Οι πέντε άξονες των αλλαγών που ξεκινά το υπουργείο Παιδείας για τα Πανεπιστήμια
Η πολιτική ηγεσία ξεκίνησε τον διάλογο με τους πρυτάνεις
Οι πέντε άξονες των αλλαγών που ξεκινά το υπουργείο Παιδείας για τα Πανεπιστήμια αποκαλύπτονται στην επιστολή που απηύθυνε την Παρασκευή προς τα Μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, καλώντάς τα να υποβάλλουν έως τις 30 Σεπτεμβρίου τις προτάσεις και τις απόψεις τους για αλλαγές σε πέντε βασικές θεματικές ενότητες.
Όπως αναφέρει η υπουργός Παιδείας στην εν λόγω επιστολή, κεντρική κατεύθυνση της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι «η ενίσχυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των Ιδρυμάτων, καθώς και δημιουργία των κατάλληλων εκείνων θεσμών, μηχανισμών και κινήτρων που θα εμπεδώσουν Ακαδημαϊκά Ιδρύματα πιο σύγχρονα και εξωστρεφή, αξιολογούμενα, πιο ανταγωνιστικά και σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας».
«Πρόθεσή μας είναι τους επόμενους μήνες να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νέο σχέδιο νόμου που θα διέπει τη λειτουργία της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Και σε αυτή την προσπάθεια σας θέλουμε αρωγούς. Διότι η σχετική γνώση και εμπειρία σας είναι πολυσχιδής και εξαιρετικά πολύτιμη. Αλλά και διότι το νέο σχέδιο νόμου είναι μια ευκαιρία να προωθηθούν εφαρμόσιμες και πρακτικές λύσεις που θα διευκολύνουν το έργο σας» αναφέρεται ακόμα μεταξύ άλλων στην επιστολή.
Η επιστολή έχει ως εξής:
«Αξιότιμα Μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας,
Επιδίωξή μας από την πρώτη ημέρα που αναλάβαμε την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι να οικοδομήσουμε σχέση αγαστής συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Στο πλαίσιο αυτό, κατά τις πρόσφατες συναντήσεις μας με το Προεδρείο της Συνόδου Πρυτάνεων, την ΠΟΣΔΕΠ και επί μέρους Πρυτανικές Αρχές και μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και για την επερχόμενη νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης που αφορά στη θέσπιση ενός νέου νόμου-πλαισίου για τα Ανώτατα Ιδρύματα.
Η κεντρική κατεύθυνση και στόχευση της νομοθετικής μας πρωτοβουλίας, όπως άλλωστε αυτή σκιαγραφήθηκε και στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, είναι σαφής: ενίσχυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των Ιδρυμάτων, καθώς και δημιουργία των κατάλληλων εκείνων θεσμών, μηχανισμών και κινήτρων που θα εμπεδώσουν Ακαδημαϊκά Ιδρύματα πιο σύγχρονα και εξωστρεφή, αξιολογούμενα, πιο ανταγωνιστικά και σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας. Απώτερος σκοπός είναι να αναβαθμίσουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, απελευθερώνοντας τις δημιουργικές του δυνάμεις και αναδεικνύοντάς το σε εκπαιδευτικό κόμβο σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Πρόθεσή μας είναι τους επόμενους μήνες να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νέο σχέδιο νόμου που θα διέπει τη λειτουργία της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Και σε αυτή την προσπάθεια σας θέλουμε αρωγούς. Διότι η σχετική γνώση και εμπειρία σας είναι πολυσχιδής και εξαιρετικά πολύτιμη. Αλλά και διότι το νέο σχέδιο νόμου είναι μια ευκαιρία να προωθηθούν εφαρμόσιμες και πρακτικές λύσεις που θα διευκολύνουν το έργο σας.
Ως εκ τούτου, θα εκτιμούσαμε ιδιαιτέρως εάν μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου λαμβάναμε τις προτάσεις σας για τα επιμέρους θέματα που αναφέρονται κατωτέρω, αλλά και για τυχόν παρεμφερή ζητήματα που μπορεί να θεωρείτε σκόπιμα, χρήσιμα ή/και αναγκαία. Ειδικότερα, θα θέλαμε τις απόψεις σας ιδίως αναφορικά με τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
Αποτελεσματικότεροι Θεσμοί Διοίκησης
Επανακαθορισμός αρμοδιοτήτων για τα όργανα διοίκησης του Πανεπιστημίου (εύρος και εσωτερική κατανομή αρμοδιοτήτων, με στόχο την αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων και αύξηση της αποτελεσματικότητας στη λήψη και εφαρμογή αποφάσεων).
