Πόλος έλξης για εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο αποτελεί το Εθνικό Πάρκο Yellowstone των ΗΠΑ για να θαυμάσουν το πανέμορφο τοπίο και την άγρια ζωή του, το οποίο όμως αποτελεί παράλληλα και μια γεωλογική ατομική βόμβα, που χτυπά κάτω από τα πόδια τους.

Επιστήμονες από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ (USGS), μια κυβερνητική ερευνητική υπηρεσία, προσπαθούν να προσδιορίσουν πού ακριβώς θα μπορούσε να συμβεί μια έκρηξη, η οποία, αν σημειωνόταν, θα είχε καταστροφικές συνέπειες για όλο τον πλανήτη.

Η καλδέρα Yellowstone είναι ένα από τα μεγαλύτερα ηφαιστειακά συστήματα στον κόσμο. Το ηφαιστειακό σύστημα βρίσκεται κάτω από το Εθνικό Πάρκο Yellowstone, το οποίο εκτείνεται σε τρεις πολιτείες των ΗΠΑ: Αϊντάχο, Γουαϊόμινγκ και Μοντάνα.

Το Yellowstone έχει εκραγεί τρεις φορές τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια

Οι επιστήμονες ανησυχούν για μια πιθανή, πιθανότατα αναπόφευκτη, έκρηξη. Έχει συμβεί τρεις φορές τα τελευταία περίπου δύο εκατομμύρια χρόνια και είναι πολύ πιθανό να συμβεί ξανά. Δεδομένης της αποκαλυπτικής φύσης ενός τέτοιου γεγονότος, προσπαθούν να προσδιορίσουν πότε μπορεί να συμβεί. Το ηφαιστειακό σύστημα βρίσκεται επίσης υπό συνεχή επαγγελματική παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο. Τακτικές ενημερώσεις παρέχονται, για παράδειγμα, από το Παρατηρητήριο Ηφαιστείων Yellowstone.

Η ηφαιστειακή σεισμολόγος του USGS Ninfa Bennington διεξάγει επίσης έρευνα στο εθνικό πάρκο. Επικεντρώνεται όμως σε ένα διαφορετικό ερώτημα: πού θα συμβεί η έκρηξη. Δημοσίευσε τα ευρήματά της στο περιοδικό Nature και έγραψε σχετικά στο Earth.

Η εμπειρογνώμονας χρησιμοποίησε μαγνητοτηλεγραφικές μεθόδους, οι οποίες βοηθούν στην ανίχνευση υλικών ικανών να αγώγιζαν τον ηλεκτρισμό κάτω από τον φλοιό της Γης, για να εντοπίσει τις εστίες μάγματος. Η ομάδα του Bennington χρησιμοποίησε αυτά τα εργαλεία σε περισσότερους από 100 σταθμούς παρακολούθησης στο πάρκο για να εντοπίσει μάγμα με υψηλότερη αγωγιμότητα από τα στερεά πετρώματα. Η μέθοδος βοήθησε στον εντοπισμό των σημείων όπου μπορεί να συσσωρευτεί λιωμένο πέτρωμα χωρίς την ανάγκη επεμβατικών γεωτρήσεων.

Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε και πού

Οι εκρήξεις καλδέρας προκαλούνται από τήγματα ρυόλιθου που εναποτίθενται στον μεσαίο έως ανώτερο φλοιό. Ο ρυθμός των εκρήξεων επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία και η πίεση. Προηγούμενες εκρήξεις έχουν σημειωθεί σε διάφορες τοποθεσίες της καλδέρας. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει τέσσερις ενεργές περιοχές πλούσιες σε υγρό μάγμα, με μόνο τη βορειοανατολική να παραμένει αρκετά θερμή ώστε να διατηρεί το μάγμα υγρό για μεγάλα χρονικά διαστήματα, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έκρηξη.

«Υποδηλώνουμε ότι το κέντρο βάρους του μελλοντικού ρυολιθικού ηφαιστείου έχει μετατοπιστεί στη βορειοανατολική καλδέρα του Yellowstone», δήλωσε ο Bennington. Η έρευνά της είναι σημαντική, διότι βοηθάει στην τελειοποίηση του σχήματος και της έκτασης μιας πιθανής έκρηξης. Προηγουμένως, υπήρχαν ανησυχίες ότι πολλές περιοχές θα μπορούσαν να εκραγούν ταυτόχρονα.

Ο ηφαιστειολόγος Christopher Kilburn του University College του Λονδίνου περιέγραψε τις καταστροφικές συνέπειες της έκρηξης της καλδέρας Yellowstone στην Daily Express πέρυσι. Την περιέγραψε ως ένα αποκαλυπτικό γεγονός που θα κατέστρεφε τα πάντα γύρω από την καλδέρα και θα βύθιζε τον κόσμο σε πυρηνικό χειμώνα. Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα έπεφταν κατακόρυφα, οι αποτυχίες των καλλιεργειών θα οδηγούσαν σε κύματα λιμού. Εκατομμύρια θα πέθαιναν και οι επιζώντες θα πέθαιναν από όξινη βροχή, πολέμους και ασθένειες.

«Ένα σύννεφο από λεπτή ηφαιστειακή τέφρα θα ανέβαινε στη στρατόσφαιρα, εμποδίζοντας το ηλιακό φως για ίσως αρκετά χρόνια. Ακόμη πιο σημαντική θα ήταν η απελευθέρωση ηφαιστειακών αερίων. Θα προκαλούσε πλήρη διαταραχή της παγκόσμιας προσφοράς τροφίμων. Θα παρέλυε εντελώς την παγκόσμια οικονομία», εξήγησε ο εμπειρογνώμονας.

Πότε μπορεί να εκραγεί το ηφαίστειο

Η καλδέρα του Yellowstone εξερράγη πριν από 2,08 εκατομμύρια χρόνια, πριν από 1,3 εκατομμύρια χρόνια και πριν από 0,631 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με το USGS. «Αυτό σημαίνει ότι μεσολαβούν κατά μέσο όρο 725.000 χρόνια μεταξύ των εκρήξεων», αναφέρει η υπηρεσία. «Αυτό θα μας έδινε περίπου 100.000 χρόνια ακόμα. Αλλά μιλάμε μόνο για δύο διαστήματα μεταξύ των εκρήξεων, οπότε αυτή είναι μια αρκετά αδύναμη εκτίμηση».