Κίνα-Ευρώπη: Δύσκολη η συμμαχία απέναντι στους δασμούς Τραμπ - Η διττή σχέση, οι προκλήσεις και οι βαθύτερες διαφορές
Γεωπολιτικές ισορροπίες σε κρίση
Το Πεκίνο καλεί την ΕΕ να συνεργαστούν απέναντι στους δασμούς Τραμπ, αλλά οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι διαφορές τους καθιστούν δύσκολη μια στενή συμμαχία

Η Κίνα απευθύνει έκκληση στην Ευρώπη για κοινή στάση απέναντι στους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τις διμερείς σχέσεις τους. Κατά τη συνάντηση του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ την Παρασκευή, το Πεκίνο κάλεσε την ΕΕ να συνταχθεί μαζί του ενάντια στον "εκφοβισμό" που προκαλούν οι δασμοί που επιβάλλει ο Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι παρά την επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας, είναι απίθανο η Ευρώπη και το Πεκίνο να γίνουν σύντομα στενοί σύμμαχοι.
«Οι δυνατότητες για οικονομική ευθυγράμμιση ΕΕ και Κίνας είναι περιορισμένες, καθώς και οι δύο είναι οικονομίες που βασίζονται στις εξαγωγές και ως εκ τούτου είναι σκληροί ανταγωνιστές, ειδικά στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας και της καθαρής τεχνολογίας», σημείωσε ο Μπέργκμαν. «Πιστεύω ότι θα υπάρχει ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές, αλλά ταυτόχρονα και βαθείς πρακτικοί περιορισμοί. Αν η Κίνα δεν είναι διατεθειμένη να κάνει κάποιες μεγάλες παραχωρήσεις, δυσκολεύομαι να δω την ΕΕ να ενώνεται πίσω από μια στρατηγική βαθύτερης δέσμευσης».
Η ΕΕ και η Κίνα διατηρούν μια περίπλοκη σχέση. Ενώ η Κίνα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ εκτός από τις ΗΠΑ, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών χαρακτηρίζονται από έντονα σκαμπανεβάσματα όσον αφορά το εμπόριο, με συνεχή μέτρα και αντίμετρα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρίζεται εδώ και καιρό ότι το Πεκίνο επιδοτεί βασικούς τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, τις μπαταρίες, το χάλυβα και το αλουμίνιο με τρόπο που βλάπτει τις παγκόσμιες αγορές και την ανταγωνιστικότητα. Το προηγούμενο έτος, η ΕΕ επέβαλε δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα ως αντίδραση σε αυτές τις πρακτικές.
Σε αυτό που θεωρήθηκε ως αντίποινα, η Κίνα ξεκίνησε έρευνες αντιντάμπινγκ στις εξαγωγές χοιρινού κρέατος και μπράντι προς την ΕΕ, καθώς και έρευνα κατά των επιδοτήσεων στα ευρωπαϊκά γαλακτοκομικά προϊόντα.
«Αυτό σχετίζεται με άλυτα ζητήματα όπως η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στην Κίνα. Έχει να κάνει με τις συνεχιζόμενες επιφυλάξεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ειδικά σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αφορά επίσης τις ανησυχίες για την υποστήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία στο ζήτημα της Ουκρανίας», εξήγησε.
Ο Ίαν Μπρέμερ, ιδρυτής και πρόεδρος του ομίλου Eurasia, τόνισε επίσης ότι υπάρχει μια «βαθιά» ευρωπαϊκή δυσπιστία προς την Κίνα σε τομείς όπως:
Αυτή η δυσπιστία «δεν εξαφανίζεται απλώς επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται αντίπαλος», τόνισε στο CNBC.
«Η Κίνα ειδικά θα δει μια ευκαιρία να διαλύσει τη διατλαντική συμμαχία και να φέρει την Ευρώπη πιο κοντά», δήλωσε ο Μπέργκμαν του CSIS. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι Ευρωπαίοι ίσως φαντάζονται «μια αντιστάθμιση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, με στόχο να πείσουν την Κίνα να μειώσει την υποστήριξή της στη ρωσική αμυντική βιομηχανία και να ανοίξει περισσότερο την οικονομία της».
Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d94txvznfj55)
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Κινέζος πρωθυπουργός, Λι Τσιανγκ συνομίλησαν τηλεφωνικά. Η επικεφαλής της ΕΕ τόνισε «τον κρίσιμο ρόλο της Κίνας στην αντιμετώπιση πιθανής εκτροπής του εμπορίου που προκαλείται από τους δασμούς» και προέτρεψε το Πεκίνο να εργαστεί για μια λύση που θα περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις στα ζητήματα που προκύπτουν από τους δασμούς Τραμπ.