Θεσμικά αντίβαρα εντός του Πανεπιστημίου, απαραίτητα για τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Υπουργείο στα Πανεπιστήμια και την ενίσχυση του αυτοδιοίκητου: Συμβούλιο Ιδρύματος (ρόλος, αρμοδιότητες, τρόπος επιλογής).
Γενικός Γραμματέας στα Ανώτατα Ιδρύματα (ρόλος, αρμοδιότητες, τρόπος επιλογής).
Οικονομική Διαχείριση & Προσέλκυση Επιπλέον Πόρων
2.1 Κρατική Χρηματοδότηση
Θέσπιση νέων κανόνων (αντικειμενικών κριτηρίων και δεικτών) για τον προσδιορισμό του ύψους της κρατικής χρηματοδότησης ανά Ίδρυμα. Σύνδεση της αξιολόγησης με τμήμα της κρατικής χρηματοδότησης.
Πολυετείς προγραμματικές συμφωνίες του Υπουργείου Παιδείας με τα Ιδρύματα, προκειμένου να διευκολυνθεί ο στρατηγικός σχεδιασμός.
2.2 Πρόσθετοι Πόροι
Ίδρυση Ν.Π.Ι.Δ. για τη διαχείριση ίδιων πόρων από ερευνητικά προγράμματα, αξιοποίηση πνευματικής ιδιοκτησίας και περιουσίας Πανεπιστημίων.
Επιχειρήσεις έντασης γνώσης (spin-off): Θέσπιση νέων κανόνων, διαδικασιών και κινήτρων για την αξιοποίηση της ερευνητικής δραστηριότητας των Ιδρυμάτων (ενδεικτικά, μέσω επιχειρηματικών επιταχυντών, θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων, της υλοποίησης πατεντών και επιστημονικών ιδεών κ.αλ.).
Αξιοποίηση σχημάτων ΣΔΙΤ για την κάλυψη αναγκών των Ιδρυμάτων.
Αναμόρφωση κανονιστικού πλαισίου για τις δωρεές.
Σημειωτέον ότι προχωρούμε ήδη σε απλοποίηση του πλαισίου λειτουργίας των ΕΛΚΕ για την ουσιαστική επιτάχυνση των σχετικών διοικητικών ενεργειών (τροποποίηση ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, διαδικασιών κ.αλ. για μεγαλύτερη ευελιξία και μείωση της γραφειοκρατίας), με τις κατάλληλες θεσμικές εγγυήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας. Οι σχετικές διατάξεις θα σας αποσταλούν για το σχολιασμό σας.
Αξιολόγηση και Πιστοποίηση της Ποιότητας
Αναβάθμιση και ενίσχυση της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Θέσπιση νέου κανονιστικού πλαισίου για την αξιολόγηση των Ιδρυμάτων εν γένει, καθώς και για τη διαμόρφωση εφεξής του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας (συγχωνεύσεις, ενοποιήσεις Ιδρυμάτων, δημιουργία νέων τμημάτων), ιδίως με τη θέσπιση αντικειμενικών διαδικασιών και κριτηρίων και την πρόβλεψη προηγούμενης σχετικής τεκμηρίωσης.
Ενίσχυση του θεσμού της αξιολόγησης των προγραμμάτων σπουδών.
Προγράμματα Σπουδών
Διεύρυνση δυνατότητας δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων.
Απελευθέρωση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών.
Ενίσχυση των θερινών/χειμερινών προγραμμάτων.
Καθιέρωση ενός εσωτερικού προγράμματος κινητικότητας για φοιτητές μεταξύ Ελληνικών Πανεπιστημίων, στα πρότυπα του Erasmus.
Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ’ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο.
Ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης φοιτητών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, σε συναφή με τις σπουδές τους αντικείμενα.
Καθιέρωση ανώτατου χρονικού ορίου ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών ν+2 (πλην ορισμένων εξαιρέσεων).
Λοιπά Θέματα
Καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα Ανώτατα Ιδρύματα και ο ρόλος των Ιδρυμάτων στον προσδιορισμό ανώτερης βάσης εισαγωγής και αριθμού εισακτέων.
Ενίσχυση του τεχνολογικού τομέα και προτεινόμενες δράσεις για την επίλυση προβλημάτων (διοικητικής φύσης ή άλλης) που δημιουργήθηκαν από την πρόσφατη ενοποίηση των πρώην Πανεπιστημίων και ΤΕΙ.Θεσμικό πλαίσιο για τη στέγαση και τη σίτιση φοιτητών.
