Ξαφνιάζει δυσάρεστα η πρώτη εικόνα μετά την προσθαλάσσωση στον Κόλπο του Μεξικού, που έφερε στη Γη τους αστροναύτες της NASA Σάνι Γουίλιαμς και τον Μπατς Γουίλμορ.

Από την κάψουλα βγήκαν δύο άνθρωποι αδυνατισμένοι και με κουρασμένο πρόσωπο, μάλιστα τα μαλλιά της Γουίλιαμς είχαν γκριζάρει. Βέβαια, αυτό που δεν φαινόταν, κάτω από τη διαστημική στολή τους, ήταν οι επιπτώσεις στο σώμα τους, που ίσως τους συνοδεύουν για πάντα.

Η 59χρονη Γουίλιαμς και ο 62χρονος Γουίλμορ θα περνούσαν περίπου δέκα ημέρες στο Διάστημα με την αποστολή Blue Origin, που εκτοξεύτηκε το περασμένο καλοκαίρι. Τεχνικά προβλήματα στο όχημα που καθιστούσαν επικίνδυνη την επάνοδό τους κράτησαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ως σήμερα, οπότε και επέστρεψαν με όχημα της SpaceX (το δικό τους επέστρεψε μη επανδρωμένο).

astronautes


Όπως καταγράφει η Daily Mail, το προσωπικό της NASA που τους περίμενε, τους έβαλε αμέσως σε φορεία, γιατί ήταν ακόμη αρκετά αδύναμοι για να περπατήσουν. Θα ακολουθήσουν πολλά τεστ στο κέντρο της NASA στο Χιούστον. Τι μπορεί όμως να δείξουν οι εξετάσεις.

Όραση και νοητική λειτουργία

Η έλλειψη βαρύτητας προκαλεί συγκέντρωση υγρών στο κεφάλι, η οποία αυξάνει την πίεση στα μάτια. Ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο, όσο παρατείνεται η παραμονή σε συνθήκες μικροβαρύτητας, είναι η αλλαγή στο σχήμα του ματιού με οίδημα στο οπτικό νεύρο, αλλά και πτυχώσεις στην κόρη του ματιού.

Το 70% των αστροναυτών έχουν αναφέρει θολή όραση, ένα πρόβλημα που μπορεί να γίνει μόνιμο. Φυσικά, όσο μεγαλύτερη είναι η παραμονή στο Διάστημα, τόσο πιο επικίνδυνες γίνονται οι αλλαγές για τους αστροναύτες.

Παράλληλα, η πίεση από το υγρό μέσα στο κρανίο, το στρες και η έλλειψη ύπνου μπορεί να προκαλέσουν κάμψη της νοητικής λειτουργίας. Οι αστροναύτες ανταποκρίνονται πιο αργά, έχουν κενά στη μνήμη και την προσοχή και στην ανάληψη ρίσκων.


Μυοσκελετικά προβλήματα και βάρος

Η μικροβαρύτητα χαλαρώνει υπερβολικά τους μύες και τον σκελετό του ανθρώπου. Ένας αστροναύτης 30 με 50 ετών μέσα σε ένα εξάμηνο σε μικροβαρύτητα θα χάσει τη μισή του δύναμη - θα την ξαναβρεί έπειτα από τουλάχιστον έξι εβδομάδες όταν επιστρέψει στη Γη.

Οι μύες κουράζονται λιγότερο γιατί δεν εργάζονται αρκετά και σταδιακά ατροφούν, ενώ μειώνεται και η πυκνότητα στα οστά. Για αυτόν τον λόγο η NASA συστήνει τουλάχιστον δύο ώρες γυμναστική την ημέρα για τους αστροναύτες στον ISS. Στη Γη δεν διορθώνεται τόσο εύκολα η απώλεια της οστικής πυκνότητας και αυτό, όπως παραδέχονται οι ειδικοί, μπορεί να είναι μόνιμο.

Ακόμη, καθόλου εύκολο δεν είναι για τους αστροναύτες η διατήρηση του βάρους τους. Έχουν συχνά ναυτία και χάνουν την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης με αποτέλεσμα να μην έχουν όρεξη. Για αυτόν τον λόγο ακολουθούν δίαιτα υψηλών θερμίδων.

