Ο ''τυφώνας Τραµπ'' ... σαρώνει τα κόµµατα της Ελλάδας - Η επίδρασή του στην ελληνική κοινή γνώμη
Άνδρες και GenZ οι πιο θερµοί υποστηρικτές
Τι σηµατοδοτεί το ρεύµα θετικής αποδοχής για τις παρατάξεις εκ δεξιών, αλλά και την Κεντροαριστερά – Κρίση εµπιστοσύνης στους θεσµούς
Ευτυχης Παλληκαρης
Πόσο επιδραστικός είναι ο «τυφώνας Τραµπ» στην ελληνική κοινή γνώµη; Η απάντηση στο ερώτηµα κρύβει εκπλήξεις, κατ’ αρχάς γιατί οι ανατροπές που συνοδεύουν την επιστροφή του Ντόναλντ Τραµπ στον Λευκό Οίκο επιφέρουν κραδασµούς στην Ευρώπη.
∆εύτερον, γιατί η προοπτική λήξης του πολέµου στην Ουκρανία ανατρέπει το status quo δεκαετιών και επιφέρει ρήγµατα στο ΝΑΤΟ. Τρίτον, γιατί ο αέρας από την άλλη µεριά του Ατλαντικού ενισχύει τις αντισυστηµικές αλλά και ακροδεξιές δυνάµεις στη Γηραιά Ηπειρο. Κρύβει απρόοπτα επίσης για το πώς αντιδρούν οι συµπολίτες µας σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσµατος.
Η προσέγγιση «άσπρο-µαύρο» αποδεικνύεται εξαιρετικά απλοϊκή. Τι συµβαίνει συνεπώς στην Ελλάδα; Τι επιπτώσεις έχουν οι πολιτικές του Αµερικανού προέδρου στα καθ’ ηµάς; Πώς αντιδρά η κοινή γνώµη σε αυτές; Μια πρώτη γεύση µας έδωσε η δηµοσκόπηση της METRON Analysis στο «Βήµα» της περασµένης Κυριακής. Στο ερώτηµα «Η εκλογή του Τραµπ τι είναι για µια χώρα σαν τη δική µας;», ο ένας στους δύο (51%) απαντά «απειλή», ωστόσο υπάρχει και ένα όχι ευκαταφρόνητο 29% που απαντά «ευκαιρία». Υπάρχει επίσης ένα 13% που δεν παίρνει θέση, θετική ή αρνητική, ενώ ένα 7% δεν εκφέρει γνώµη. Οπως αναφέρει ο Στράτος Φαναράς και σε προηγούµενη έρευνα για τις πρωτοβουλίες Τραµπ για το κράτος δικαίου, ένα 29% εµφανιζόταν θετικά διακείµενο απέναντι σε αυτές. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό ήταν σαφώς µεγαλύτερο σε όλους όσοι αυτοχαρακτηρίζονται δεξιοί, αλλά και ενισχυµένο στις νεότερες ηλικίες, ιδιαίτερα στην GenZ.
Σε γνώση της «Κυριακάτικης Απογευµατινής» βρίσκονται επίσης στοιχεία έρευνας, που διεξήχθη στις αρχές Φεβρουαρίου, όταν δηλαδή είχαν εκδηλωθεί σε µεγάλο βαθµό οι προθέσεις του Αµερικανού προέδρου τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ όσο και απέναντι στην Ευρώπη. Στο κεντρικό ερώτηµα της έρευνας, εάν οι πολιτικές Τραµπ συνιστούν θετική ή αρνητική εξέλιξη, οι τέσσερις στους δέκα ερωτηθέντες απαντούν θετικά, ενώ το 49% δίνουν αρνητική απάντηση.
Η εικόνα είναι ακόµα πιο εντυπωσιακή για τις ηλικίες κάτω των 44 ετών, όπου ο ένας στους δύο που ερωτήθηκαν δίνει θετική απάντηση υπέρ του Τραµπ! Οχι χωρίς ιδιαίτερη σηµασία έχει η διαφοροποίηση της αποδοχής του «τυφώνα Τραµπ» σε άνδρες και γυναίκες. Η έρευνα δείχνει ότι το ρεύµα θετικής ανταπόκρισης είναι πιο ισχυρό στους άνδρες, όπου το 46% των ερωτηθέντων επικροτούν τις επιλογές Τραµπ. Αντίθετα, µόλις µία στις τρεις γυναίκες που ρωτήθηκαν δίνει θετική γνώµη, µε τη µεγάλη πλειοψηφία να απαντά αρνητικά. Ισως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως το ρεύµα αποδοχής του Αµερικανού προέδρου διαπερνά οριζόντια το σύνολο του πολιτικού φάσµατος, µέχρι την Αριστερά. Το συµπέρασµα αυτό συνάγεται από το ότι ναι µεν δεν εκπλήσσει ότι οι τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους της Ν.∆. εκτιµούν θετικά τις πολιτικές Τραµπ, όµως ένα ποσοστό της τάξης του 30% ανιχνεύεται και στις τάξεις των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ ακόµα και του ΚΚΕ.
