Γαλλία: Μπορεί η πυρηνική "ομπρέλα" να καλύψει την Ευρώπη; Το Παρίσι ψάχνει ρόλο, ενώ είναι στα "σκαριά" η εκ βάθρων αλλαγή του ΝΑΤΟ

Μια ιδέα που υπάρχει στο παρασκήνιο των έντονων διπλωματικών διεργασιών έφερε στο προσκήνιο ενόψει μάλιστα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν.

Όπως είπε στο διάγγελμά του, στο οποίο εξέφρασε την σταθερή θέση που παγίως εκφράζει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε ό,τι αφορά το Ουκρανικό, το Παρίσι θα μπορούσε να επεκτείνει την πυρηνική του ασπίδα στους Ευρωπαίους συμμάχους του.

Όμως, κατά πόσο μπορεί να υποκαταστήσει την αμερικανική προστασία, στην οποία ερείδεται σταθερά η δυτικότροπη Ευρώπη σταθερά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και εντεύθεν, πάντοτε έναντι της ρωσικής (και άλλοτε σοβιετικής) απειλής;

*Διαβάστε ακόμα: Διάγγελμα Μακρόν: "Η απειλή της Ρωσίας είναι εδώ και μας αγγίζει" - "Εξετάζουμε την επέκταση της πυρηνικής ομπρέλας"

Γαλλία: Το περιορισμένο πυρηνικό της οπλοστάσιο δεν αποτελεί απάντηση σε περίπτωση «αμερικανικής εγκατάλειψης» - Η «φωνή» του Ντε Γκωλ στο σήμερα 

Η Γαλλία εκτιμάται ότι διαθέτει 290 πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με τα στοιχεία του SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute), αποτελώντας την τέταρτη πυρηνική δύναμη στην υφήλιο. Απέχει όμως παρασάγγας από την ρωσική και την αμερικανική πυρηνική ισχύ, που κάθε μια υπερβαίνει κατά πολύ τις 5.000 πυρηνικές κεφαλές, με τη Μόσχα μάλιστα να υπενθυμίζεται πως άλλαξε το δικό της πυρηνικό δόγμα τον Νοέμβριο, «χαμηλώνοντας τον πήχυ» και δίνοντας στον Ρώσο πρόεδρο την επιλογή να χρησιμοποιήσει πυρηνικά ως απάντηση και σε μια συμβατική επίθεση που γίνεται με την υποστήριξη μιας πυρηνικής δύναμης.



Η Γαλλία, που αποτελεί μαζί με τη Βρετανία τις μόνες πυρηνικές δυνάμεις στην Ευρώπη (αν εν προκειμένω ασφαλώς δεν υπολογίζεται η Ρωσία), μπορεί ασφαλώς να θέσει σε χρήση όπως εκείνη επιθυμεί, καθώς είναι η μόνη χώρα που το ανέπτυξε χωρίς χρήση ΝΑΤΟϊκής τεχνογνωσίας, κάτι που σημαίνει πως το πυρηνικό οπλοστάσιό της είναι ανεξάρτητο. Περίπου το 15% του ετήσιου αμυντικού της προϋπολογισμού πηγαίνει στον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών της δυνατοτήτων, με τον Εμανουέλ Μακρόν να στρέφεται στην ενίσχυσή τους κατά την προεδρία του: Ενδεικτικά, ο γαλλικός νόμος του 2018 για τον στρατιωτικό σχεδιασμό (Loi de Programmation Militaire, ή LPM) για την περίοδο 2019-2025 διέθεσε 37 δισεκατομμύρια ευρώ για τη συντήρηση και τον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών δυνάμεων και των υποδομών της Γαλλίας, ποσό σχεδόν διπλάσιο από το προηγούμενο τετραετές πλάνο (2015-19), όταν για τα πυρηνικά δαπανώνταν 19,7 δισ. ευρώ.

Το Παρίσι στον αμυντικό τομέα έχει άλλωστε υποστηρίξει συχνά, αν και σε ρητορικό επίπεδο και χωρίς συχνά αποτέλεσμα, την ευρωπαϊκή αμυντική αυτονόμηση, με την πυρηνική της ισχύ να μπαίνει στο κάδρο από τον Σαρλ Ντε Γκωλ. Όπως το έθετε, προφητικά ίσως όπως αναφέρει το BBC, κατά τη δεκαετία του 1960 και εν μέσω της ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης: «Φυσικά, οι Αμερικανοί είναι περισσότερο φίλοι μας απ' ό,τι οι Ρώσοι. Αλλά και οι ΗΠΑ έχουν συμφέροντα. Και μια μέρα τα συμφέροντά τους θα συγκρουστούν με τα δικά μας».

