Τρείς μήνες υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ και στις ΗΠΑ μέρα με την μέρα γίνεται όλο και πιο έντονη η αμηχανία της διακυβέρνησής του, μπροστά σε κρίσιμα γεωπολιτικά και οικονομικά ζητήματα. Σκέψεις από λάθος δεδομένα, πολύ σπάνια οδηγούν σε σωστά συμπεράσματα... Ο Τραμπ έχει εγκλωβιστεί σε προεκλογικές υποσχέσεις. Το να πιστεύεις ότι η οικονομία σου είναι εύρωστη απλώς επειδή θα έχει εμπορικά πλεονάσματα είναι μια ιδέα του 16ου αιώνα. Οι ΗΠΑ υπό τον Μπάιντεν, βρέθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ στους περισσότερους δείκτες ευημερίας και μάλιστα σε συνθήκες υψηλών επιτοκίων λόγω του τεχνητού πληθωρισμού που προκαλούσε η αισχροκέρδεια κάποιων βιομηχανιών με δικαιολογία τον πόλεμο του Πούτιν. Τα εμπορικά ισοζύγια των ΗΠΑ δεν είναι τόσο άσχημα όσο ο Τραμπ προσπαθεί να πείσει ψηφοφόρους και εταίρους. Λέει πως «η Ευρώπη ληστεύει τις ΗΠΑ», ενώ το συνολικό ισοζύγιο των δύο είναι ισοσκελισμένο. Αγαθά και υπηρεσίες μαζί, έτσι μετριέται ένα εμπορικό ισοζύγιο. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις είναι επίσης ισάξιες μεταξύ των δύο μεγαλύτερων αγορών του πλανήτη.

Ο Τραμπ κάνει ήδη κακό σε όλους τους οικονομικούς δείκτες των ΗΠΑ. Μειώνει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών σε μια οικονομία που η κατανάλωση κάνει το 80% του ΑΕΠ. Αν πραγματικά θέλει να αυξήσει την βιομηχανική παραγωγή, υπάρχουν διάφοροι άλλοι τρόποι για να το πετύχει. Όχι η επιβολή δασμών σε ξένες χώρες. Αν θέλει ξαφνικά να ξαναχτίζει πλοία όπως ζητάει, ή αν θέλει να προσπαθήσει να φέρει πίσω μη εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, μπορεί να βάλει μετανάστες στην χώρα του, αντί να τους διώχνει και να καπελώνει όλα τα προϊόντα του κόσμου με δασμούς, ή να καταστρέφει το διεθνές εμπόριο και τις διπλωματικές σχέσεις. Στην πρώτη του θητεία πέτυχε αύξηση μόνο 3% τέτοιων θέσεων εργασίας... Η οικονομία των ΗΠΑ δουλεύει ήδη σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης για αρκετά χρόνια. Κάποτε, μέχρι το 1985, αυτό το περιβάλλον θεωρούνταν ιδανικό στο 6% ανεργία. Σήμερα βρίσκεται μόνο στο 4% ενώ πρόσφατα ήταν ακόμα χαμηλότερο.

Οι Ευρωατλαντική συμμαχία πρέπει να θεωρείται θεμελιώδες μέγεθος. Το πρόβλημα όμως του Τραμπ με την Ευρώπη κρατάει από το 2016 και από τον τρόπο που μιλάει για αυτήν τελευταία, φαίνεται να γίνεται εντονότερο. Τότε όπως και τώρα ζητούσε με αγωνία να πάρει η Ένωση μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας από τις ΗΠΑ, το επαναλαμβάνει διαρκώς. Κυρίως αέριο αλλά και πετρέλαιο. Φυσικά, το οικονομικό αποτέλεσμα μιας τέτοιας κίνησης θα ήταν αμελητέο για το αμερικανικό ΑΕΠ. Ένα ακόμα ζήτημα του Τραμπ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και πολλών ισχυρών οικονομικών συμφερόντων εκεί έξω, φαίνεται να είναι η ίδια η ύπαρξή της. Το νομικό της πλαίσιο που προστατεύει τους καταναλωτές της, καθώς θέτει υψηλά στάνταρ ποιότητας στα προϊόντα που θα παραχθούν αλλά και θα εισαχθούν. Σε πολλούς δεν αρέσουν καν τα εργασιακά δικαιώματα, οι ρυθμισμένες αγορές, η ελευθερία του λόγου και του τύπου... Η ίδια η ευρωπαϊκή Δημοκρατία αρχίζει έντονα να μην αρέσει στον αυταρχικό κόσμο.

Οι ΗΠΑ είναι μια σπουδαία χώρα, αποτελεί αιχμή για τον ελεύθερο δυτικό πολιτισμό. Συνηθίζω για χρόνια να λέω, ποιός αλήθεια θα πάει αντίθετα στον 500άρη δείκτη; Σε ποια χώρα θα επιστρέψουν οι επενδύσεις από τις γωνιές του κόσμου που βρίσκονται σε κρίση; Ποιο άλλο κράτος προστατεύει τις επενδύσεις με 11 μάχιμα αεροπλανοφόρα; Είναι άρα κρίμα να μην υπάρχει η ίδια αυτοπεποίθηση από την σημερινή ηγεσία των ΗΠΑ και οι τόσες αλλοπρόσαλλες δηλώσεις και ενέργειες. Ειδικά στην περίπτωση που ο Τραμπ, για δικούς του λόγους, θέλει να βλέπει παντού εχθρούς, θα πρέπει να κοιτάξει λίγο πιο 'κεί από την Ευρώπη.

* Ο Δημήτρης Κοντούλης είναι Χρηματιστής Ενέργειας, NYMEX