Πρωτοφανείς σε έκταση και διάρκεια είναι οι συνθήκες υπό τις οποίες ανατίθενται από τους Οργανισµούς Λιµένων και τα ∆ηµοτικά Λιµενικά Ταµεία οι «εργολαβίες» παραλαβής στερεών και υγρών αποβλήτων των πλοίων. Ο ανταγωνισµός και η εφαρµογή της νοµολογίας αποτελούν σχεδόν άγνωστες πρακτικές για τους εµπλεκόµενους στις διαδικασίες, καθώς οι αρχικές συµβάσεις που έχουν υπογράψει από 10ετίας τουλάχιστον ανανεώνονται ακρίτως ή παρατείνονται σιωπηρώς.

Κάπως έτσι έχει δηµιουργηθεί ένα σκληρό µονοπώλιο, µε πρωταγωνίστριες την Antipollution ANE του Βύρωνα Βασιλειάδη και τη North Aegean Slops του Η. Ορφανίδη στον κλάδο των στερεών αποβλήτων, καθώς και τη HEC (Helenic Enviromental Center A.E.) του ∆ηµ. Μελισσανίδη στα υγρά απόβλητα. Μάλιστα, η North Aegean Slops «επεκτείνεται» ενίοτε και στα υγρά απόβλητα, όπως για παράδειγµα συµβαίνει στο λιµάνι της Θεσσαλονίκης.

Εκεί από τον Απρίλιο του 2010, σύµφωνα µε τα στοιχεία που παρουσιάζουν σήµερα τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», η εταιρεία του κ. Ορφανίδη έχει υπογράψει 5ετή σύµβαση για την εκτέλεση υπηρεσιών παραλαβής στερεών και υγρών αποβλήτων πλοίων, κατόπιν σχετικού διαγωνισµού. Πέντε χρόνια αργότερα ο ΟΛΘ (Οργανισµός Λιµένος Θεσσαλονίκης) άσκησε δικαίωµα παράτασής της κατά 30 µήνες, η οποία έληξε τον Οκτώβριο του 2017. Εκτοτε η North Aegean Slops παραµένει αποκλειστική πάροχος του εν λόγω έργου, κάτι που αντίκειται στην εθνική νοµολογία (Ν. 4504/2017) και στον Ευρωπαϊκό Κανονισµό (352/2017). Οι δε εποπτικοί φορείς, ήτοι η Ρυθµιστική Αρχή Λιµένων (ΡΑΛ) και η Γενική Γραµµατεία Λιµένων του υπουργείου Εµπορικής Ναυτιλίας φαίνεται ότι δεν έχουν επιβάλει έως σήµερα τις προβλεπόµενες κυρώσεις.

ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΟ ΤΙΜΗΜΑ
Βάσει της πρώτης σύµβασης του 2010, η ανάδοχος παραλαµβάνει και τα πετρελαιοειδή απόβλητα (υγρά) και τα απορρίµµατα (στερεά) και «τα κατάλοιπα φορτίου». Το τίµηµα είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρο, καθώς στη North Aegean «καταβάλλεται από τον ΟΛΘ το 85% επί του επιβαλλόµενου παγίου τέλους και επί των λοιπών χρεώσεων». Με τη δεύτερη σύµβαση του 2015, η North Aegean, πέραν των άλλων καταλοίπων, ανέλαβε και την αποκοµιδή «των ζωικών υποπροϊόντων και των επικίνδυνων αποβλήτων υγειονοµικών µονάδων». Αγνωστο πώς και µε ποιο σκεπτικό η εταιρεία του κ. Ορφανίδη, παρά την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ, εξακολουθεί να διαχειρίζεται αποκλειστικώς τον συγκεκριµένο τοµέα στο λιµάνι της Θεσσαλονίκης.

Κατά το Αρ. 105 του Ν. 4504/2017, «οι δηµόσιοι και ιδιωτικοί φορείς λιµένων δηµοσιεύουν ανά πενταετία προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος, χωριστά για καθεµιά από τις κατηγορίες αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου, µε αντικείµενο την κατάρτιση καταλόγου πολλαπλών παρόχων για καθεµιά από τις κατηγορίες αυτές». Επίσης: «Συµβάσεις για την παραλαβή και διαχείριση αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου, καθώς και συµβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών ευκολιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από πλοία, εφόσον έχουν συναφθεί ύστερα από νόµιµη διαγωνιστική διαδικασία και βρίσκονται σε ισχύ κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος (δηλαδή, Νοέµβριος 2017), δεν καταλαµβάνονται από τις διατάξεις του έως τη λήξη του συµβατικού χρόνου διάρκειάς τους».

Οµως «διαδικασίες σύναψης (σ.σ.: τέτοιων) συµβάσεων, οι οποίες έχουν ξεκινήσει µετά την 1η Νοεµβρίου 2017, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται µόνον εφόσον συµµορφώνονται µε τον παρόντα νόµο». Στην προκειµένη περίπτωση η 30µηνη παράταση της σύµβασης µεταξύ του ΟΛΘ και της North Aegean έληξε τον Οκτώβριο του 2017, παρά ταύτα η εταιρεία εξακολουθεί να δραστηριοποιείται στο λιµάνι χωρίς να «πατά» σε οποιοδήποτε θεσµικό πλαίσιο.

ΤΟ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΟ ΦΕΚ
Οι αποκαλύψεις δεν έχουν τελειωµό. ∆ύο µέρες πριν από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019, ο τότε υπουργός Ναυτιλίας Φ. Κουβέλης αποφασίζει (ΦΕΚ 2896/ 05/07/2019) να ενσωµατώσει την κοινοτική οδηγία 2017/352 στο εθνικό δίκαιο, παρότι αυτή έχει θεσπιστεί από το 2017 και αφορά την επιβολή κανόνων διασφάλισης του ανταγωνισµού στους σχετικούς διαγωνισµούς. Ως υπεύθυνη για την εφαρµογή του νόµου ορίζει τη Ρυθµιστική Αρχή Λιµένων, αλλά δεν... προσδιορίζει επακριβώς το εύρος των δραστηριοτήτων της. Συγκεκριµένα, στο Αρ. 6 αναφέρεται γενικώς ότι «η Αρχή λαµβάνει ρυθµιστικά µέτρα, ανάλογα προς το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα προκειµένου να διασφαλίζονται η εφαρµογή των διατάξεων του ευρωπαϊκού κανονισµού (2017/352), η ύπαρξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισµού και η εύρυθµη λειτουργία των λιµενικών υπηρεσιών». Είναι γνωστό, όπως επισηµαίνουν δικαστικοί κύκλοι, ότι µε τέτοιες αοριστολογίες θεριεύουν τα νοσηρά φαινόµενα υπερσυγκεντρωτισµού και διαφθοράς.

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» το Σάββατο, 11 Ιανουαρίου 2019.