Νερό στο σώμα

Σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, το νερό στο σώμα μας, που φτάνει περίπου το 70% κατά βάρος, συμπεριφέρεται περίεργα. Πάνω από 5 λίτρα νερό «μεταναστεύουν» προς το κεφάλι κάτι, με τη σειρά του, κάνει το πρόσωπο να μοιάζει πρησμένο και τα πόδια μικρά και αδύναμα «σαν του κοτόπουλου».

Αν και αυτά προβλήματα χάνονται 2-3 ημέρες μετά την επιστροφή στη Γη, αφήνουν πίσω τους σοβαρά προβλήματα. Με τη ροή του νερού προς το πάνω μέρος του σώματος αυξάνεται ο κίνδυνος για θρόμβους στο αίμα, κάτι που ίσως χρειαστεί θεραπεία στη Γη.


Ακτινοβολία

nasa-1
nasa-2
nasa-3
nasa-4

Όσο και αν ο ISS έχει θωράκιση που προστατεύει από την ακτινοβολία στο Διάστημα, το περιβάλλον είναι σαφώς περισσότερο επιβαρυμένο σε σχέση με τη Γη. Στην πράξη, αναφέρει η Daily Mail, μέσα σε μία εβδομάδα στο Διάστημα ο οργανισμός «εισπράττει» όσο ένα χρόνο στη Γη και μάλιστα στο Διάστημα οι πηγές της ραδιερνεργού ακτινοβολίας είναι πιο «σκληρές» από τη Γη.

Οι βλάβες στο DNA με επιπτώσεις που μπορεί να φτάσουν ως την καρκινογένεση δεν αποκλείονται, όπως δεν αποκλείονται οι βλάβες στο νευρικό σύστημα.

Καρδιά και δέρμα

Στο Διάστημα ατροφεί και η καρδιά, η οποία δεν χρειάζεται να εργάζεται τόσο έντονα όσο στη Γη, ενώ μειώνεται και η ποσότητα του αίματος.

Η μικροβαρύτητα επηρεάζει σοβαρά και το δέρμα των αστροναυτών. Η επιδερμίδα γίνεται κατά 20% πιο λεπτή, πιθανόν λόγω της μειωμένης βαρύτητας, περιορίζοντας τη φυσική δυνατότητα αναγέννησης. Τα εξανθήματα είναι και αυτά πιο συχνά (πιθανόν λόγω την αλλεργιογόνων υλικών του ISS), ενώ και τα τραύματα επουλώνονται πιο αργά.

Πώς γίνεται η αποκατάσταση

Το πρόγραμμα της αποκατάστασης της υγείας για τους αστροναύτες κρατά 45 ημέρες από τη στιγμή που θα πατήσουν ξανά στη Γη και έχει τουλάχιστον τρεις φάσεις.

Πρώτο μέλημα είναι οι αστροναύτες να πάρουν ξανά δυνάμεις, ευελιξία και να αρχίσουν να περπατούν ξανά. Πρέπει να ξαναβρούν την ισορροπία στο περπάτημα και να βαδίζουν σωστά και συντονισμένα ενώ κάνουν και ασκήσεις: στέκονται στο ένα πόδι, κάνουν σκουάτ, σηκώνουν τα πόδια.

Στη δεύτερη φάση η αποκατάσταση επικεντρώνεται σε ασκήσεις ενδυνάμωσης για το σώμα, αλλά και ασκήσεις για την καρδιά, όπως και διάδρομο, ποδήλατο και ελλειπτικό.

Ακολουθεί η τρίτη και μεγαλύτερη σε διάρκεια φάση που δίνει ξανά στους αστροναύτες τη δυνατότητα να κάνουν καθημερινές εργασίες, αλλά και ασκήσεις υψηλής έντασης, όπως αναρρίχηση και βάρη.

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, μέσα σε 45 ημέρες οι αστροναύτες έχουν ξαναβρεί τη δύναμή τους. Αλλά αν υπάρχουν σοβαρά θέματα με την οστική μάζα, η αποκατάσταση μπορεί να πάρει πολύ περισσότερο ή να αφήσει «απόνερα» για πάντα.