Δεν είναι χωρίς ιδιαίτερο λόγο που αυτές τις ημέρες η Άγκυρα έχει αυξήσει τις αεροπορικές προκλήσεις της επάνω από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Έχει σημασία ότι ο Ερντογάν και το δεξί χέρι του, ο υπουργός Άμυνας, Χ. Ακάρ, κινούνται πάλι επιθετικά, την ώρα που πολύς λόγος γίνεται για την αναζήτηση «μέτρων εμπιστοσύνης» στο Αιγαίο, για υπουργικές επαφές και για επικείμενες νέες «διερευνητικές» συνομιλίες εμπειρογνωμόνων των δύο χωρών.
Στα διπλωματικά παρασκήνια της Αθήνας, η συμπεριφορά της Αγκύρας έναντι της Ελλάδας αυτή την περίοδο έχει δύο αιτίες. Ο Τούρκος πρόεδρος, που είναι εξωτερικά πιεσμένος διεθνώς, θέλει να δείξει εντός και εκτός Τουρκίας ότι το μεγάλο βάρος του προβλήματος της Συρίας δεν επηρεάζει αρνητικά το μαχητικό πνεύμα της διεκδικητικής πολιτικής στο Αιγαίο και γενικότερα στο πεδίο της «γαλάζιας πατρίδας». Και, δεύτερον, θέλει να υπογραμμίσει αυτές τις διεκδικήσεις του σε αέρα και θάλασσα απέναντι στην Αθήνα και τον δυτικό «διεθνή παράγοντα», που τον πιέζει τώρα να σταματήσει να παίζει με τη φωτιά στο Αιγαίο και να περιοριστεί στη διπλωματία.
ΗΠΑ προς Ελλάδα: «Προτροπές» προς την Αθήνα για την αναζήτηση «διαύλων συνεννόησης» με την Άγκυρα
Στην Αθήνα, κυβέρνηση και αντιπολίτευση συμφωνούν για την άσκηση εξωστρεφούς διπλωματίας και την απόρριψη των τουρκικών ισχυρισμών. Στον χάρτη της υπόθεσης έχει προστεθεί, όμως, ένα νέο δεδομένο. Η ελληνική πλευρά μπορεί να μην έχει (ακόμα τουλάχιστον) εξασφαλίσει τη στρατιωτική στήριξη συμμαχικής χώρας, σε περίπτωση πρόκλησης πολεμικού «επεισοδίου» από την Τουρκία, αλλά έχει καταστήσει σαφές στους πάντες ότι τούτη τη φορά είναι έτοιμη να «απαντήσει» με τις ένοπλες δυνάμεις της σε κάθε τουρκική επίθεση. Ο Ερντογάν μπορεί να εντείνει τη νεο-οθωμανική ρητορεία του απέναντι στην Αθήνα, αλλά γνωρίζει ότι, αν «πέσουν κανονιές», δεν πρόκειται να βρει απέναντί του την Ελλάδα του 1996. Η Άγκυρα βλέπει πρώτη φορά ανώτατα στελέχη των ελληνικών Ε.Δ. να εκφράζουν δημοσίως το μαχητικό φρόνημα και τις εκτιμήσεις τους απέναντι στις κινήσεις της Τουρκίας και να διαβεβαιώνουν τους Έλληνες πολίτες για τον υψηλό βαθμό ετοιμότητας των δυνάμεών τους. Αυτό ακριβώς έχει εντείνει αυτές τις ημέρες και τις ήπιες παρασκηνιακές «προτροπές» της Ουάσινγκτον προς την Αθήνα για αναζήτηση «διαύλων συνεννόησης» με την Άγκυρα.
ΗΠΑ προς Τουρκία: Πιέσεις να σταματήσει η Τουρκία να παίζει με τη φωτιά στο Αιγαίο και να περιοριστεί μόνο στη διπλωματία
Η Άγκυρα βλέπει και κάτι άλλο, όπως επίσης και η ελληνική πλευρά. Πέρα από το ιδιότυπο «φλερτ» του Αμερικανού προέδρου Ντ. Τραμπ με τον ισλαμιστή και φίλο των τζιχαντιστών Τούρκο πρόεδρο, ο πυρήνας του «βαθέος κράτους» των ΗΠΑ στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στο Πεντάγωνο και φυσικά το Κογκρέσο καθόλου δεν εμπιστεύεται πλέον ως σύμμαχό του την Τουρκία. Και γι’ αυτό στην Ουάσινγκτον οι υψηλά ιστάμενοι «ειδικοί» επί στρατηγικών θεμάτων εισηγούνται να δοθεί με νέα δεδομένα ιδιαίτερο βάρος σήμερα στη συμμετοχή της Ελλάδας στο πλέγμα του συστήματος ασφαλείας των ΗΠΑ στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής.
