Ηχηρή απόδειξη η σύλληψη Ιµάµογλου
Άρθρο
Η σύλληψη του κ. Εκρέµ Ιµάµογλου, βασικού πολιτικού αντιπάλου του κ. Ταγίπ Ερντογάν, αποτελεί µια ακόµα ηχηρή απόδειξη ότι το πολίτευµα της Τουρκίας παραµένει κατ’ επίφασιν δηµοκρατικό
Η σύλληψη του κ. Εκρέµ Ιµάµογλου, βασικού πολιτικού αντιπάλου του κ. Ταγίπ Ερντογάν, αποτελεί µια ακόµα ηχηρή απόδειξη ότι το πολίτευµα της Τουρκίας παραµένει κατ’ επίφασιν δηµοκρατικό. Παρά την επίφαση θεσµικών διαδικασιών, όπως οι εκλογές, η πραγµατικότητα αποκαλύπτει έναν αυταρχικό µηχανισµό, που πνίγει κάθε φωνή αντίθεσης, περιθωριοποιεί το κράτος ∆ικαίου, εργαλειοποιεί τη ∆ικαιοσύνη και εδραιώνει ένα προσωποπαγές καθεστώς. Η περίπτωση Ιµάµογλου έχει ιδιαίτερη σηµειολογική και πολιτική βαρύτητα, όχι µόνο επειδή αποτελεί άµεση απειλή για την εξουσία του νυν προέδρου της Τουρκίας, αλλά και διότι παραπέµπει ειρωνικά στην ίδια την πολιτική σταδιοδροµία του νυν προέδρου.
Ο κ. Ερντογάν, ως δήµαρχος Κωνσταντινούπολης το 1998, φυλακίστηκε επειδή απήγγειλε ένα ποίηµα το οποίο κρίθηκε ότι υποκινούσε θρησκευτικό µίσος. Η φυλάκισή του τότε προκάλεσε την αγανάκτηση του τουρκικού λαού και του προσέφερε τη φήµη του «µάρτυρα της δηµοκρατίας», µια παρακαταθήκη που ο ίδιος καταστρατηγεί συστηµατικά ως ηγέτης. Η Τουρκία του κ. Ερντογάν επίσης δεν περιορίζεται στη στοχοποίηση πολιτικών προσώπων. Σύµφωνα µε στοιχεία οργανισµών, όπως ο Reporters Without Borders και η Επιτροπή για την Προστασία των ∆ηµοσιογράφων, η Τουρκία συγκαταλέγεται συστηµατικά στις πρώτες θέσεις παγκοσµίως σε αριθµό φυλακισµένων δηµοσιογράφων. Η φίµωση του Τύπου είναι δοµικό στοιχείο του καθεστώτος: από το 2016, µετά το αποτυχηµένο πραξικόπηµα, χιλιάδες δηµοσιογράφοι έχουν φυλακιστεί ή εξοριστεί, ενώ εκατοντάδες µέσα ενηµέρωσης έχουν κλείσει µε συνοπτικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα, το καθεστώς ασκεί αυστηρό έλεγχο στα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία κλείνει κατά το δοκούν ή τα περιορίζει µε τεχνικά και νοµικά µέσα. Σε στιγµές κοινωνικής έντασης -όπως ο σεισµός του 2023 ή οι επιθέσεις κατά Κούρδων πολιτών- η πρόσβαση σε αυτά είτε διακόπτεται είτε λογοκρίνεται.
Η Ε.E., η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως κληρονόµος του ∆ιαφωτισµού, της δηµοκρατικής παράδοσης και του κράτους ∆ικαίου, επιδεικνύει αξιοσηµείωτη ανοχή απέναντι στην Τουρκία. Την ώρα που επιβάλλει κυρώσεις κατά του Βλαντιµίρ Πούτιν και καταδικάζει, ορθώς, την αυταρχικότητα του ρωσικού καθεστώτος, αντιµετωπίζει την Αγκυρα µε διπλωµατική αβρότητα και γεωπολιτική υποκρισία. Η οικονοµική εξάρτηση από το προσφυγικό παζάρι του Ερντογάν, αλλά και τα στρατηγικά συµφέροντα στην Αν. Μεσόγειο καθιστούν την Ενωση θεατή µπροστά σε ευθείες παραβιάσεις των αρχών που υποτίθεται ότι τη συγκροτούν.
Το πρόβληµα όµως είναι βαθύτερο. Η Τουρκία δεν αποτελεί απλώς ένα αυταρχικό κράτος-µέλος του ΝΑΤΟ. Υπό τον Ερντογάν, υιοθετεί έναν σαφή αναθεωρητισµό, που απειλεί ευθέως τη σταθερότητα της Αν. Μεσογείου, του Αιγαίου και της Μέσης Ανατολής. Η «Γαλάζια πατρίδα», οι παρεµβάσεις στη Λιβύη, στη Συρία, στο Ναγκόρνο-Καραµπάχ και στα Βαλκάνια δεν είναι µεµονωµένα επεισόδια, αλλά τµήµατα ενός συνεκτικού σχεδίου νεο-οθωµανικού επεκτατισµού. Ο στρατηγικός αυτός αναθεωρητισµός, ντυµένος µε θρησκευτικό και εθνικιστικό µανδύα, απειλεί την ευρωπαϊκή ασφάλεια εκ των έσω. Οπως έγκαιρα έχει επισηµάνει ο γκουρού της γεωπολιτικής, καθ. Ιωάννης Μάζης, η ανοχή της Ευρώπης απέναντι στην Τουρκία συνιστά όχι απλώς ηθική έκπτωση, αλλά στρατηγικό σφάλµα. Ο εξευτελισµός των θεµελιωδών ελευθεριών, η γεωπολιτική επιθετικότητα από τον τουρκικό αυταρχισµό δεν µπορούν να αντιµετωπίζονται µε πραγµατιστική συγκατάβαση. Η ∆ηµοκρατία δεν µπορεί να είναι αλά καρτ. Η Ευρώπη οφείλει να πάψει να χρησιµοποιεί δύο µέτρα και δύο σταθµά απέναντι σε αυταρχικούς ηγέτες. Η αποτυχία της να υψώσει ανάστη µα απέναντι στην Τουρκία, όπως το έκανε απέναντι στη Ρωσία, αποδυναµώνει την ηθική της υπεροχή και εκθέτει τους λαούς της σε µελλοντικούς κινδύνους.
Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος είναι διεθνολόγος
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
Ο κ. Ερντογάν, ως δήµαρχος Κωνσταντινούπολης το 1998, φυλακίστηκε επειδή απήγγειλε ένα ποίηµα το οποίο κρίθηκε ότι υποκινούσε θρησκευτικό µίσος. Η φυλάκισή του τότε προκάλεσε την αγανάκτηση του τουρκικού λαού και του προσέφερε τη φήµη του «µάρτυρα της δηµοκρατίας», µια παρακαταθήκη που ο ίδιος καταστρατηγεί συστηµατικά ως ηγέτης. Η Τουρκία του κ. Ερντογάν επίσης δεν περιορίζεται στη στοχοποίηση πολιτικών προσώπων. Σύµφωνα µε στοιχεία οργανισµών, όπως ο Reporters Without Borders και η Επιτροπή για την Προστασία των ∆ηµοσιογράφων, η Τουρκία συγκαταλέγεται συστηµατικά στις πρώτες θέσεις παγκοσµίως σε αριθµό φυλακισµένων δηµοσιογράφων. Η φίµωση του Τύπου είναι δοµικό στοιχείο του καθεστώτος: από το 2016, µετά το αποτυχηµένο πραξικόπηµα, χιλιάδες δηµοσιογράφοι έχουν φυλακιστεί ή εξοριστεί, ενώ εκατοντάδες µέσα ενηµέρωσης έχουν κλείσει µε συνοπτικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα, το καθεστώς ασκεί αυστηρό έλεγχο στα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία κλείνει κατά το δοκούν ή τα περιορίζει µε τεχνικά και νοµικά µέσα. Σε στιγµές κοινωνικής έντασης -όπως ο σεισµός του 2023 ή οι επιθέσεις κατά Κούρδων πολιτών- η πρόσβαση σε αυτά είτε διακόπτεται είτε λογοκρίνεται.
Η Ε.E., η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως κληρονόµος του ∆ιαφωτισµού, της δηµοκρατικής παράδοσης και του κράτους ∆ικαίου, επιδεικνύει αξιοσηµείωτη ανοχή απέναντι στην Τουρκία. Την ώρα που επιβάλλει κυρώσεις κατά του Βλαντιµίρ Πούτιν και καταδικάζει, ορθώς, την αυταρχικότητα του ρωσικού καθεστώτος, αντιµετωπίζει την Αγκυρα µε διπλωµατική αβρότητα και γεωπολιτική υποκρισία. Η οικονοµική εξάρτηση από το προσφυγικό παζάρι του Ερντογάν, αλλά και τα στρατηγικά συµφέροντα στην Αν. Μεσόγειο καθιστούν την Ενωση θεατή µπροστά σε ευθείες παραβιάσεις των αρχών που υποτίθεται ότι τη συγκροτούν.
Το πρόβληµα όµως είναι βαθύτερο. Η Τουρκία δεν αποτελεί απλώς ένα αυταρχικό κράτος-µέλος του ΝΑΤΟ. Υπό τον Ερντογάν, υιοθετεί έναν σαφή αναθεωρητισµό, που απειλεί ευθέως τη σταθερότητα της Αν. Μεσογείου, του Αιγαίου και της Μέσης Ανατολής. Η «Γαλάζια πατρίδα», οι παρεµβάσεις στη Λιβύη, στη Συρία, στο Ναγκόρνο-Καραµπάχ και στα Βαλκάνια δεν είναι µεµονωµένα επεισόδια, αλλά τµήµατα ενός συνεκτικού σχεδίου νεο-οθωµανικού επεκτατισµού. Ο στρατηγικός αυτός αναθεωρητισµός, ντυµένος µε θρησκευτικό και εθνικιστικό µανδύα, απειλεί την ευρωπαϊκή ασφάλεια εκ των έσω. Οπως έγκαιρα έχει επισηµάνει ο γκουρού της γεωπολιτικής, καθ. Ιωάννης Μάζης, η ανοχή της Ευρώπης απέναντι στην Τουρκία συνιστά όχι απλώς ηθική έκπτωση, αλλά στρατηγικό σφάλµα. Ο εξευτελισµός των θεµελιωδών ελευθεριών, η γεωπολιτική επιθετικότητα από τον τουρκικό αυταρχισµό δεν µπορούν να αντιµετωπίζονται µε πραγµατιστική συγκατάβαση. Η ∆ηµοκρατία δεν µπορεί να είναι αλά καρτ. Η Ευρώπη οφείλει να πάψει να χρησιµοποιεί δύο µέτρα και δύο σταθµά απέναντι σε αυταρχικούς ηγέτες. Η αποτυχία της να υψώσει ανάστη µα απέναντι στην Τουρκία, όπως το έκανε απέναντι στη Ρωσία, αποδυναµώνει την ηθική της υπεροχή και εκθέτει τους λαούς της σε µελλοντικούς κινδύνους.
Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος είναι διεθνολόγος
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
