του Αλέξανδρου Φωτιάδη

Τριμερής συνάντηση κορυφής ανάμεσα σε Ρωσία – Τουρκία – Ιράν έχουν ανακοινώσει οι ηγέτες των τριών χωρών ενόψει της συνέχειας των εχθροπραξιών στη Συρία. Η συνάντηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί στην ιρανική πόλη του Ταμπρίζ ενώ στο επίκεντρο θα βρεθεί το Συριακό.

«Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μεταβεί στις 7 Σεπτεμβρίου στο Ιράν για συνομιλίες σχετικά με τη Συρία και θα συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής με τη Ρωσία και το Ιράν», ανέφερε το TRT την ώρα που το συριακό καθεστώς φαίνεται να ετοιμάζει επίθεση στην επαρχία Ιντλίμπ, το τελευταίο ισχυρό καταφύγιο των ανταρτών. Πρόκειται για μία από τις «ζώνες αποκλιμάκωσης» που προέκυψαν μετά τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις της Αστάνα, υπό την αιγίδα της Ρωσίας και του Ιράν, από υποστηρικτές της Δαμασκού και της Άγκυρας,  και παράλληλα το κυριότερο προπύργιο ανταρτών και τζιχαντιστών που απομένει στη συριακή επικράτεια, όπου έχουν επίσης καταφύγει πολλοί εκτοπισμένοι άμαχοι.

Σε ενδεχόμενη καταστροφή, αν επιλεγεί στην Ιντλίμπ μία στρατιωτική λύση, αναφέρθηκε κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα, την προηγούμενη εβδομάδα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Εξάλλου, παρά την υποστήριξη της Τουρκίας στους Σύριους αντικαθεστωτικούς αντάρτες, η γειτονική χώρα βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με τη Ρωσία, βασικό υποστηρικτή του συριακού καθεστώτος.

Την ίδια ώρα, το Ιράν και η Συρία προχώρησαν στην υπογραφή συμφωνίας για στρατιωτική συνεργασία. Οι υπογραφές έπεσαν κατόπιν συνάντηση του Ιρανού υπουργού Άμυνας, Αμίρ Χαταμί, με τον Σύριο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασάντ και ανώτερα στελέχη του συριακού στρατού την Κυριακή στη Δαμασκό. Σημειώνεται ότι το κρατικό πρακτορείο του Ιράν δεν προέβη σε καμία περαιτέρω διευκρίνιση για τη συνεργασία.

«Υπάρχουν σοβαρές διαφορές ανάγνωσης των λύσεων για τη Συρία μεταξύ των "τριών", οι οποίες είναι δύσκολα συμβιβάσιμες» σχολιάζει ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Γιάννης Παπαγεωργίου, και συμπληρώνει: «Το μεγαλύτερο ζήτημα για τη Συρία είναι η μελλοντική της δομή, για την οποία η Τουρκία διαφωνεί με το Ιράν αλλά και με τον Ρώσο πρόεδρο, καθώς θέλει να αποφύγει πάση θυσία τη διαμόρφωση μίας οντότητας, τη στιγμή που ο τελευταίος έχει λάβει δεσμεύσεις απέναντι στον Άσαντ».

Από τη δική του πλευρά, ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ, Σπύρος Λίτσας, σημειώνει:«Η διαιώνιση της συριακής κρίσης οδηγεί σε διατήρηση της μεσανατολικής ρευστότητας. Η πολιτική στόχευση Ρωσίας, Ιράν και Τουρκίας εστιάζει στον έλεγχο μέρους του συριακού εδάφους ως προωθήμενους στρατηγικούς θύλακες. Παράλληλα, η διαιώνιση της συριακής κρίσης αυξάνει την πίεση στον δυτικό κόσμο σε επίπεδο πολιτικής, οικονομίας αλλά και ασφάλειας με αποτέλεσμα η ιδιάζουσα αυτή αντι-δυτική Τρόικα να επιτυγχάνει αύξηση της φθοράς των δυτικών πυλώνων. Θεωρώ ότι η στόχευση Άγκυρας, Τεχεράνης και Μόσχας δεν έχει να κάνει με την επίλυση του συριακού ζητήματος αλλά με την υπό προϋποθέσεις και συνθήκες διαιώνισης αυτού εις βάρος της ασφάλειας και σταθερότητας του δυτικού κόσμου».

Οι τρεις πρόεδροι συναντήθηκαν τελευταία φορά τον Απρίλιο στην Άγκυρα και, νωρίτερα, τον περασμένο Νοέμβριο, στο Σότσι της Ρωσίας. Στην ίδια πόλη πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιουλίου συνάντηση, στο επίκεντρο της οποίας είχε βρεθεί παρουσία του ΟΗΕ η κατάσταση στις ζώνες αποκλιμάκωσης και η επιστροφή των προσφύγων καθώς και η συγκρότηση συριακής συνταγματικής επιτροπής αλλά και η ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών. Από τη συνάντηση του Σότσι απουσίαζαν οι ΗΠΑ, με αποτέλεσμα η εκπρόσωπος Τύπου του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, να κάνει λόγο για προσπάθεια της Ουάσινγκτον να μειώσει τη σημασία της ειρήνης στην Αστάνα.

Ακυρώθηκε η τετραμελής

Τη διεξαγωγή τετραμελούς συνόδου κορυφής για τη Συρία μεταξύ Γαλλίας – Γερμανίας – Ρωσίας - Τουρκίας, που είχε προαναγγείλει ο Ταγίπ Ερντογάν, διέψευσε πηγή στο Ελιζέ.

Σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο, η συνάντηση μεταξύ των τεσσάρων κρατών θα γινόταν στις 7 Σεπτεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη και θα είχε στο επίκεντρό της την κρίση στη Συρία. «Είναι ακόμη πολύ νωρίς να διεξαχθεί αυτή η συνάντηση σε επίπεδο κορυφής», σημειώνουν σχετικές πηγές.

«Το βασικό ζητούμενο στο Συριακό παραμένει πως θα χρηματοδοτηθεί η ανοικοδόμηση της Συρίας – κι αυτό θα γίνει με χρήματα της Δύσης και του ΟΗΕ. Κατά συνέπεια, συναντιούνται για τις στρατιωτικές αποφάσεις αλλά αυτό δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα χρηματοδότησης. Θεωρώ ότι δεν θα υπάρξουν μείζονα αποτελέσματα από την τριμερή συνάντηση», τονίζει ο κ. Παπαγεωργίου.

Σημειώνεται ότι η γαλλική πλευρά ζητούσε εγγυήσεις για κατάπαυση πυρός και προώθηση στοχευμένων θέσεων στη Σύνοδος Κορυφής προτού αποφασίσει και επίσημα τη συμμετοχή της ενώ, όπως αναφέρουν πηγές του Ελιζέ, ελοχεύει ο κίνδυνος να προχωρήσει η συριακή κυβέρνηση σε διευρυμένη επιχείρηση στην επαρχία Ιντλίμπ. Οι τέσσερις χώρες αναμένεται να πραγματοποιήσουν συνάντηση που, όμως, θα πραγματοποιηθεί σε διπλωματικό επεισόδιο.