Στη συνάντηση των δύο αυτών ρευµάτων συνηγορούν δύο διαπιστώσεις. Η πρώτη έχει να κάνει µε την κρίση εµπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους θεσµούς, που αυτήν την περίοδο εκδηλώνεται πολύ έντονα -ιδιαίτερα απέναντι στη ∆ικαιοσύνη και τα πολιτικά κόµµατα. ∆εν είναι τυχαίο πως την περίοδο αυτή εµφανίζουν κάµψη τα λεγόµενα θεσµικά κόµµατα, όπως η Ν.∆., αλλά και το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι βρίσκονται στην αντιπολίτευση.
Η δεύτερη διαπίστωση είναι η αντίρροπη τάση ενίσχυσης των λεγόµενων αντισυστηµικών κοµµάτων. Ποια είναι αυτά όµως; Η έρευνα της GPO το περασµένο Σάββατο στα «Παραπολιτικά» εµφανίζει µια κλίµακα «συστηµικών-αντισυστηµικών κοµµάτων». Με βάση την κλίµακα 0-5, η Ν.∆. βαθµολογείται µε 4,3, το ΠΑΣΟΚ µε 3,7, ο ΣΥΡΙΖΑ µε 3,4. Από το 3,1 µέχρι το 2,7 συνωστίζεται πλειάδα κοµµάτων: κατά σειρά η Νίκη, η Ελληνική Λύση, η Νέα Αριστερά, η Φωνή Λογικής, οι Σπαρτιάτες, το ΚΚΕ, το ΜέΡΑ25 και η Πλεύση Ελευθερίας. Γίνεται φανερό πως εφόσον το ρεύµα θετικής αποδοχής του Τραµπ συναντάται µε το «αντισυστηµικό φάσµα», ευνοηµένα θα είναι τα κόµµατα στα δεξιά του φάσµατος, κυρίως η Ελληνική Λύση, η Φωνή Λογικής και η Νίκη, χωρίς να αποκλείεται, όπως δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας, και επίδραση σε άλλους σχηµατισµούς, αριστερά του πολιτικού φάσµατος. Θα µπορούσε αυτό να είναι ο καταλύτης ενδυνάµωσης σχηµατισµών του ακροδεξιού φάσµατος, όπως αυτό καταγράφεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες; Ριψοκίνδυνη εκτίµηση, καθώς ο Λευκός Οίκος δεν έχει ακόµα ανοίξει τα χαρτιά του για τα ελληνικά πράγµατα, δεν έχει εκδηλώσει τις προθέσεις του για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις - για να αναφέρουµε µόνο έναν σηµαντικό παράγοντα, που µπορεί να µεταβάλει θεαµατικά τις διαθέσεις της ευµετάβλητης, την περίοδο αυτή, κοινής γνώµης...
Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
∆εύτερον, γιατί η προοπτική λήξης του πολέµου στην Ουκρανία ανατρέπει το status quo δεκαετιών και επιφέρει ρήγµατα στο ΝΑΤΟ. Τρίτον, γιατί ο αέρας από την άλλη µεριά του Ατλαντικού ενισχύει τις αντισυστηµικές αλλά και ακροδεξιές δυνάµεις στη Γηραιά Ηπειρο. Κρύβει απρόοπτα επίσης για το πώς αντιδρούν οι συµπολίτες µας σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσµατος.
Η προσέγγιση «άσπρο-µαύρο» αποδεικνύεται εξαιρετικά απλοϊκή. Τι συµβαίνει συνεπώς στην Ελλάδα; Τι επιπτώσεις έχουν οι πολιτικές του Αµερικανού προέδρου στα καθ’ ηµάς; Πώς αντιδρά η κοινή γνώµη σε αυτές; Μια πρώτη γεύση µας έδωσε η δηµοσκόπηση της METRON Analysis στο «Βήµα» της περασµένης Κυριακής. Στο ερώτηµα «Η εκλογή του Τραµπ τι είναι για µια χώρα σαν τη δική µας;», ο ένας στους δύο (51%) απαντά «απειλή», ωστόσο υπάρχει και ένα όχι ευκαταφρόνητο 29% που απαντά «ευκαιρία». Υπάρχει επίσης ένα 13% που δεν παίρνει θέση, θετική ή αρνητική, ενώ ένα 7% δεν εκφέρει γνώµη. Οπως αναφέρει ο Στράτος Φαναράς και σε προηγούµενη έρευνα για τις πρωτοβουλίες Τραµπ για το κράτος δικαίου, ένα 29% εµφανιζόταν θετικά διακείµενο απέναντι σε αυτές. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό ήταν σαφώς µεγαλύτερο σε όλους όσοι αυτοχαρακτηρίζονται δεξιοί, αλλά και ενισχυµένο στις νεότερες ηλικίες, ιδιαίτερα στην GenZ.
