Ο Ιμάμογλου και τα σχέδια Ερντογάν: Οι αναταραχές στην Τουρκία, η συνάντηση Φιντάν - Ρούμπιο, τα παζάρια… άμυνας και ο κουρδικός παράγοντας
Ένα πραξικόπημα κάθε έντεκα χρόνια στην Τουρκία
Η δημιουργία νέων ισορροπιών και η συνταγματική μεταρρύθμιση, που θα επιτρέψει στον Ερντογάν να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία στην Τουρκία
Τουρκία: Η φυλάκιση Ιμάμογλου και τα σχέδια Ερντογάν
Κάτι, δε, που μοιάζει αξιοσημείωτο είναι η απουσία ουσιαστικής αντίδρασης από τη Δύση σε σχέση με μια φυλάκιση που μοιάζει να έχει ξεκάθαρα πολιτικό κίνητρο, κάτι για το οποίο η αντιπολίτευση στην Άγκυρα άλλωστε μίλησε από την πρώτη στιγμή. Είναι χαρακτηριστικό πως μόνο από το Βερολίνο και τον –απερχόμενο– καγκελάριο Όλαφ Σολτς χρησιμοποιήθηκε πιο σκληρή γλώσσα (μίλησε για «πολύ, πολύ κακό σημάδι» για τη Δημοκρατία της Τουρκίας και τις σχέσεις της με την Ε.Ε.), ενώ οι βουλευτές του κόμματός του (SPD) ύψωσαν και πανό στην Bundestag, όπου αναφερόταν πως ο Ιμάμογλου «δεν είναι μόνος». Σε κάθε περίπτωση, οι επικριτικοί τόνοι στην κίνηση του Ερντογάν είναι ιδιαιτέρως χαμηλοί.Ως προς τους λόγους, δε, που συμβαίνει αυτό, τα διεθνή πρακτορεία προτάσσουν τη γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας, κάτι που προφανώς επιτρέπει στον Ερντογάν να κινηθεί όπως επιθυμεί έναντι των αντιπάλων του. Το Bloomberg έγραψε χαρακτηριστικά πως ο Τούρκος πρόεδρος «ποντάρει στο γεγονός ότι ο κόσμος τον χρειάζεται περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται να εμπλακεί σε μια μάχη για τη δημοκρατία της χώρας». Άλλωστε, υπενθυμίζεται πως πρόκειται για τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό εντός του ΝΑΤΟ, στοιχείο που μοιάζει σημαντικό πρωτίστως για την Ευρώπη, ιδίως υπό το φως της αύξησης των προκλήσεων σε Μέση Ανατολή, Ουκρανία και με δεδομένη την αναπροσαρμογή προτεραιοτήτων που φαίνεται να έχει η Ουάσινγκτον της εποχής Τραμπ.
Το παρασκήνιο της συνάντησης Φιντάν - Ρούμπιο
Ενδεικτικό, δε, των παραπάνω αποτελεί το ταξίδι του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, και η συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάρκο Ρούμπιο. Η επίσκεψη έγινε κανονικά, παρά τα όσα συνέβησαν με τον Εκρέμ Ιμάμογλου, με τον Μάρκο Ρούμπιο πάντως, σύμφωνα με όσα έκανε γνωστά μέσω ανακοίνωσης η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους, να προχωρά στην «έκφραση ανησυχιών σε σχέση με τις πρόσφατες συλλήψεις και διαμαρτυρίες στην Τουρκία». Στο λιτό ανακοινωθέν, δε, επισημαίνεται πως η φράση αυτή ήταν η καταληκτική του, γεγονός που επίσης έχει τη σημασία του, καθώς προτεραιότητα είχαν άλλα ζητήματα: η διμερής συνεργασία σε ασφάλεια και εμπόριο, το αίτημα από την Άγκυρα να υποστηρίξει την ειρηνευτική διαδικασία σε Ουκρανία και Νότιο Καύκασο, αλλά και τα επαινετικά σχόλια για τον «ηγετικό ρόλο της Τουρκίας» στον παγκόσμιο συνασπισμό για την εξάλειψη του «ISIS» και την ανάγκη να υπάρξει στενή συνεργασία για μια «σταθερή, ενωμένη και ειρηνική Συρία», που θα είναι εμπόδιο σε αποσταθεροποιητικές ιρανικές ενέργειες.
Πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, δε, επεσήμαιναν πως η συζήτηση έγινε στη βάση του τηλεφωνήματος Τραμπ - Ερντογάν στις 16 Μαρτίου και πως «οι δύο πλευρές συμφώνησαν να αρθούν τα εμπόδια στη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας και ότι θα πραγματοποιηθούν τεχνικές συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών για την επίλυση των υφιστάμενων προβλημάτων». Μάλιστα, σύμφωνα πάντα με την Άγκυρα, τέθηκε θέμα επισκέψεων σε επίπεδο αρχηγών κρατών, που θα οργανωθούν κατά την προσεχή περίοδο, ενώ έγινε και απόπειρα να… διαψευστεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην αναφορά για τις «συλλήψεις».
Τα παζάρια για F-35 και F-16 και το μεγάλο "αγκάθι"
Ο στόχος για την Τουρκία είναι προφανής: η επανένταξη στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 και ο εκσυγχρονισμός των F-16. Και για τα δύο το μεγάλο «αγκάθι» είναι οι πύραυλοι S-400, για τους οποίους ο Τραμπ εξετάζει μια «συμβιβαστική λύση», ώστε να ξεπεραστεί ο «σκόπελος» των κυρώσεων CAATSA, όπως έγραψε την προηγούμενη εβδομάδα το Fox News. Το συντηρητικό αμερικανικό δίκτυο ανέφερε πως ο Λευκός Οίκος εξετάζει είτε την αποσυναρμολόγηση των ρωσικών πυραύλων είτε τη μεταφορά τους σε αμερικανική βάση εντός Τουρκίας.
Όλα αυτά, πάντως, προϋποθέτουν βαθιά συνεργασία με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με συνέπεια τις χλιαρές αντιδράσεις για τη φυλάκιση Ιμάμογλου. Αλλωστε, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην πρώτη του αντίδραση για το θέμα είχε κάνει λόγο για «εσωτερική υπόθεση», κάτι που είχε αναφερθεί και για τη σκληρή χούντα του στρατηγού Κενάν Εβρέν.
Από την εξίσωση, τέλος, δεν πρέπει να λείπει ο κουρδικός παράγοντας: Στις 10 Μαρτίου, η Δαμασκός και η de facto αρχή του Αχμέντ αλ Σάρα (που στηρίζεται από την Αγκυρα) υπέγραψαν συμφωνία με τον ηγέτη των (κουρδικών) Δημοκρατικών Δυνάμεων στη Συρία. Αυτή άνοιξε τον δρόμο για την ενσωμάτωση των Κούρδων στις πολιτικές και στρατιωτικές δομές της Δαμασκού, σε ένα βήμα προς μια ενιαία Συρία, παράλληλα με τα «κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου» που υπάρχουν στα τμήματα της επικράτειας που ελέγχονται τώρα από τους Κούρδους. Προκειμένου, λοιπόν, αυτά τα κοιτάσματα να αξιοποιηθούν, η παρουσία του Ερντογάν φαντάζει «κλειδί», την ώρα που εποφθαλμιά προσέγγιση και με τους περί τα 20 εκατ. Κούρδους εντός Τουρκίας, οδηγώντας τον Ιμάμογλου, που είχε σαφές πλεονέκτημα στο πεδίο αυτό, στη φυλακή. Η υποστήριξη, δε, του φιλοκουρδικού κόμματος μοιάζει κρίσιμη και για έναν άλλο λόγο για τον Ερντογάν: πρόκειται για μια συνταγματική μεταρρύθμιση, που θα του επιτρέψει να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία, κάτι που δεν προβλέπεται, εφόσον μάλιστα λήξει κανονικά η θητεία του το 2028 και γίνουν τότε οι επόμενες εκλογές.
