Σε κλοίο εντεινόμενης αποσταθεροποίησης βρίσκεται η Συρία με έναν κύκλο βίας να ανοίγει και το ενδεχόμενο συνεχιζόμενων σφοδρών συγκρούσεων να θέτει σε συναγερμό την παγκόσμια κοινότητα. Το θέμα που ανακύπτει είναι πώς η γεωπολιτική αυτή αναταραχή μπορεί να οδηγήσει σε ντόμινο αρνητικών συνεπειών για το διεθνές περιβάλλον και πώς ενδέχεται να αναζωπυρωθούν εκτεταμένα τρομοκρατικά χτυπήματα. 

Αναμφισβήτητα, με την άνοδο του τραγικού απολογισμού των νεκρών, που μέσα σε λίγα 24ωρα οι απώλειες ξεπέρασαν τις 1.300, μεταξύ των οποίων πάνω από 750 άμαχοι, αποδεικνύεται μοιραία πως η κατάσταση στη Συρία μοιάζει με πληγή που δεν κλείνει.

Τη δική του σημειολογία έχει το γεγονός ότι σε λίγες ημέρες, στις 15 Μαρτίου, θα συμπληρωθούν 14 χρόνια από την έναρξη του εμφυλίου στη Συρία. 

Μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ και την άνοδο του προσωρινού προέδρου Άχμαντ αλ Σαράα, η επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας καταδεικνύει την αδυναμία της κυβέρνησης να περιορίσει τις ένοπλες ομάδες και να αποτρέψει αντίποινα σε επίπεδο δόγματικών αντιλήψεων. Την ίδια στιγμή, ανησυχίες για παρατεταμένη αστάθεια και περαιτέρω συγκρούσεις δημιουργεί η αποτυχία επιβολής ελέγχου στα ριζοσπαστικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των ξένων μαχητών.

Το μέγεθος των εχθροπραξιών θέτει σε επαγρύπνηση την παγκόσμια κοινότητα δεδομένου ότι πρόκειται για τα πιο πολύνεκρα επεισόδια αφότου κατέλαβε την εξουσία στη Συρία την 8η Δεκεμβρίου συμμαχία ανταρτών και τζιχαντιστών υπό την ισλαμιστική ριζοσπαστική σουνιτική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ (ΧΤΣ), ο ηγέτης της οποίας και μεταβατικός πρόεδρος Άχμεντ Σάρα έκανε λόγο για «προκλήσεις» που «αναμένονταν».

Πριν από λίγα 24ωρα, οι συριακές αρχές ανακοίνωσαν πως εργάζονται για να «αποκαταστήσουν την τάξη» στη δυτική Συρία, προπύργιο υποστηρικτών του έκπτωτου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.

Σύμφωνα με τους διεθνείς παρατηρητές, από την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ και την άνοδο του μεταβατικού Αχμέντ Χουσεΐν αλ Σαράα, η επισφαλής κατάσταση μαρτυρά την αδυναμία της κυβέρνησης να περιορίσει τις ένοπλες ομάδες και να αποτρέψει τις θηρσκευτικού τύπου εξάρσεις.

Συρία: Ο φόβος για ξένες παρεμβάσεις

Ευκαιρίες για παρεμβάσεις ξένων παραγόντων φαίνεται να ανοίγουν αυτόματα από την αστάθεια στη Συρία, με την προσωρινή κυβέρνηση να αδυνατεί να προφυλάξει τα σύνορά της και ένα κενό ασφαλείας να δημιουργείται προσθέτοντας αυξημένη ένταση στη γεωπολιτική αυτή ανισορροπία.

Η παρουσία των πιστών του Άσαντ στις παράκτιες περιοχές μπορεί να ωθήσει τη Ρωσία και το Ιράν να αυξήσουν την υποστήριξή τους προς τους εναπομείναντες υποστηρικτές του πρώην συμμάχου τους, τροφοδοτώντας περαιτέρω τη σύγκρουση. Καθώς οι συριακές δυνάμεις επικεντρώνονται στη σταθεροποίηση των αλαουιτικών περιοχών, το Ισραήλ - όπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές - μπορεί να δει μια ευκαιρία για προέλαση σε στρατηγικές τοποθεσίες, αμφισβητώντας τη συριακή κυριαρχία.

Εν ολίγοις, η αστάθεια στη Συρία, εκτός από εσωτερικές συγκρούσεις, μπορεί να προσελκύσει στην πολεμική σκακιέρα περισσότερους εξωτερικούς παίκτες, κυρίως τη Ρωσία, το Ιράν και το Ισραήλ, οι οποίοι πιθανόν να προωθήσουν τα δικά τους σχέδια ελλείψει ασφάλειας. Στο μεταξύ, η εξτρεμιστική βία ενδέχεται να επανεμφανιστεί λόγω της ριζοσπαστικοποίησης εντός του στρατού της προσωρινής κυβέρνησης, αποσταθεροποιώντας δυνητικά τη Συρία και την ευρύτερη περιοχή.

Η τελευταία πράξη βίας ακολούθησε μια προηγούμενη επίθεση πιστών του Άσαντ εναντίον κυβερνητικών δυνάμεων, που σταθμεύουν σε πόλεις με αλαουιτική πλειοψηφία. Ο πρώην ταξίαρχος του στρατού του Άσαντ, ανακοίνωσε πρόσφατα τον σχηματισμό του Στρατιωτικού Συμβουλίου για την Απελευθέρωση της Συρίας, ενός κινήματος αντίστασης που αντιτίθεται στη νέα κυβέρνηση. Η ομάδα περιλαμβάνει όχι μόνο σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές του Άσαντ, αλλά και πρώην στρατιωτικούς, αστυνομικούς και προσωπικό του δημόσιου τομέα, τους οποίους ο προσωρινός πρόεδρος Άχμαντ αλ-Σαράα απέλυσε μετά την ανάληψη της εξουσίας.

Η καταδίκη από τις ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδίκασαν την Κυριακή τις τελευταίες ενέργειες εχθροπραξιών, με τον κίνδυνο εξάπλωσης τζιχαντιστικών δυνάμεων να είναι ορατός.

Σε δήλωσή του, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ συμπαραστέκονται στις θρησκευτικές και εθνικές μειονότητες στη Συρία και ότι οι προσωρινές αρχές πρέπει να καταστήσουν τους δράστες αυτών των σφαγών υπεύθυνους.

Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις είναι το χειρότερο ξέσπασμα βίας από τότε που ο Άσαντ - μέλος της μειονοτικής αίρεσης των Αλαουιτών - ανατράπηκε τον Δεκέμβριο από σουνίτες ισλαμιστές μαχητές που προσπάθησαν να αναδιαμορφώσουν την πολιτική και θρησκευτική τάξη της χώρας.

Η Λατάκια και η Ταρτούς στη μεσογειακή ακτή είναι περιοχές όπου η υποστήριξη των Σύρων αλαουιτών προς τον Άσαντ ήταν ισχυρή. Οι Αλαουίτες, περίπου το 10% του πληθυσμού, είχαν εξέχουσα θέση στο καθεστώς Άσαντ, και ενώ πολλοί Αλαουίτες έχουν παραδώσει τα όπλα τους από τον Δεκέμβριο, πολλοί άλλοι δεν το έχουν κάνει.