Αποστολή στην Κύπρο σκοπεύουν να στείλουν τα Ηνωμένα Έθνη ώστε να αποτιμηθεί η κατάσταση και οι προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά. 

Ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες απευθείνει Προτροπή προς τα εμπλεκόμενα μέρη στο κυπριακό να αξιοποιήσουν τις διαβουλεύσεις που θα έχει με τις πλευρές στις προσεχείς εβδομάδες αξιωματούχος του ΟΗΕ με στόχο να διασαφηνιστούν οι θέσεις τους και να ξεκαθαριστεί αν έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για μία ουσιαστική διαδικασία, σε έκθεση των καλών του υπηρεσιών που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή.

Ανεπίσημο αντίγραφο της έκθεσης που καλύπτει τις εξελίξεις από τον Αύγουστο του 2017 μέχρι σήμερα έχει δοθεί στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. 

«Πιστεύω ότι εξακολουθεί να υπάρχει περιθώριο για τις πλευρές να ενεργήσουν με υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα, προκειμένου να καταγράψουν μια κοινή πορεία για το νησί. Κατά την προσεχή περίοδο, σκοπεύω να στείλω ανώτερο αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών για να διεξάγει εμπεριστατωμένες διαβουλεύσεις με τα μέρη. Οι διαβουλεύσεις θα παράσχουν ένα πιο επίσημο, δομημένο και λεπτομερή δίαυλο για τα μέρη να μεταφέρουν στα Ηνωμένα Έθνη τα αποτελέσματα του προβληματισμού τους μετά το Κραν Μοντανά και να βοηθήσουν να καθοριστεί εάν οι συνθήκες έχουν ή δεν έχουν ωριμάσει σε αυτό το στάδιο για μια ουσιαστική διαδικασία. Ενθαρρύνω τα μέρη να αναγνωρίσουν τη σημασία αυτής της άσκησης και να αξιοποιήσουν την ευκαιρία ανάλογα», γράφει στις παρατηρήσεις του.

Στην ανασκόπηση των εξελίξεων που έλαβαν χώρα, αναφέρεται στις συναντήσεις που είχε με τους ηγέτες το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, σε διάφορες δημόσιες τοποθετήσεις των ηγετών αυτό το διάστημα, στη στάση των εγγυητριών δυνάμεων και στην ανεπίσημη συνάντηση των ηγετών με την ειδική του αντιπρόσωπο Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, στις 16 Απριλίου.

Για τη θέση του προέδρου της Κύπρου, σημειώνει την ετοιμότητα να διαπραγματευτεί με βάση το πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ στο Κραν Μοντανά υπό την προϋπόθεση της καλής προετοιμασίας, αλλά και τη διευκρίνιση ότι δεν θα μπορούσαν να γίνουν διαπραγματεύσεις ενόσω θα συνεχίζονται "τουρκικές προκλήσεις" στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου».

Για τις θέσεις του τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί αναφέρει ότι επιβεβαίωσε επίσης τη δέσμευσή του στο πλαίσιο των έξι σημείων για την επίλυση των βασικών εκκρεμών ζητημάτων σε ένα στρατηγικό πακέτο. Ανέφερε, ωστόσο, ότι δεν θα συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις "ανοικτού τέλους". Δήλωσε έτοιμος να συμμετάσχει σε "χρονικά δεσμευμένες, καλά δομημένες και προσανατολισμένες σε αποτελέσματα "συνομιλίες».

Σε σχέση με την στάση των εγγυητριών δυνάμεων:

Για την Τουρκία αναφέρει ότι «εξέφρασε αμφιβολίες ως προς τη δυνατότητα επίτευξης λύσης με βάση τις καθορισμένες παραμέτρους, δεδομένων των αποτελεσμάτων του Κραν Μοντανά και των αποτυχιών του παρελθόντος. Η Τουρκία επανέλαβε ωστόσο την υποστήριξή της για μια "βιώσιμη διευθέτηση" του Κυπριακού».

Για την Ελλάδα γράφει ότι «επανέλαβε τη δέσμευσή της να βρεθεί μια δίκαιη και μόνιμη λύση στο κυπριακό πρόβλημα με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και το πλαίσιο που έθεσα (ο ΓΓ) στο Κραν Μοντανά ».

Τέλος για τη Βρετανία αναφέρει ότι «τόνισε την ισχυρή της υποστήριξη για μια συνολική διευθέτηση και την ετοιμότητά της να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου».

Για τις θέσεις που εκφράστηκαν μετά από την άτυπη συνάντηση της 16ης Απριλίου, αναφέρει ότι ο κ. Ακιντζί έκανε δημόσια δήλωση στις 30 Απριλίου 2018, με την οποία είπε: «Αν η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη να δεχτεί το πλαίσιο Γκουτέρες όπως παρουσιάστηκε χωρίς αραίωση (diluting), ας το κηρύξουμε ως μια στρατηγική συμφωνία πακέτο».

Η απάντηση του προέδρου Αναστασιάδης στις 2 Μαΐου 2018, ήταν πως «αν ο κ. Ακιντζί αποδέχτηκε το πλαίσιο του κ. Γκουτέρες, "όπως παρουσιάστηκε στις πλευρές στις 4 Ιουλίου 2017, αυτό είναι μία θετική εξέλιξη". Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας κάλεσε τον κ. Ακιντζί και «πρωτίστως την Τουρκία» να «διευκρινίσουν εάν αποδέχονται» συγκεκριμένες πρόνοιες του πλαισίου που αφορούν στην ασφάλεια και τις εγγυήσεις και τα ξένα στρατεύματα.

Ενώ συμπεραίνοντας ότι αυτές οι δηλώνουν δείχνουν διαφορετικές ερμηνείες σε πτυχές του πλαισίου του, αναφέρει ότι στις επαφές του αξιωματούχου του ΟΗΕ (οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα είναι η αμερικανίδα Τζέιν Χολ Λουτ) θα δοθεί η ευκαιρία να διευκρινιστούν.

Στην παράγραφο 25 των παρατηρήσεών του, επαναλαμβάνει αναφορά της προηγούμενης έκθεσης, τονίζοντας ότι πιστεύει ακράδαντα πως για να είναι επιτυχής μια διαδικασία τόσο περίπλοκη και πολιτικά ευαίσθητη, πρέπει να ακολουθηθεί μια ισορροπημένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση- πακέτο για συγκεκριμένα ζητήματα - κλειδιά.

Και αναφέρει ότι σε περίπτωση που οι πλευρές αποφασίσουν από κοινού να επαναλάβουν τις συνομιλίες, το πλαίσιο των έξι σημείων που αυτός εισήγαγε στο Κραν Μοντανά στις 30 Ιουνίου 2017 θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για διαπραγματεύσεις με στόχο την επίτευξη στρατηγικής συμφωνίας και την προετοιμασία της συνολικής διευθέτησης.

Σε σχέση με τα ενεργειακά αναφέρεται στην παρεμπόδιση της πλωτής πλατφόρμας της ΕΝ να έχει πρόσβαση σε προγραμματισμένη περιοχή γεώτρησης στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου από τουρκικά πολεμικά πλοία.

Ενώ στο κεφάλαιο των παρατηρήσεων, ο Αντόνιο Γκουτέρες αναφέρει για το ίδιο θέμα ότι συνεχίζει να παρακολουθεί στενά και με ανησυχία τις αντιπαραθέσεις σχετικά με υδρογονάνθρακες στις ακτές της Κύπρου και εν όψει των γεωτρήσεων προς τα τέλη του έτους, καλεί σε αυτοσυγκράτηση και επαναλαμβάνει την έκκλησή του για ειρηνική επίλυση των διαφορών και για να καταβληθούν σοβαρές προσπάθειες για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης και εξάλειψης των εντάσεων.

Η έκθεση απευθύνει παραινέσεις προς τους δύο ηγέτες, τις εγγυήτριες δυνάμεις, την ΕΕ και το ΣΑ.

Το μέλλον του νησιού, γράφει για τους πρώτους, είναι ευθύνη όλων των Κυπρίων, αλλά οι ηγέτες φέρουν την πρωταρχική ευθύνη για τις διαπραγματεύσεις.

Ο κ. Γκουτέρες προτρέπει τις εγγυήτριες δυνάμεις να αναλάβουν το ρόλο τους και να εμπλακούν αποφασιστικά και εποικοδομητικά. Προς το Συμβούλιο Ασφαλείας και όλους τους φίλους της Κύπρου, και ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση, σημειώνει ότι θα χρειαστεί να αυξήσουν την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή τους στους ηγέτες και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

«Θα χρειαστεί να συνεχίσουν να μιλούν με σαφήνεια και με μία φωνή σχετικά με τις ευκαιρίες και τα οφέλη μιας συνολικής διευθέτησης, αλλά επίσης, και αναμφισβήτητα, σχετικά με τους κινδύνους και το κόστος του status quo ή της διολίσθησης από τα όσα ήδη έχουν κερδηθεί».