Ομάδα του πανεπιστημίου Χάρβαρντ έκανε επιτόπια έρευνα και διαπίστωσε ότι το ποσοστό θνησιμότητας στην περιοχή, το διάστημα των τριών μηνών μετά τη θεομηνία, εκτοξεύθηκε κατά 62% σε σύγκριση με τα συνηθισμένα επίπεδα, κυρίως επειδή ο αριθμός των κατοίκων, που δεν είχαν ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, τηλέφωνο ή δυνατότητα μετακινήσεων, δεν μπορούσαν να φθάσουν σε ιατρική βοήθεια.

Ο τυφώνας Μαρία σάρωσε το Πουέρτο Ρίκο στις 20 Σεπτεμβρίου του 2017. Το δίκτυο ηλεκτροδότησης, όπως και το οδικό δίκτυο καταστράφηκαν και επικράτησε χάος στις πόλεις. Η αμερικανική κυβέρνηση είχε επικριθεί σφοδρά για την ολιγωρία της, καθώς δόθηκε προτεραιότητα στο Τέξας και τη Λουιζιάνα, που είχαν επίσης πληγεί την ίδια περίοδο από τον τυφώνα Χάρβεϊ.

Οι τοπικές αρχές έδωσαν έναν επίσημο απολογισμό 64 θανάτων που σχετίζονται με τον τυφώνα, ωστόσο ο αριθμός αυτός σύντομα τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Σε μια έρευνα, για παράδειγμα, που διεξήγαν οι New York Times τον Δεκέμβριο, βασιζόμενοι στα πιστοποιητικά θανάτου, καταμετρήθηκαν περισσότεροι από 1.000 θάνατοι το πρώτο 40ήμερο.

Το πρόβλημα, όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine, έγκειται στο ότι προκειμένου ο θάνατος ενός ανθρώπου να καταμετρηθεί στον επίσημο απολογισμό μιας φυσικής καταστροφή, πρέπει να έχει ταυτοποιηθεί από το Ινστιτούτο Ιατροδικαστικών Επιστημών του Πουέρτο Ρίκο, κάτι που κατέστη δύσκολο εξαιτίας της καταστροφής των δρόμων και των προβλημάτων στις μετακινήσεις. Τα πιστοποιητικά θανάτου, που εκδόθηκαν τους επόμενους μήνες, δεν καταδείκνυαν απαραίτητα ότι οι θάνατοι αυτοί δεν συνδέονταν άμεσα με τον τυφώνα Μαρία.

Προκειμένου, επομένως, να καταρτίσουν έναν ακριβή απολογισμό, οι ερευνητές οργάνωσαν μια έρευνα ισοδύναμη με εκείνη μιας μερικής απογραφής. Στο πλαίσιο αυτό χτύπησαν 3.299 πόρτες, σε περιοχές κατά μήκος της νήσου, βάσει ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος, και έθεσαν το ερώτημα εάν στα νοικοκυριά που επιλέχθηκαν υπήρξαν θάνατοι το διάστημα 20ης Σεπτεμβρίου-31ης Δεκεμβρίου του 2017.

Η έρευνα διεξήχθη τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2018. Στατιστικώς, τα αποτελέσματα είναι αξιόλογα και συνέβαλαν στο να καθοριστεί ένα ποσοστό θνησιμότητας 14,3 θανάτων για 1.000 ανθρώπους εκείνη την περίοδο, ήτοι 62% περισσότεροι σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2016. Αυτό ισοδυναμεί με 4.645 επιπλέον νεκρούς.

Την ίδια ώρα οι ερευνητές εξηγούν ότι οι υπολογισμοί τους είναι πιθανόν χαμηλότεροι, για έναν απλό λόγο: δεν μπόρεσαν να μετρήσουν τα πρόσωπα που έμεναν μόνα και απεβίωσαν, καθώς εξ ορισμού δεν μπορούσαν να απαντήσουν στη δημοσκόπηση.

«Οι εκτιμήσεις μας είναι σε συμφωνία με τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο, στα οποία υπολογιζόταν ο αριθμός των νεκρών τους πρώτους μήνες μετά τον τυφώνα» γράφουν οι επιστήμονες.

Βρήκαν, κατά μέσο όρο, ότι τα νοικοκυριά πέρασαν 84 ημέρες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, 64 ημέρες χωρίς νερό και 41 ημέρες χωρίς πρόσβαση στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας.

Στις πιο απομονωμένες περιοχές της νήσου, το 83% των νοικοκυριών ζούσε χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα στο σύνολο της εξεταζόμενης περιόδου, ήτοι άνω των τριών μηνών.

Σχεδόν το ένα τρίτο όλων των νοικοκυριών ανέφερε ότι αντιμετώπισαν προβλήματα στη δυνατότητα να έχουν ιατρική περίθαλψη: ασθενείς δεν μπορούσαν καν να αγοράσουν τα φάρμακά τους. Εξαιτίας των διακοπών στην ηλεκτροδότηση, μηχανήματα αναπνευστικής υποστήριξης δεν λειτουργούσαν, ενώ πολλά κέντρα υγείας και κλινικές έκλεισαν και πολλοί γιατροί είτε δεν ήταν δυνατό να εντοπιστούν ή δεν μπορούσαν να μετακινηθούν.