«Νομίζω ότι είναι αρκετά σαφές ότι αυτό δεν σημαίνει ότι οι υποκείμενες προκλήσεις στη σχέση ΕΕ- Κίνας έχουν καλυτερεύσει από τη μια μέρα στην άλλη», πρόσθεσε.
Η δασμολογική δράση των ΗΠΑ θα μπορούσε ακόμη και να κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα μεταξύ Κίνας και ΕΕ, σχολιάζει ο Νίκελ, καθώς θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τα υπάρχοντα ζητήματα, όπως η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα των κινεζικών εξαγωγών.
Ξεχωριστά, «οι δασμοί Τραμπ θα αναγκάσουν τις Βρυξέλλες να σκληρύνουν την εμπορική τους στάση έναντι του Πεκίνου πέρα από τις τρέχουσες προσπάθειες αντιμετώπισης των οικονομικών ανισορροπιών με την Κίνα που απειλούν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες», ανέφεραν οι αναλυτές του Eurasia Group.
Ταυτόχρονα, οι Ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής θα χρησιμοποιήσουν «ηπιότερη ρητορική» έναντι της Κίνας για να αποφύγουν την πυροδότηση ενός εμπορικού πολέμου σε δύο μέτωπα. «Αλλά αυτό είναι πολύ απίθανο να μεταφραστεί σε συνεργασία Βρυξελλών-Πεκίνου εναντίον της Ουάσιγκτον», κατέληξαν.
Οι προκλήσεις μιας συμμαχίας Κίνας-Ευρώπης
«Δεν βλέπω την ΕΕ και την Κίνα να ενώνονται κατά των ΗΠΑ», δήλωσε στο CNBC ο Μαξ Μπέργκμαν, διευθυντής του Προγράμματος Ευρώπη, Ρωσία και Ευρασία στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS). Σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι δύο δυνάμεις ενδέχεται να είναι πιο ανοιχτές για περισσότερη συνεργασία, αλλά οι οικονομικές συγκρούσεις και τα υπάρχοντα ζητήματα που σχετίζονται με το εμπόριο και τον ανταγωνισμό αποτελούν σημαντικό εμπόδιο.«Οι δυνατότητες για οικονομική ευθυγράμμιση ΕΕ και Κίνας είναι περιορισμένες, καθώς και οι δύο είναι οικονομίες που βασίζονται στις εξαγωγές και ως εκ τούτου είναι σκληροί ανταγωνιστές, ειδικά στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας και της καθαρής τεχνολογίας», σημείωσε ο Μπέργκμαν. «Πιστεύω ότι θα υπάρχει ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές, αλλά ταυτόχρονα και βαθείς πρακτικοί περιορισμοί. Αν η Κίνα δεν είναι διατεθειμένη να κάνει κάποιες μεγάλες παραχωρήσεις, δυσκολεύομαι να δω την ΕΕ να ενώνεται πίσω από μια στρατηγική βαθύτερης δέσμευσης».
Η διττή σχέση Ευρώπης και Κίνας
Η ΕΕ και η Κίνα διατηρούν μια περίπλοκη σχέση. Ενώ η Κίνα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ εκτός από τις ΗΠΑ, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών χαρακτηρίζονται από έντονα σκαμπανεβάσματα όσον αφορά το εμπόριο, με συνεχή μέτρα και αντίμετρα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρίζεται εδώ και καιρό ότι το Πεκίνο επιδοτεί βασικούς τομείς όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, τις μπαταρίες, το χάλυβα και το αλουμίνιο με τρόπο που βλάπτει τις παγκόσμιες αγορές και την ανταγωνιστικότητα. Το προηγούμενο έτος, η ΕΕ επέβαλε δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα ως αντίδραση σε αυτές τις πρακτικές.
Σε αυτό που θεωρήθηκε ως αντίποινα, η Κίνα ξεκίνησε έρευνες αντιντάμπινγκ στις εξαγωγές χοιρινού κρέατος και μπράντι προς την ΕΕ, καθώς και έρευνα κατά των επιδοτήσεων στα ευρωπαϊκά γαλακτοκομικά προϊόντα.
Πέρα από το εμπόριο: Οι βαθύτερες διαφορές Κίνας-Ευρώπης
Οι εντάσεις στη σχέση ΕΕ-Κίνας δεν περιορίζονται μόνο στο εμπόριο, όπως επισημαίνει ο Κάρστεν Νίκελ, διευθύνων σύμβουλος της Teneo. Υπάρχουν «θεμελιώδεις διαφορές» μεταξύ των δύο πλευρών «ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει με τις ΗΠΑ».«Αυτό σχετίζεται με άλυτα ζητήματα όπως η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στην Κίνα. Έχει να κάνει με τις συνεχιζόμενες επιφυλάξεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ειδικά σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αφορά επίσης τις ανησυχίες για την υποστήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία στο ζήτημα της Ουκρανίας», εξήγησε.