Σε γνώση της «Κυριακάτικης Απογευµατινής» βρίσκονται επίσης στοιχεία έρευνας, που διεξήχθη στις αρχές Φεβρουαρίου, όταν δηλαδή είχαν εκδηλωθεί σε µεγάλο βαθµό οι προθέσεις του Αµερικανού προέδρου τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ όσο και απέναντι στην Ευρώπη. Στο κεντρικό ερώτηµα της έρευνας, εάν οι πολιτικές Τραµπ συνιστούν θετική ή αρνητική εξέλιξη, οι τέσσερις στους δέκα ερωτηθέντες απαντούν θετικά, ενώ το 49% δίνουν αρνητική απάντηση.
Η εικόνα είναι ακόµα πιο εντυπωσιακή για τις ηλικίες κάτω των 44 ετών, όπου ο ένας στους δύο που ερωτήθηκαν δίνει θετική απάντηση υπέρ του Τραµπ! Οχι χωρίς ιδιαίτερη σηµασία έχει η διαφοροποίηση της αποδοχής του «τυφώνα Τραµπ» σε άνδρες και γυναίκες. Η έρευνα δείχνει ότι το ρεύµα θετικής ανταπόκρισης είναι πιο ισχυρό στους άνδρες, όπου το 46% των ερωτηθέντων επικροτούν τις επιλογές Τραµπ. Αντίθετα, µόλις µία στις τρεις γυναίκες που ρωτήθηκαν δίνει θετική γνώµη, µε τη µεγάλη πλειοψηφία να απαντά αρνητικά. Ισως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως το ρεύµα αποδοχής του Αµερικανού προέδρου διαπερνά οριζόντια το σύνολο του πολιτικού φάσµατος, µέχρι την Αριστερά. Το συµπέρασµα αυτό συνάγεται από το ότι ναι µεν δεν εκπλήσσει ότι οι τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους της Ν.∆. εκτιµούν θετικά τις πολιτικές Τραµπ, όµως ένα ποσοστό της τάξης του 30% ανιχνεύεται και στις τάξεις των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ ακόµα και του ΚΚΕ.
Διαπιστώσεις
Ενα πρώτο ερώτηµα είναι εάν το ρεύµα συµπάθειας του Τραµπ συναντά στη χώρα µας κάποιες συνιστώσες του λεγόµενου αντισυστηµισµού, µε δεδοµένο ότι ένας από τους βασικούς λόγους που κάνουν τους ερωτώµενους θετικά διακείµενους στις επιλογές Τραµπ είναι ότι περιγράφονται ως πλήγµα στο κατεστηµένο - µε όποια ερµηνεία δίνεται σε αυτό.Στη συνάντηση των δύο αυτών ρευµάτων συνηγορούν δύο διαπιστώσεις. Η πρώτη έχει να κάνει µε την κρίση εµπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους θεσµούς, που αυτήν την περίοδο εκδηλώνεται πολύ έντονα -ιδιαίτερα απέναντι στη ∆ικαιοσύνη και τα πολιτικά κόµµατα. ∆εν είναι τυχαίο πως την περίοδο αυτή εµφανίζουν κάµψη τα λεγόµενα θεσµικά κόµµατα, όπως η Ν.∆., αλλά και το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι βρίσκονται στην αντιπολίτευση.
Η δεύτερη διαπίστωση είναι η αντίρροπη τάση ενίσχυσης των λεγόµενων αντισυστηµικών κοµµάτων. Ποια είναι αυτά όµως; Η έρευνα της GPO το περασµένο Σάββατο στα «Παραπολιτικά» εµφανίζει µια κλίµακα «συστηµικών-αντισυστηµικών κοµµάτων». Με βάση την κλίµακα 0-5, η Ν.∆. βαθµολογείται µε 4,3, το ΠΑΣΟΚ µε 3,7, ο ΣΥΡΙΖΑ µε 3,4. Από το 3,1 µέχρι το 2,7 συνωστίζεται πλειάδα κοµµάτων: κατά σειρά η Νίκη, η Ελληνική Λύση, η Νέα Αριστερά, η Φωνή Λογικής, οι Σπαρτιάτες, το ΚΚΕ, το ΜέΡΑ25 και η Πλεύση Ελευθερίας. Γίνεται φανερό πως εφόσον το ρεύµα θετικής αποδοχής του Τραµπ συναντάται µε το «αντισυστηµικό φάσµα», ευνοηµένα θα είναι τα κόµµατα στα δεξιά του φάσµατος, κυρίως η Ελληνική Λύση, η Φωνή Λογικής και η Νίκη, χωρίς να αποκλείεται, όπως δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας, και επίδραση σε άλλους σχηµατισµούς, αριστερά του πολιτικού φάσµατος. Θα µπορούσε αυτό να είναι ο καταλύτης ενδυνάµωσης σχηµατισµών του ακροδεξιού φάσµατος, όπως αυτό καταγράφεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες; Ριψοκίνδυνη εκτίµηση, καθώς ο Λευκός Οίκος δεν έχει ακόµα ανοίξει τα χαρτιά του για τα ελληνικά πράγµατα, δεν έχει εκδηλώσει τις προθέσεις του για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις - για να αναφέρουµε µόνο έναν σηµαντικό παράγοντα, που µπορεί να µεταβάλει θεαµατικά τις διαθέσεις της ευµετάβλητης, την περίοδο αυτή, κοινής γνώµης...
Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
