξοδο».

Αλλά εάν το σχέδιο ήταν η απελευθέρωση ενός δυσεπίλυτου διπλωματικού αδιεξόδου, αυτό εγκυμονεί κινδύνους που οι σύμμαχοι της Αμερικής δεν θα καλωσορίσουν. «Μερικές φορές, όταν ξεπαγώνεις πράγματα, μπορείς να απελευθερώσεις δυνάμεις που είναι πολύ πιο αρνητικές από ό,τι μπορείς καν να αρχίσεις να σκέφτεσαι», είπε.

Μεταξύ αυτών είναι μια αμερικανική απομόνωση σε παγκόσμια ζητήματα που θα δημιουργούσε ένα κενό διεθνούς ηγεσίας. «Πολλές χώρες θα αισθανθούν ότι χρειάζονται μια διαφορετική σχέση με τη Ρωσία και την Κίνα», προειδοποίησαν διεθνείς διπλωμάτες. «Εν μέρει για να μην βασίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, εν μέρει επειδή δεν βλέπουν τα ηθικά οφέλη από τη στενή σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Αυτός ο κίνδυνος ενισχύεται στο πλαίσιο των κινήσεων του Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις, να αποχωρήσει ή να επικρίνει διεθνείς οργανισμούς και να διαλύσει την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID).

«Οι άνθρωποι μπερδεύουν την USAID με μια φιλανθρωπική οργάνωση», είπε ο Νέλσον. «Οι Αμερικανοί είναι από τους πιο φιλανθρωπικούς ανθρώπους στον κόσμο. Αλλά η πραγματοποίηση στρατηγικών επενδύσεων είναι ένας σημαντικός τρόπος για να υποστηρίξουμε τους φίλους μας και να επεκτείνουμε την επιρροή μας».