Πραξικόπημα στην Τουρκία 1960 - 2016
(ένα κάθε έντεκα χρόνια)
Μεντερές
27.05.1960
Ο στρατηγός Τζεμάλ Γκιουρσέλ, επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας, ανέτρεψε την κυβέρνηση του υποκινητή των Σεπτεμβριανών, Αντνάν Μεντερές. Θεσμοθετήθηκε νέο Σύνταγμα, το δημοκρατικότερο που είχε ποτέ η Τουρκία (κατοχυρώνοντας την ελευθερία της συνδικαλιστικής δράσης, του Τύπου, των πολιτικών δραστηριοτήτων κ.ά.).
17.09.1961
Απαγχονισμός Μεντερές στο νησί Ιμραλί του Μαρμαρά. Στο ικρίωμα βρέθηκαν και ο υπουργοί Εξωτερικών, Φατίν Ζορλού, και Οικονομικών, Χασάν Πολατκάν.
Ντεμιρέλ
12.03.1971
Έπειτα από μια περίοδο έντασης, κυβερνητικής αστάθειας και εκτόξευσης του πληθωρισμού μέχρι και το 80% συνέβη το «Στρατιωτικό πραξικόπημα του μνημονίου». Το Γενικό Επιτελείο έστειλε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Τζεβντέτ Σουνάι, υπόμνημα-μνημόνιο με αίτημα την αποπομπή Ντεμιρέλ. Τα τανκς βγήκαν στους δρόμους, προκειμένου να αποτραπεί ένα «αριστερό πραξικόπημα».
Ετσεβίτ - Ντεμιρέλ
1980
Ο Κενάν Εβρέν, επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας, έπειτα από νέα περίοδο αναταραχής, συγκρούσεων φοιτητών και κυβερνητικών εναλλαγών Ετσεβίτ και Ντεμιρέλ, ανατρέπει την κυβέρνηση Ντεμιρέλ. Πολύ σκληρή δικτατορία και θεσμοθέτηση ιδιαίτερα αυταρχικού Συντάγματος. Ήταν απόλυτα αρεστός σε ΕΟΚ και ΗΠΑ. 1983 Οι στρατηγοί επέτρεψαν τον σχηματισμό κυβέρνησης υπό τον Τουργκούτ Οζάλ (εκλογές με τη συμμετοχή μόνο τριών νέων κομμάτων. Οι παλιοί πολιτικοί απαγορευόταν να πολιτευθούν για μία δεκαετία).
Ερμπακάν - Τσιλέρ
1997
Η ανοικτή δυσαρέσκεια των στρατιωτικών κύκλων στον ισλαμικό προσανατολισμό που προωθούσε το Κόμμα της Ευημερίας του Ερμπακάν οδήγησε στην πτώση του τελευταίου από την εξουσία, την οποία μοιραζόταν από το 1996 με την Τανσού Τσιλέρ. Ονομάστηκε «Μεταμοντέρνο ή βελούδινο πραξικόπημα» επειδή δεν έγινε χρήση βίας και γρήγορα η εξουσία παραδόθηκε σε νέο κυβερνητικό συνασπισμό, υπό τον Μεσούτ Γιλμάζ.
Ερντογάν - H τελευταία απόπειρα
15.07.2016
Η ανακοίνωση του τουρκικού ΓEΣ υποστήριξε ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις έχουν «καταλάβει τη διαχείριση της χώρας». Ο Ερντογάν κάλεσε μέσω FaceTime τον κόσμο να βγει στον δρόμο και να υπερασπιστεί το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας. Το γραφείο της τουρκικής προεδρίας σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι το πραξικόπημα έγινε από δυνάμεις προσκείμενες στον Φετουλάχ Γκιουλέν, κάποτε σύμμαχο και μετέπειτα σφοδρό εχθρό του Ερντογάν.
Νεκροί 250+
Τραυματίες 2.000+
Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά
