Αφιέρωμα στους δασκάλους και τους ακτιβιστές του Ηρακλείου που έδιωξαν με τη δράση τους τη Χρυσή Αυγή από την Κρήτη, κάνει ο Guardian.  

«Οι ιδέες τους δεν έχουν θέση εδώ: Πώς η Κρήτη έδιωξε τη Χρυσή Αυγή», τιτλοφορείται το ρεπορτάζ της Τζέσικα Μπέιτμαν στη βρετανική εφημερίδα, στην οποία η εκπαιδευτικός Μαρία Οικονομάκη, περιέγραψε πως η Χρυσή Αυγή προσπαθούσε να επηρεάσει ανήλικους μαθητές: «Δύο από τους 13χρονους μαθητές μου είχαν οικογενειακά προβλήματα. Η Χρυσή Αυγή τους προσέγγισε σε καφετέριες και το γυμναστήριο. Εμφανίστηκαν ως προστάτες.

Τους κέρασαν καφέ και τους έκαναν μαθήματα πάνω στην ελληνική ιστορία. Μετά ήρθε η βία και το μαχαίρωμα δύο Πακιστανών εργατών. Τότε σκέφτηκαν: “Θεέ μου, τι συμβαίνει σ’ αυτή τη γειτονιά;».  

«Παρά τις επιθέσεις, η ΧΑ θα μπορούσε να έχει διατηρήσει την επιρροή της στο Ηράκλειο, ή ακόμα και να την εμβαθύνει, αν δεν είχαν αποφασίσει οι πολίτες να αντιδράσουν», τονίζει ο Guardian.   Επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή η εφημερίδα αναφέρει ότι η ακροδεξιά οργάνωση σχηματίστηκε το 1980 και παρέμενε στο περιθώριο μέχρι που άρχισε η κρίση στην Ελλάδα το 2009 και το αφήγημά της βρήκε απήχηση στα αυτιά των απογοητευμένων ψηφοφόρων. Έτσι κατέληξε να γίνει τρίτη δύναμη στην ελληνική Βουλή και να ιδρύσει και μια παραστρατιωτική πτέρυγα που εξαπέλυε συχνά επιθέσεις κατά μεταναστών και πολιτικών αντιπάλων.  

«Επειδή είναι ένα κίνημα βάσης, η τοπική υποστήριξη είναι θεμελιώδης για την επιτυχία της», εξηγεί η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Reading, Δάφνη Χαλικιοπούλου. «Στόχευε περιοχές, όπου γνώριζε ότι θα μπορούσε να οικοδομήσει μια καλή παρουσία και επέκτεινε σημαντικά την οργάνωσή της».      

Στο Ηράκλειο η ΧΑ επέλεξε την εργατική γειτονιά της Νέας Αλικαρνασσού με πολλούς ανέργους και μακρά ιστορία μεταναστών από τη Μικρά Ασία και την ανατολική Ευρώπη, όπου άνοιξε γραφεία το 2011 με το αντιφασιστικό κίνημα της μεγαλονήσου να προσπαθεί στην αρχή να αντιδράσει, κινητοποιώντας τον ντόπιο πληθυσμό, αλλά ανεπιτυχώς.

Όλα όμως άλλαξαν το Σεπτέμβριο του 2012 με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, που πυροδότησε διαδηλώσεις και προκάλεσε τη σύλληψη του αρχηγού της ΧΑ, Ν. Μιχαλολιάκου και 18 βουλευτών, η δίκη των οποίων συνεχίζεται.   «Πριν συμβεί αυτό, πολλοί είχαν τη γνώμη “δεν φοβόμαστε τη Χρυσή Αυγή, απλώς πρέπει να τους μορφώσουμε”», είπε ο 27χρονος ακτιβιστής Χάρης Ζαφειρόπουλος του Νέου Αριστερού Ρεύματος στον Guardian.  

Ακτιβιστές όπως ο Ζαφειρόπουλος ακολούθησαν μια νέα στρατηγική: βγήκαν στους δρόμους και μιλούσαν δημοσίως για τον φασισμό και γιατί πρέπει να αντιμετωπιστεί. «Κάθε Σαββατοκύριακο πηγαίναμε στη γειτονιά και μιλούσαμε στους ανθρώπους», είπε. «Η Κρήτη υπέφερε πολλά από τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάηκαν ολόκληρα χωριά. Προσπαθήσαμε να θυμίσουμε στον κόσμο τι είχε συμβεί παλαιότερα και τι συμβαίνει τώρα».  

Στο μεταξύ, σ’ ολόκληρο το νησί δάσκαλοι κινητοποιήθηκαν για το πρόβλημα της ριζοσπαστικοποίησης στα σχολεία. «Οι φασίστες κινούνταν έξυπνα και ύπουλα μέσα στη μαθητική κοινότητα, που δεν καταλάβαμε τι συνέβαινε στην αρχή», είπε ο Φώτης Μπιχάκης, ιδρυτής του Κρητικού Συνδέσμου Αντιφασιστών Δασκάλων. «Ήταν εύκολο να χειραγωγηθούν νέοι μαθητές, που ένιωθαν απογοητευμένοι».  

Έτσι οι δάσκαλοι συνεργάστηκαν για να προετοιμάσουν μαθήματα ιστορίας χωρίς εθνικιστική χροιά, αντιμετωπίζοντας τις φασιστικές ιδεολογίες και την επόμενη άνοιξη 56 σχολεία μετείχαν σε αντιφασιστικό φεστιβάλ.   «Προσπαθήσαμε να κάνουμε τη ΧΑ να καταλάβει ότι οι ιδέες της δεν είχαν πέρασε στην περιοχή μας. Κι έτσι νικήσαμε», είπε.  

Το άρθρο σημειώνει ακόμη ότι πέρα από τη δράση των καθηγητών,  «μια ομάδα μαχητικών ακτιβιστών πήρε την αμφιλεγόμενη απόφαση να αντιμετωπίσει με τη βία τη Χρυσή Αυγή». Τον περασμένο Απρίλιο μια ομάδα 70 αντιφασιστών έκανε νυχτερινή έφοδο στα γραφεία της στο Ηράκλειο και κατέστρεψαν τα πάντα. Δύο εβδομάδες αργότερα, η Χρυσή Αυγή τα μάζεψε και έφυγε. «Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, η ακροδεξιά δείχνει να παίρνει τα πάνω της και πάλι. Η διαμάχη της χώρας με την ΠΓΔΜ για το ονοματολογικό έχει προκαλέσει μία άνοδο του εθνικισμού με βίαιες επιθέσεις σε πολιτικούς και αιτούντες άσυλο», γράφει ο Guardian.

Η κ. Χαλικιοπούλου πιστεύει ότι ο αντιφασιστικός ακτιβισμός, όπως αυτός στην Κρήτη, μπορεί να αποδώσει «σε τοπικό επίπεδο. Αλλά η αντίσταση δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιοριστεί στην αντιφασιστική Αριστερά. Χρειαζόμαστε κάτι σε πιο οργανωμένο, κυρίαρχου ρεύματος επίπεδο», λέει. Για την κ. Οικονομάκη η μάχη δεν έχει τελειώσει: «Η κρίση», λέει, «δεν έχει περάσει κι ο κόσμος εξακολουθεί να θέλει να ρίξει σε κάποιον το φταίξιμο. Ο κρυφός φασισμός είναι πιο επικίνδυνος».