"Amerexit" ή "Natexit": Το μπρα ντε φερ ΝΑΤΟ-Τραμπ, το μήνυμα του Μασκ και η... εξασθένηση της "ομπρέλας"
Φωνές στις ΗΠΑ ακόμα και για αποχώρηση από το ΝΑΤΟ
Το μήνυμα του Τραμπ στους συμμάχους του ΝΑΤΟ, το «συμφωνώ» του Μασκ σε ανάρτηση που ζητούσε την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμμαχία και οι νέοι παίκτες στο αναδυόμενο περιβάλλον ασφάλειας στην Ευρώπη
Σπυρος Σερμπετης - Παππας
Και ενώ στη διεθνή επικαιρότητα το Ουκρανικό διατηρεί πρωταγωνιστική θέση, με Κίεβο και Ουάσινγκτον να συμφωνούν σε εκεχειρία 30 ημερών και τη Ρωσία να μη φαίνεται πως το συζητά χωρίς τους δικούς της όρους, η ασφάλεια μπαίνει σε πρώτο πλάνο. Και δεν νοούνται εν προκειμένω μόνο οι εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά η Ουκρανία για να «σιγήσουν τα όπλα», αλλά και η συλλογική ασφάλεια της Ευρώπης, που παρέχεται από το ΝΑΤΟ.
Η Συμμαχία αδιάλειπτα προσέφερε μια «ομπρέλα προστασίας» από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και αποτέλεσε το «θερμοκήπιο» για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δίνοντας την ευκαιρία στα μέλη του Συμφώνου στη «γηραιά ήπειρο» να στραφούν στην οικονομική τους ανάπτυξη, χωρίς να επενδύουν στην άμυνά τους.
Πλέον, η αμερικανική δέσμευση στο ΝΑΤΟ τίθεται σοβαρά εν αμφιβόλω, αν και ο Τραμπ θέλησε να απομακρύνει τέτοιες σκέψεις, λέγοντας στη συνάντηση με τον γ.γ. του Οργανισμού, Μαρκ Ρούτε, πως έγινε πιο ισχυρό και πως η δική του προεδρία οδηγεί στην απαραίτητη ανακατεύθυνση πόρων στην άμυνα. Αλλωστε, όπως το έθεσε ο Ντόναλντ Τραμπ, ήδη κατά το πρώτο διάστημα της εκλογής του, τα μέλη του θα πρέπει να «πληρώσουν τον λογαριασμό», εννοώντας να αυξήσουν -και μάλιστα δραστικά- τις αμυντικές τους δαπάνες. Εχει στείλει, δε, σαφές μήνυμα στις δημόσιες τοποθετήσεις του πως, αν δεν συμβαίνει αυτό, οι ΗΠΑ δεν πρόκειται «να σας υπερασπιστούν».
*Διαβάστε ακόμα: Μήνυμα Τραμπ: Οι ΗΠΑ δεν θα υπερασπιστούν συμμάχους του ΝΑΤΟ που δεν ξοδεύουν αρκετά για τη δική τους άμυνα, είναι θέμα κοινής λογικής
Η στάση αυτή αποτελεί μια θεμελιώδη ρήξη σε σχέση με τον ακρογωνιαίο λίθο του Οργανισμού, το Αρθρο 5 και τη ρήτρα συλλογικής άμυνας, που προβλέπει πως, αν ένα μέλος του Οργανισμού δεχθεί επίθεση, αυτή η ενέργεια θεωρείται πως στρέφεται έναντι όλων και θα ληφθούν «τα κατάλληλα μέτρα» για τη συνδρομή του. Μία φορά στα χρονικά έχει εφαρμοστεί αυτή η ρήτρα: Στις 12 Σεπτεμβρίου 2001, μία ημέρα μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της «Aλ Κάιντα» σε Νέα Υόρκη και Ουάσινγκτον, και μάλιστα χωρίς να υπάρξει αμερικανικό αίτημα, αλλά κατόπιν απόφασης της ηγεσίας του Οργανισμού. Επρόκειτο παράλληλα για έναν εκσυγχρονισμό του αμυντικού δόγματος, που ήδη στη μεταψυχροπολεμική εποχή έθετε ως πιθανή απειλή την τρομοκρατία και μια εχθρική ενέργεια από μη κρατικούς δρώντες.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να απέχουν από την υπεράσπιση ενός μέλους του ΝΑΤΟ που δέχεται επίθεση, εάν η χώρα δεν εκπληρώσει το όριο αμυντικών δαπανών, το οποίο έχει προταθεί από τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου να φτάσει ακόμα και στο 5% του ΑΕΠ, από 2% που είναι σήμερα.