Πέραν των ως άνω θεματικών, παρακαλούμε να θέσετε υπόψη μας και τυχόν επιπλέον προτάσεις που εκτιμάτε ότι θα συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία των Ιδρυμάτων και την εξυπηρέτηση της εκπαιδευτικής αποστολής τους.
Μετά τιμής,
Η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως
Ο Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Βασίλης Διγαλάκης»
Όπως αναφέρει η υπουργός Παιδείας στην εν λόγω επιστολή, κεντρική κατεύθυνση της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι «η ενίσχυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των Ιδρυμάτων, καθώς και δημιουργία των κατάλληλων εκείνων θεσμών, μηχανισμών και κινήτρων που θα εμπεδώσουν Ακαδημαϊκά Ιδρύματα πιο σύγχρονα και εξωστρεφή, αξιολογούμενα, πιο ανταγωνιστικά και σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας».
«Πρόθεσή μας είναι τους επόμενους μήνες να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νέο σχέδιο νόμου που θα διέπει τη λειτουργία της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Και σε αυτή την προσπάθεια σας θέλουμε αρωγούς. Διότι η σχετική γνώση και εμπειρία σας είναι πολυσχιδής και εξαιρετικά πολύτιμη. Αλλά και διότι το νέο σχέδιο νόμου είναι μια ευκαιρία να προωθηθούν εφαρμόσιμες και πρακτικές λύσεις που θα διευκολύνουν το έργο σας» αναφέρεται ακόμα μεταξύ άλλων στην επιστολή.
Η επιστολή έχει ως εξής:
«Αξιότιμα Μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας,
Επιδίωξή μας από την πρώτη ημέρα που αναλάβαμε την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι να οικοδομήσουμε σχέση αγαστής συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Στο πλαίσιο αυτό, κατά τις πρόσφατες συναντήσεις μας με το Προεδρείο της Συνόδου Πρυτάνεων, την ΠΟΣΔΕΠ και επί μέρους Πρυτανικές Αρχές και μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και για την επερχόμενη νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης που αφορά στη θέσπιση ενός νέου νόμου-πλαισίου για τα Ανώτατα Ιδρύματα.
Η κεντρική κατεύθυνση και στόχευση της νομοθετικής μας πρωτοβουλίας, όπως άλλωστε αυτή σκιαγραφήθηκε και στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, είναι σαφής: ενίσχυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των Ιδρυμάτων, καθώς και δημιουργία των κατάλληλων εκείνων θεσμών, μηχανισμών και κινήτρων που θα εμπεδώσουν Ακαδημαϊκά Ιδρύματα πιο σύγχρονα και εξωστρεφή, αξιολογούμενα, πιο ανταγωνιστικά και σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας. Απώτερος σκοπός είναι να αναβαθμίσουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, απελευθερώνοντας τις δημιουργικές του δυνάμεις και αναδεικνύοντάς το σε εκπαιδευτικό κόμβο σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Πρόθεσή μας είναι τους επόμενους μήνες να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νέο σχέδιο νόμου που θα διέπει τη λειτουργία της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Και σε αυτή την προσπάθεια σας θέλουμε αρωγούς. Διότι η σχετική γνώση και εμπειρία σας είναι πολυσχιδής και εξαιρετικά πολύτιμη. Αλλά και διότι το νέο σχέδιο νόμου είναι μια ευκαιρία να προωθηθούν εφαρμόσιμες και πρακτικές λύσεις που θα διευκολύνουν το έργο σας.
Ως εκ τούτου, θα εκτιμούσαμε ιδιαιτέρως εάν μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου λαμβάναμε τις προτάσεις σας για τα επιμέρους θέματα που αναφέρονται κατωτέρω, αλλά και για τυχόν παρεμφερή ζητήματα που μπορεί να θεωρείτε σκόπιμα, χρήσιμα ή/και αναγκαία. Ειδικότερα, θα θέλαμε τις απόψεις σας ιδίως αναφορικά με τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:
Αποτελεσματικότεροι Θεσμοί Διοίκησης
Επανακαθορισμός αρμοδιοτήτων για τα όργανα διοίκησης του Πανεπιστημίου (εύρος και εσωτερική κατανομή αρμοδιοτήτων, με στόχο την αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων και αύξηση της αποτελεσματικότητας στη λήψη και εφαρμογή αποφάσεων).
Θεσμικά αντίβαρα εντός του Πανεπιστημίου, απαραίτητα για τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Υπουργείο στα Πανεπιστήμια και την ενίσχυση του αυτοδιοίκητου: Συμβούλιο Ιδρύματος (ρόλος, αρμοδιότητες, τρόπος επιλογής).
