Στα ύψη βρίσκεται η πολιτική αντιπαράθεση στα Σκόπια ενόψει του κυριακάτικου δημοψηφίσματος για την αλλαγή την ονομασίας της γειτονικής χώρας και την ένταξη της πΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Οι δύο πλευρές επιδίδονται σε πόλεμο ανακοινώσεων και διαγγελμάτων μέχρι και την ύστατη στιγμή καθώς το βράδυ της Πέμπτης ολοκληρώνεται η προεκλογική διαδικασία.

Ο Ζόραν Ζάεφ ζητά από τον σκοπιανό λαό να προσέλθει στις κάλπες και να υπερψηφίσει τη Συμφωνία προωθώντας το αφήγημα ότι αποτελεί κλειδί για την εξωστρέφεια της χώρας και την ένταξή της σε όλα τα διεθνή fora. «Την Κυριακή καλείστε να λάβετε μία ιστορική απόφαση. Πρέπει να κάνετε την επιλογή σας. Δεν πρόκειται για επιλογή μεταξύ των κομμάτων. Πρόκειται για μια επιλογή που αφορά το μέλλον σας, το μέλλον των παιδιών σας. Πρόκειται για μια επιλογή που αφορά το μέλλον της αγαπημένης μας Μακεδονίας», ανέφερε με διάγγελμά του ο σκοπιανός πρωθυπουργός κάνοντας λόγο για «παραχώρηση» και «αποδοχή γεωγραφικού προσδιορισμού στο όνομα “Μακεδονία”».

Στο πλαίσιο της προσπάθειάς του για προσέλκυση των Σκοπιανών στις κάλπες, ο Ζόραν Ζάεφ έχει πολλάκις αναφερθεί στη γειτονική χώρα με τον όρο «Μακεδονία». «Στις 30 Σεπτεμβρίου αποφασίζουμε για μια ευρωπαϊκή Μακεδονία», είναι το πολιτικό μήνυμα που προωθούσε όλο το προηγούμενο διάστημα, αγνοώντας σκόπιμα τον προσδιορισμό «Βόρεια» ενώ πρόσφατα σημείωσε ότι «η περήφανη χώρα της "Μακεδονίας" εξασφάλισε την πλήρη αναγνώριση της "μακεδονικής" εθνότητας, της γλώσσας, της κληρονομιάς μας. Η "μακεδονική" γλώσσα προστατεύεται. Η "μακεδονική" ταυτότητα προστατεύεται. Ο ύμνος, η σημαία παραμένουν οι ίδιοι και προστατεύονται. Είμαστε "Μακεδόνες" και θα είμαστε για πάντα "Μακεδόνες"».

Η ελληνική πλευρά έχει αποφασίσει να μην ανεβάσει τους τόνους της αντιπαράθεσης απέναντι στη χρήση του όρου «Μακεδονία» από τον Σκοπιανό πρωθυπουργό για το προεκλογικό διάστημα καθώς στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αναγνωρίζουν ότι ο Ζόραν Ζάεφ επιδιώκει να προσελκύσει στις κάλπες τους Σκοπιανούς και άρα ακολουθεί ρητορική που εφάπτεται των πολιτικών τους αξιώσεων.

Από τη δική του πλευρά, ο αρχηγός του VMRO-DPMNE, Χριστιάν Μίτσκοσκι, σε συνέντευξή του στη σκοπιανή εφημερίδα «Nezavisen Vesnik», έκανε λόγο για «αποτυχία του δημοψηφίσματος». Ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει καλέσει το εκλογικό ακροατήριό του σε αποχή ενώ επενδύει ότι ο αριθμός των πολιτών που θα ψηφίσουν «Όχι» στο δημοψήφισμα και αυτών που θα απέχουν από τη διαδικασία θα είναι αθροιστικά μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό όσων ψηφίσουν «Ναι» στην κυριακάτικη κάλπη.

«Η πρόβλεψή μου είναι ότι το δημοψήφισμα δεν θα πετύχει, διότι οι πολίτες δεν εγκρίνουν τη Συμφωνία και γι’ αυτό φταίει η ηγεσία της χώρας. Η πολιτική της κυβέρνησης στο σύνολό της είναι άκρως αποτυχημένη. Η κυβέρνηση τις τελευταίες μέρες βρίσκεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα, η οποία δείχνει ότι ο λαός απορρίπτει την Συμφωνία που του επιβλήθηκε, κάτι για το οποίο προειδοποιούσα», σημείωσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη γειτονική χώρα.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο σκοπιανός Πρόεδρος, Γκιόργκι Ιβάνοφ, που σχολίασε από το βήμα του ΟΗΕ ότι θα απέχει από το δημοψήφισμα ενώ έκανε λόγο για «ιστορική αυτοκτονία». «Ως πολίτης, έχω λάβει την απόφασή μου: στις 30 Σεπτεμβρίου, δεν θα πάω να ψηφίσω», δήλωσε και συμπλήρωσε: «Και είμαι πεπεισμένος πως εσείς, οι συμπολίτες μας, θα πάρετε επίσης αυτή τη συνετή απόφαση».

«Στοίχημα» η συμμετοχή…

Το πολιτικό διακύβευμα του δημοψηφίσματος έγκειται στη συμμετοχή του σκοπιανού λαού στην κάλπη, με τον Ζόραν Ζάεφ να χρειάζεται ποσοστό συμμετοχής υψηλότερο του 50% προκειμένου να αποκομίσει μία σαφή νίκη από τη διαδικασία. Η επιτυχία του δημοψηφίσματος απαιτεί, σύμφωνα με το Σύνταγμα της πΓΔΜ, να προσέλθει στις κάλπες πάνω από το 50% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους (σ.σ. 900.000 από τους 1.800.000) και η πλειοψηφία από αυτούς να ψηφίσει «υπέρ».

Σε διαφορετική περίπτωση, αναμένεται να ξεκινήσει νέος κύκλος πολιτικής αντιπαράθεσης αναφορικά με την εγκυρότητα του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Το κόμμα του σκοπιανού πρωθυπουργού σκοπεύει, αν στο δημοψήφισμα επικρατήσει το «Ναι» αλλά με συμμετοχή μικρότερη του 50%, να περάσει τη Συμφωνία από τη Βουλή. Ο σκοπιανός πρωθυπουργός μπορεί να υπολογίζει και στις ψήφους του μεγαλύτερου σε επιρροή αλβανικού κόμματος DUI, που έχει ταχθεί υπέρ της Συμφωνίας με την Αθήνα.

Ωστόσο, για το VMRO-DPMNE, η μη συμμετοχή ποσοστού μεγαλύτερου του 50% στο δημοψήφισμα σημαίνει ότι η Συμφωνία δεν έχει την έγκριση του σκοπιανού λαού και άρα η πΓΔΜ δεν θα προχωρήσει σε επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι δημοσιεύματα θέλουν βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κάνουν «αποστασία» εις βάρος του Χριστιάν Μίτσκοσκι καθώς είναι διατεθειμένοι να υποστηρίξουν τις συνταγματικές αλλαγές που συμφωνήθηκαν στις Πρέσπες.

… και καταλύτης ο διεθνής παράγοντας

Τη στήριξή τους στο πρόσωπο του σκοπιανού πρωθυπουργού έχουν εκφράσει, μέσα από την παρουσία και τις δηλώσεις τους στα Σκόπια, ευρωπαίοι και αμερικανοί αξιωματούχοι που επιθυμούν την ένταξη της γειτονικής χώρας στα διεθνή fora και την προσάρτησή της στη σφαίρα επιρροής των δυτικών δυνάμεων. Το τελευταίο διάστημα, βρέθηκαν στα Σκόπια ο γ.γ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο υπουργός Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζέιμς Μάτις, αλλά και η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ. Εξάλλου, τηλεγράφημα στον σκοπιανό λαό είχε στείλει και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, κάνοντας λόγο για «ιστορική Συμφωνία» που «επιλύει τη διένεξη με την Ελλάδα».

Σε ό, τι αφορά την ερμηνεία του δημοψηφίσματος σε περίπτωση που επικρατήσει το «Ναι» αλλά με ποσοστό μικρότερο του 50%, δημοσίευμα της «Nezavisen Vesnik» αναφέρει ότι οι ξένοι διπλωμάτες στην πΓΔΜ σημειώνουν σε (off-the-record) συζητήσεις ότι, αν το «Ναι» λάβει πάνω από 600.000 ψήφους, η διεθνής κοινότητα θα αναγνωρίσει το δημοψήφισμα ως επιτυχές.

Αμφίρροπη η τελευταία δημοσκόπηση

Η επικράτηση του «Ναι» στο δημοψήφισμα φαντάζει αμφίρροπη ενώ, την ίδια ώρα, οι αναποφάσιστοι φαίνεται να «κλειδώνουν» τη συμμετοχή ποσοστού που ξεπερνά το 50% στη διαδικασία της Κυριακής.

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση που διενεργήθηκε στη γειτονική χώρα, το 48% δηλώνει ότι θα προσέλθει στις κάλπες ενώ το 25,2% θα απέχει από τη διαδικασία με το υπολειπόμενο 26,8% να δηλώνει αναποφάσιστο. Στην ίδια δημοσκόπηση το ερώτημα «είστε υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ αποδεχόμενοι τη συμφωνία των Πρεσπών» λαμβάνει 51,1% θετικές ψήφους και 48,9% αρνητικές, με τη διαφορά να ξεπερνά οριακά το 1%. Τα νούμερα, όμως, αντιστρέφονται στο ερώτημα «είστε υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα για αλλαγή του ονόματος της "Δημοκρατίας της Μακεδονίας"» καθώς «Όχι» απαντά το 52,6% των ερωτηθέντων ενώ «ναι» μόλις το 47,4%.