Αυτό συνοδεύεται, όμως, και από κάτι άλλο, το οποίο επηρεάζει τις παρασκηνιακές συνομιλίες που διεξάγονται εντατικά σήμερα μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Η Ουάσινγκτον υπολογίζει ότι μια ελληνοτουρκική σύρραξη στο Αιγαίο, πέρα από τις ζημιές που μπορεί να προκαλέσει στις πολύτιμες «στρατηγικές» σχέσεις της με την Αθήνα, θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στο ΝΑΤΟ. Και αυτό το στοιχείο επηρεάζει εµµέσως πλην σαφώς τα Ελληνοτουρκικά σε αυτή τη φάση, αλλά επιτρέπει και στον Ερντογάν να «εκβιάζει» τη Συµµαχία και να ζητά από την Ουάσινγκτον να διαµεσολαβεί υπέρ της Αγκύρας στις διµερείς «διερευνητικές» και άλλες συνοµιλίες της µε την Αθήνα. Ένα χαρακτηριστικό δείγµα της «περίεργης» πλέον θέσης της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ είναι πως, όταν συζητούσαν την περασµένη Τετάρτη στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Άµυνας της Συµµαχίας τις σχέσεις του ΝΑΤΟ µε την αντίπαλη Ρωσία, µετείχε στη συζήτηση ο κ. Ακάρ, εκπροσωπώντας µια σύµµαχο της Μόσχας και µέλος του ΝΑΤΟ, την Τουρκία...
ΤΟ «ΚΛΕΙΔΙ»
Στην Αθήνα, στο υπουργείο Εξωτερικών, δεν αγνοείται ότι ο Ερντογάν είναι εκνευρισµένος λόγω του ότι οι τουρκικές «πολιτικές κανονιοφόρων» και η άρνησή του να αναγνωρίσει τους κανόνες του ∆ιεθνούς ∆ικαίου έχουν συγκεντρώσει τα πυρά της Ε.Ε., των Γάλλων, των Αµερικανών, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και σηµαντικών αραβικών χωρών. Τώρα η Αγκυρα, που βλέπει ότι ένας πόλεµος µε την Ελλάδα θα της στοίχιζε πολλά, πιέζει παρασκηνιακά τον διεθνή παράγοντα να πείσει την Αθήνα ότι τη συµφέρει η έναρξη «διαλόγου» µε την Τουρκία µέσω ΜΟΕ στη σηµερινή φάση.
Από την άλλη πλευρά, η ελληνική κυβέρνηση επιµένει να εξηγεί στην Ουάσινγκτον ότι αυτό το εµποδίζει να γίνει η Τουρκία, όταν σήµερα ζητά αποστρατιωτικοποίηση των νήσων του Ανατ. Αιγαίου και αµφισβητεί την κυριαρχία άλλων νησιών. Οι πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Αµυνας µε συνέπεια να εξηγούν στην Ουάσινγκτον και σε Συµµάχους ότι το σκηνικό των στρατιωτικών απει λών που εκτοξεύει ο Ερντογάν κατά της Ελλάδας και ο παραλογισµός του για ανυπαρξία υφαλοκρηπίδας στα νησιά δεν επιτρέπουν σε µια ελληνική κυβέρνηση σήµερα να κινηθεί προς έναν ουσιαστικό «διάλογο» µε την Αγκυρα και να ξεκινήσει πορεία για τη Χάγη.
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ
ΘΕΣΗ ΠΡΩΤΗ: — Η ελληνική κυβέρνηση εξηγεί στην Ουάσινγκτον ότι ο διάλογος εμποδίζεται από την Τουρκία όταν ζητά αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και αμφισβητεί την κυριαρχία άλλων νησιών.
ΘΕΣΗ ∆ΕΥΤΕΡΗ: — Το σκηνικό των στρατιωτικών απειλών που εκτοξεύει ο Ερντογάν κατά της Ελλάδας και ο παραλογισμός του για ανυπαρξία υφαλοκρηπίδας στα νησιά δεν επιτρέπουν σε μία ελληνική κυβέρνηση να κινηθεί προς έναν ουσιαστικό διάλογο με την Αγκυρα και να ξεκινήσει πορεία για τη Χάγη.
Η Αθήνα καθιστά έτσι σαφές διµερώς ότι το «κλειδί» για αλλαγή του σκηνικού το έχει η Τουρκία, η οποία προκαλεί καθηµερινά την ελληνική πλευρά. Όσο για το πολιτικό ζήτηµα του Κυπριακού και τις παρασκηνιακές φήµες για ένα νέο, «ρεαλιστικό» σχέδιο λύσης, η κυβέρνηση Μητσοτάκη εκτιµά σήµερα ότι οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Αίγυπτος, όπως και αν ρυθµίζονταν τα ζητήµατα των ΑΟΖ, δεν θα ήθελαν σε καµία περίπτωση να προκύψει πολιτική λύση που θα καθιστούσε την Τουρκία απόλυτη κυρίαρχη στη νήσο. Στον χάρτη των ενεργειακών και στρατηγικών ενδιαφερόντων των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο σηµειώνεται εξάλλου ότι δεν περιλαµβάνεται η περαιτέρω ενδυνάµωση της Τουρκίας απέναντι στη συµµαχία 3+1.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 15/2