Γενικός Γραμματέας στα Ανώτατα Ιδρύματα (ρόλος, αρμοδιότητες, τρόπος επιλογής).
Οικονομική Διαχείριση & Προσέλκυση Επιπλέον Πόρων
2.1 Κρατική Χρηματοδότηση
Θέσπιση νέων κανόνων (αντικειμενικών κριτηρίων και δεικτών) για τον προσδιορισμό του ύψους της κρατικής χρηματοδότησης ανά Ίδρυμα. Σύνδεση της αξιολόγησης με τμήμα της κρατικής χρηματοδότησης.
Πολυετείς προγραμματικές συμφωνίες του Υπουργείου Παιδείας με τα Ιδρύματα, προκειμένου να διευκολυνθεί ο στρατηγικός σχεδιασμός.
2.2 Πρόσθετοι Πόροι
Ίδρυση Ν.Π.Ι.Δ. για τη διαχείριση ίδιων πόρων από ερευνητικά προγράμματα, αξιοποίηση πνευματικής ιδιοκτησίας και περιουσίας Πανεπιστημίων.
Επιχειρήσεις έντασης γνώσης (spin-off): Θέσπιση νέων κανόνων, διαδικασιών και κινήτρων για την αξιοποίηση της ερευνητικής δραστηριότητας των Ιδρυμάτων (ενδεικτικά, μέσω επιχειρηματικών επιταχυντών, θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων, της υλοποίησης πατεντών και επιστημονικών ιδεών κ.αλ.).
Αξιοποίηση σχημάτων ΣΔΙΤ για την κάλυψη αναγκών των Ιδρυμάτων.
Αναμόρφωση κανονιστικού πλαισίου για τις δωρεές.
Σημειωτέον ότι προχωρούμε ήδη σε απλοποίηση του πλαισίου λειτουργίας των ΕΛΚΕ για την ουσιαστική επιτάχυνση των σχετικών διοικητικών ενεργειών (τροποποίηση ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου, διαδικασιών κ.αλ. για μεγαλύτερη ευελιξία και μείωση της γραφειοκρατίας), με τις κατάλληλες θεσμικές εγγυήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας. Οι σχετικές διατάξεις θα σας αποσταλούν για το σχολιασμό σας.
Αξιολόγηση και Πιστοποίηση της Ποιότητας
Αναβάθμιση και ενίσχυση της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Θέσπιση νέου κανονιστικού πλαισίου για την αξιολόγηση των Ιδρυμάτων εν γένει, καθώς και για τη διαμόρφωση εφεξής του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας (συγχωνεύσεις, ενοποιήσεις Ιδρυμάτων, δημιουργία νέων τμημάτων), ιδίως με τη θέσπιση αντικειμενικών διαδικασιών και κριτηρίων και την πρόβλεψη προηγούμενης σχετικής τεκμηρίωσης.
Ενίσχυση του θεσμού της αξιολόγησης των προγραμμάτων σπουδών.
Προγράμματα Σπουδών
Διεύρυνση δυνατότητας δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων.
Απελευθέρωση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών.
Ενίσχυση των θερινών/χειμερινών προγραμμάτων.
Καθιέρωση ενός εσωτερικού προγράμματος κινητικότητας για φοιτητές μεταξύ Ελληνικών Πανεπιστημίων, στα πρότυπα του Erasmus.
Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ’ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο.
Ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης φοιτητών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, σε συναφή με τις σπουδές τους αντικείμενα.
Καθιέρωση ανώτατου χρονικού ορίου ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών ν+2 (πλην ορισμένων εξαιρέσεων).
Λοιπά Θέματα
Καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα Ανώτατα Ιδρύματα και ο ρόλος των Ιδρυμάτων στον προσδιορισμό ανώτερης βάσης εισαγωγής και αριθμού εισακτέων.
Ενίσχυση του τεχνολογικού τομέα και προτεινόμενες δράσεις για την επίλυση προβλημάτων (διοικητικής φύσης ή άλλης) που δημιουργήθηκαν από την πρόσφατη ενοποίηση των πρώην Πανεπιστημίων και ΤΕΙ.Θεσμικό πλαίσιο για τη στέγαση και τη σίτιση φοιτητών.
Πέραν των ως άνω θεματικών, παρακαλούμε να θέσετε υπόψη μας και τυχόν επιπλέον προτάσεις που εκτιμάτε ότι θα συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη λειτουργία των Ιδρυμάτων και την εξυπηρέτηση της εκπαιδευτικής αποστολής τους.
Μετά τιμής,
Η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως
Ο Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Βασίλης Διγαλάκης»