Ο Ίαν Μπρέμερ, ιδρυτής και πρόεδρος του ομίλου Eurasia, τόνισε επίσης ότι υπάρχει μια «βαθιά» ευρωπαϊκή δυσπιστία προς την Κίνα σε τομείς όπως:
- Η πνευματική ιδιοκτησία
- Η τεχνολογική επιτήρηση
- Η βιομηχανική πολιτική
Αυτή η δυσπιστία «δεν εξαφανίζεται απλώς επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται αντίπαλος», τόνισε στο CNBC.
Η στρατηγική της Κίνας απέναντι στην Ευρώπη μετά τους δασμούς Τραμπ
Παρά τις υπάρχουσες διαφορές, η Κίνα ενδέχεται να προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να χαλαρώσει τους δεσμούς ΗΠΑ-ΕΕ, επιδιώκοντας στενότερη σχέση με την Ευρώπη, σύμφωνα με τους αναλυτές.«Η Κίνα ειδικά θα δει μια ευκαιρία να διαλύσει τη διατλαντική συμμαχία και να φέρει την Ευρώπη πιο κοντά», δήλωσε ο Μπέργκμαν του CSIS. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι Ευρωπαίοι ίσως φαντάζονται «μια αντιστάθμιση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, με στόχο να πείσουν την Κίνα να μειώσει την υποστήριξή της στη ρωσική αμυντική βιομηχανία και να ανοίξει περισσότερο την οικονομία της».
Πρόσφατες προσεγγίσεις Κίνας-Ευρώπης
Τα τελευταία διαστήματα παρατηρείται μια προσέγγιση μεταξύ Κίνας και ΕΕ. Στη συνάντηση του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, ο Ευρωπαίος ηγέτης κάλεσε για μια πιο ισορροπημένη σχέση μεταξύ των δύο πλευρών. Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, επισκέφθηκε επίσης την Ευρώπη νωρίτερα φέτος, προωθώντας στενότερους δεσμούς και βαθύτερη συνεργασία.Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Κινέζος πρωθυπουργός, Λι Τσιανγκ συνομίλησαν τηλεφωνικά. Η επικεφαλής της ΕΕ τόνισε «τον κρίσιμο ρόλο της Κίνας στην αντιμετώπιση πιθανής εκτροπής του εμπορίου που προκαλείται από τους δασμούς» και προέτρεψε το Πεκίνο να εργαστεί για μια λύση που θα περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις στα ζητήματα που προκύπτουν από τους δασμούς Τραμπ.
Θα υπάρξει αλλαγή στις σχέσεις Κίνας-Ευρώπης;
Τελικά όμως, λέει ο Νίκελ, «η εστίαση γίνεται στη διαχείριση αυτής της πολύ προκλητικής κατάστασης για την παγκόσμια οικονομία».«Νομίζω ότι είναι αρκετά σαφές ότι αυτό δεν σημαίνει ότι οι υποκείμενες προκλήσεις στη σχέση ΕΕ- Κίνας έχουν καλυτερεύσει από τη μια μέρα στην άλλη», πρόσθεσε.
Η δασμολογική δράση των ΗΠΑ θα μπορούσε ακόμη και να κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα μεταξύ Κίνας και ΕΕ, σχολιάζει ο Νίκελ, καθώς θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τα υπάρχοντα ζητήματα, όπως η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα των κινεζικών εξαγωγών.
Ξεχωριστά, «οι δασμοί Τραμπ θα αναγκάσουν τις Βρυξέλλες να σκληρύνουν την εμπορική τους στάση έναντι του Πεκίνου πέρα από τις τρέχουσες προσπάθειες αντιμετώπισης των οικονομικών ανισορροπιών με την Κίνα που απειλούν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες», ανέφεραν οι αναλυτές του Eurasia Group.
Ταυτόχρονα, οι Ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής θα χρησιμοποιήσουν «ηπιότερη ρητορική» έναντι της Κίνας για να αποφύγουν την πυροδότηση ενός εμπορικού πολέμου σε δύο μέτωπα. «Αλλά αυτό είναι πολύ απίθανο να μεταφραστεί σε συνεργασία Βρυξελλών-Πεκίνου εναντίον της Ουάσιγκτον», κατέληξαν.