Η αυτή λογική διατρέχει και μια μεγάλη μερίδα της κυβέρνησης και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που μάλιστα κάνουν λόγο για αποχώρηση από το ΝΑΤΟ. Το συντηρητικό Fox News δημοσίευσε σχετικό άρθρο στον απόηχο της άτυπης συνόδου του Λονδίνου για την Ουκρανία, με Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή να αναφέρει με αφορμή αυτή πως «αν το ΝΑΤΟ κινείται χωρίς τις ΗΠΑ» (σ.σ.: καθώς οι μετέχουσες χώρες ήταν μέλη του Οργανισμού), «οι ΗΠΑ πρέπει να φύγουν από το ΝΑΤΟ», διερωτώμενος αν αυτό πρέπει να χαρακτηριστεί ως «Amerexit» ή ως «Natexit». Είχε υπάρξει, δε, η λακωνική απάντηση «Συμφωνώ» του Ελον Μασκ σε ανάρτηση στο X που ζητούσε αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ.
Την ίδια ώρα, η Τουρκία προσπαθεί να καρπωθεί το momentum, θέλοντας να πείσει πως είναι απαραίτητη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, δίνοντας το «παρών» στη Σύνοδο του Λονδίνου, ενώ παράλληλα συνομιλεί για το θέμα με τη Βαρσοβία. Ταυτόχρονα, κλείνει μεγάλα deals στην Ιταλία, με τελευταία την κοινοπραξία της Baykar με τον κολοσσό Leonardo, για την παραγωγή drones.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 15/3
Η Συμμαχία αδιάλειπτα προσέφερε μια «ομπρέλα προστασίας» από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και αποτέλεσε το «θερμοκήπιο» για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δίνοντας την ευκαιρία στα μέλη του Συμφώνου στη «γηραιά ήπειρο» να στραφούν στην οικονομική τους ανάπτυξη, χωρίς να επενδύουν στην άμυνά τους.
Πλέον, η αμερικανική δέσμευση στο ΝΑΤΟ τίθεται σοβαρά εν αμφιβόλω, αν και ο Τραμπ θέλησε να απομακρύνει τέτοιες σκέψεις, λέγοντας στη συνάντηση με τον γ.γ. του Οργανισμού, Μαρκ Ρούτε, πως έγινε πιο ισχυρό και πως η δική του προεδρία οδηγεί στην απαραίτητη ανακατεύθυνση πόρων στην άμυνα. Αλλωστε, όπως το έθεσε ο Ντόναλντ Τραμπ, ήδη κατά το πρώτο διάστημα της εκλογής του, τα μέλη του θα πρέπει να «πληρώσουν τον λογαριασμό», εννοώντας να αυξήσουν -και μάλιστα δραστικά- τις αμυντικές τους δαπάνες. Εχει στείλει, δε, σαφές μήνυμα στις δημόσιες τοποθετήσεις του πως, αν δεν συμβαίνει αυτό, οι ΗΠΑ δεν πρόκειται «να σας υπερασπιστούν».
*Διαβάστε ακόμα: Μήνυμα Τραμπ: Οι ΗΠΑ δεν θα υπερασπιστούν συμμάχους του ΝΑΤΟ που δεν ξοδεύουν αρκετά για τη δική τους άμυνα, είναι θέμα κοινής λογικής
Η στάση αυτή αποτελεί μια θεμελιώδη ρήξη σε σχέση με τον ακρογωνιαίο λίθο του Οργανισμού, το Αρθρο 5 και τη ρήτρα συλλογικής άμυνας, που προβλέπει πως, αν ένα μέλος του Οργανισμού δεχθεί επίθεση, αυτή η ενέργεια θεωρείται πως στρέφεται έναντι όλων και θα ληφθούν «τα κατάλληλα μέτρα» για τη συνδρομή του. Μία φορά στα χρονικά έχει εφαρμοστεί αυτή η ρήτρα: Στις 12 Σεπτεμβρίου 2001, μία ημέρα μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της «Aλ Κάιντα» σε Νέα Υόρκη και Ουάσινγκτον, και μάλιστα χωρίς να υπάρξει αμερικανικό αίτημα, αλλά κατόπιν απόφασης της ηγεσίας του Οργανισμού. Επρόκειτο παράλληλα για έναν εκσυγχρονισμό του αμυντικού δόγματος, που ήδη στη μεταψυχροπολεμική εποχή έθετε ως πιθανή απειλή την τρομοκρατία και μια εχθρική ενέργεια από μη κρατικούς δρώντες.
ΗΠΑ: Υπό προϋποθέσεις η ρήτρα συλλογικής ασφάλειας για τα μέλη του ΝΑΤΟ (;)
Στην επιφάνεια, όμως, ήρθε ένα δημοσίευμα-βόμβα του αμερικανικού NBC την προηγούμενη εβδομάδα, που ανέφερε χαρακτηριστικά πως ο επιτελάρχης του Λευκού Οίκου φέρεται να συζήτησε με τους συμβούλους του τη δυνατότητα βαθμονόμησης της εμπλοκής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ με τρόπο που να ευνοεί τα μέλη της Συμμαχίας που ξοδεύουν ένα ορισμένο ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους στην άμυνα.Στο πλαίσιο αυτό, οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να απέχουν από την υπεράσπιση ενός μέλους του ΝΑΤΟ που δέχεται επίθεση, εάν η χώρα δεν εκπληρώσει το όριο αμυντικών δαπανών, το οποίο έχει προταθεί από τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου να φτάσει ακόμα και στο 5% του ΑΕΠ, από 2% που είναι σήμερα.
«Amerexit ή Natexit»
Η… «ταραχοποιός» (disruptive, σύμφωνα με προ καιρού δημοσίευμα του «Time») προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ ερείδεται σε μια νοοτροπία όχι άγνωστη στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτήν του απομονωτισμού και της απεμπλοκής από πολυμερή σχήματα, όπως αυτό του ΝΑΤΟ. Αλλωστε, στο αίτημα να εμπλακεί περισσότερο η ίδια η Ευρώπη στην άμυνά της έχει ισχυριστεί από καιρού εις καιρόν πως οι ΗΠΑ δεν έχουν ζήτημα ασφάλειας, καθώς «χωρίζονται από έναν πανέμορφο ωκεανό», εννοώντας τον Ατλαντικό.Η αυτή λογική διατρέχει και μια μεγάλη μερίδα της κυβέρνησης και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που μάλιστα κάνουν λόγο για αποχώρηση από το ΝΑΤΟ. Το συντηρητικό Fox News δημοσίευσε σχετικό άρθρο στον απόηχο της άτυπης συνόδου του Λονδίνου για την Ουκρανία, με Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή να αναφέρει με αφορμή αυτή πως «αν το ΝΑΤΟ κινείται χωρίς τις ΗΠΑ» (σ.σ.: καθώς οι μετέχουσες χώρες ήταν μέλη του Οργανισμού), «οι ΗΠΑ πρέπει να φύγουν από το ΝΑΤΟ», διερωτώμενος αν αυτό πρέπει να χαρακτηριστεί ως «Amerexit» ή ως «Natexit». Είχε υπάρξει, δε, η λακωνική απάντηση «Συμφωνώ» του Ελον Μασκ σε ανάρτηση στο X που ζητούσε αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ.
Χαρακτηριστική η λακωνική απάντηση «Συμφωνώ» του Ελον Μασκ σε ανάρτηση στο X, που ζητούσε αποχώρηση της Ουάσινγκτον από τη Συμμαχία
Η Ευρώπη προσπαθεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα - Ο ρόλος της Πολωνίας και της Τουρκίας
Σε κάθε περίπτωση, με τις ΗΠΑ να δείχνουν αλλαγή στάσης (παρέχοντας μόνες τους το 68% της συνολικής χρηματοδότησης για το ΝΑΤΟ το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία του Stockholm International Peace Research Institute), η Ευρώπη αναπροσάρμοσε τη λογική της: έτσι, υπήρξε η εξαγγελία για να πέσουν 800 δισ. στην άμυνα από την Ε.Ε. (σχέδιο ReΑrm Europe), ενώ παράλληλα αναδύονται νέοι πρωταγωνιστές στο πεδίο. Η Πολωνία πρωτοστατεί, ούσα πρώτη στις δαπάνες για την άμυνα, ενώ ανακοίνωσε σχέδιο για τη στρατιωτική εκπαίδευση όλων των ανδρών, με στόχο να έχει 500.000 ετοιμοπόλεμους στρατιώτες, αριθμός υπερδιπλάσιος από τους 200.000 που έχει τώρα (τρίτη μεγαλύτερη δύναμη, πίσω από ΗΠΑ και Τουρκία).Την ίδια ώρα, η Τουρκία προσπαθεί να καρπωθεί το momentum, θέλοντας να πείσει πως είναι απαραίτητη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, δίνοντας το «παρών» στη Σύνοδο του Λονδίνου, ενώ παράλληλα συνομιλεί για το θέμα με τη Βαρσοβία. Ταυτόχρονα, κλείνει μεγάλα deals στην Ιταλία, με τελευταία την κοινοπραξία της Baykar με τον κολοσσό Leonardo, για την παραγωγή drones.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 15/3