Τα «πυρά» της Λεπέν, η ικανοποίηση των Σκανδιναβών και ο σκεπτικισμός εντός ΕΕ

Η στάση του Μακρόν συγκέντρωσε πυρά από τα αριστερά και τα δεξιά του πολιτικού φάσματος, με την Μαρίν Λεπέν μάλιστα να λέει πως η «γαλλική πυρηνική ισχύς πρέπει να παραμείνει γαλλική». Υπενθυμίζεται πως ο Βίκτορ Όρμπαν την έχρισε ήδη επόμενη πρόεδρο της Γαλλίας σε συνάντησή τους ενόψει της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, ενώ και ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ έδειξε και αυτός σε αλλαγές στη Γαλλία το 2027, όταν θα γίνουν εκλογές, με τον Γάλλο πρόεδρο να εννοείται πως θα εγκαταλείψει το Ελιζέ και δεν θα «λείψει σε κανέναν όταν αποσυρθεί». 

Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τον Φρίντριχ Μερτς, που ήδη προεκλογικά εξέφραζε προβληματισμό για το κατά πόσο ο Ντόναλντ Τραμπ θα τηρήσει την αμοιβαία αμυντική δέσμευση του ΝΑΤΟ, λέγοντας πως η Γερμανία πρέπει να μπει κάτω από τη γαλλοβρετανική πυρηνική ομπρέλα. Στο ίδιο μήκος κύματος ο πρωθυπουργός της Σουηδίας, Ουλφ Κρίστερσον, ο οποίος είπε ότι είναι καλό που η Γαλλία δείχνει «ανοιχτή» σε αυτό το ενδεχόμενο, ενώ την ίδια θέση εξέφρασε και η Δανή πρωθυπουργός, Μάτε Φρεντέρικσεν (με το ζήτημα της Γροιλανδίας να προκαλεί τριβές με την Ουάσινγκτον), λέγοντας πως «όλες οι καλές ιδέες μπορούν να είναι μέρος της συζήτησης».

Πιο σκεπτική φάνηκε πως είναι η Λετονία, που γεωγραφικά αισθάνεται πιο άμεσα απειλούμενη από τη Μόσχα, με τη Ρίγα να χαρακτηρίζει «πρόωρο» να συζητηθεί τυχόν εγκατάσταση γαλλικών πυρηνικών όπλων στην επικράτειά της, ενώ και ο Τσέχος πρωθυπουργός, Πετρ Φιάλα, χαρακτήρισε «πρόωρη» την κουβέντα, επαναλαμβάνοντας πως την ασφάλειά μας εγγυάται «η στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ». 

Οι «βόμβες» για το ΝΑΤΟ από τον Τραμπ και η πιθανή τεκτονική αλλαγή για το άρθρο 5

Η ανωτέρω συζήτηση αποκτά ιδιαίτερο νόημα και βάση ενώπιον των αλλαγών που φέρνει η νέα εποχή Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Αυτό το οποίο έχει πει αρκετές φορές δημόσια ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, ότι οι ΗΠΑ «δεν θα υπερασπιστούν συμμάχους του ΝΑΤΟ που δεν ξοδεύουν αρκετά για τη δική τους άμυνα», συνάδει με μια προοπτική για μια εκ βάθρων αναδόμηση της λογικής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Χθες, υπήρξε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον αποκλειστικό δημοσίευμα από το NBC, που αποκάλυπτε πως ο επιτελάρχης του Λευκού Οίκου φέρεται να συζήτησε με τους συμβούλους του τη δυνατότητα βαθμονόμησης της εμπλοκής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ με τρόπο που να ευνοεί τα μέλη της συμμαχίας που ξοδεύουν ένα ορισμένο ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους στην άμυνα.

Αυτό σημαίνει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα στηρίξουν επί παραδείγματι μια χώρα όπως η Γερμανία, που το 2023 ξόδευε μόλις 1,5% του ΑΕΠ της στον αμυντικό της προϋπολογισμό, κάτω και από το όριο του 2%, το οποίο ο Λευκός Οίκος επιθυμεί δεδομένα να ανέβει ως «κατώφλι». Πρόκειται για μια θεμελιώδη αλλαγή στη δομή του ΝΑΤΟ, με τη ρήτρα συλλογικής άμυνας του Άρθρου 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου να μπαίνει ουσιαστικά σε καθεστώς «αιρεσιμότητας». Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως έχει γίνει επίκλησή του μία φορά στα χρονικά, στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και έγινε από την ηγεσία του Οργανισμού, όχι κατόπιν αμερικανικού αιτήματος.

Το άρθρο του NBC ακολούθησε τα όσα έγραψε εντός της εβδομάδας η βρετανική Daily Mail, που ανέφερε χαρακτηριστικά σε αποκλειστικό της δημοσίευμα πως ο Τραμπ «σκέφτεται να εγκαταλείψει την ηγεσία του ΝΑΤΟ», επιλέγοντας για πρώτη φορά Ανώτατο Συμμαχικό Διοικητή στην Ευρώπη που δεν είναι Αμερικανός.

«Καθώς οι ΗΠΑ πιέζουν τους Ευρωπαίους συμμάχους να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την ασφάλεια της Ευρώπης, περιμένουν επίσης από έναν Βρετανό ή Γάλλο στρατηγό να αναλάβει τη δουλειά», ανέφερε χαρακτηριστικά το δημοσίευμα.