Κοροναϊός - Δρ. Καλημέρης: Παράδειγμα επιδημιολογικής στρατηγικής η Ελλάδα
«Είναι παράδειγμα επιδημιολογικής στρατηγικής η Ελλάδα, με αυτή την αποτελεσματικότητα που παρουσίασε, και πράγματι θα αποτελέσει μοντέλο μη φαρμακευτικής αντιμετώπισης του ιού για όλο τον κόσμο», επισήμανε μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1 και στην εκπομπή «Black Out» με το δημοσιογράφο Χρήστο Μυτιλινιό, ο Αρχιμανδρίτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Dr γενετικής μηχανικής, Δημήτριος Καλημέρης.
Αναφορικά με την εξέλιξη του κοροναϊού στην Ελλάδα, ο κ. Καλημέρης δήλωσε ότι «το μόνο μέσο που είχαμε για να αντιμετωπιστούμε τον κοροναϊό αυτή την περίοδο ήταν μη φαρμακευτικό».
«Όλα αυτά τα μέτρα δεν ήταν απλώς μια αλληλουχία αποφάσεων αλλά έπρεπε όλα να συνδυάζονται με την κλινική εικόνα του ιού, και με το συνδυασμό των περιστατικών και να αποκτηθεί μια κλινική εμπειρία σε σχέση με μια στρατηγική επιδημιολογική. Όλα αυτά απέδωσαν ένα αποτέλεσμα το οποίο χθες ενθουσίασε όσους παρακολουθούν με προσοχή την εξέλιξης της λοίμωξης διεθνώς και της πανδημίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στην εξέλιξη της φαρμακευτικής θεραπείας κατά του κοροναϊού, υπογράμμισε σε ότι «βρισκόμαστε σε ένα πολύ καλό επίπεδο, η ρεμδεσιβίρη, ένα παλιό αντιϊκό φάρμακο χρησιμοποιείται πλέον ευρέως, αλλά το καλύτερο είναι ότι ετοιμάζεται ένα φάρμακο το οποίο θα έχει όλες τις δυνατότητες αυξημένες της ρεμδεσιβίρης και δεν θα έχει και τις παρενέργειές της».
«Το φάρμακο αυτό βρίσκεται σε τελική κλινική φάση, θα περάσει πολύ γρήγορα στην ιατρική καθημερινότητα και μάλιστα οι σχεδιαστές του φαρμάκου ήδη δίνουν τις πρώτες οδηγίες για το πώς θα λαμβάνεται. Θα το παίρνουν οι ασθενείς από τα πρώτα κιόλας συμπτώματα, όταν έχουν ήπια συμπτώματα, θα έχει έντονη προφυλακτική δράση αλλά και αργότερα όταν θα έχει προχωρήσει η λοίμωξη θα βοηθάει στη μείωση του ιϊκού φορτίου», διευκρίνισε ο ίδιος.
«Επίσης το φάρμακο αυτό θα το λαμβάνει όλο το υγειονομικό προσωπικό που θα ασχολείται με τους ασθενείς, και οι φροντιστές των ασθενών, όταν αυτοί βρίσκονται σε καραντίνα. Είναι ένα πολλά υποσχόμενο φάρμακο. Επίσης ετοιμάζεται ένας πανκορονοϊκός αναστολέας της εισόδου του ιού στο κύτταρο που ετοιμάζεται στην Κίνα. Φάρμακο επίσης ετοιμάζεται και το πανεπιστήμιο της Βασιλείας, μέσα από υπολογιστικές τεχνικές, ήδη 11 ουσίες είναι υποψήφιες για να αποτελέσουν το φάρμακο εναντίον του ιού. Ετοιμάζεται ένα αντίσωμα μονοκλωνικό το οποίο χρησιμοποιείται στη ρευματοειδή αρθρίτιδα και μπλοκάρει την Ιντερλευκίνη 6 που είναι υπεύθυνη για τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Είμαστε δηλαδή σε ένα πολύ καλό δρόμο στο θέμα των φαρμάκων», πρόσθεσε.
Αναφορικά με το εμβόλιο, ο κ. Καλημέρης ανέφερε: «Βρίσκεται σε εξέλιξη η κλινική διαδικασία στην εταιρεία Moderna, υπάρχει το συμβόλαιο με την Johnson & Johnson. Ήδη ξεκίνησε το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης να παρασκευάζει ένα εμβόλιο για πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια του ιού. Και μάλιστα έχει εμφανιστεί και μια ακτιβιστική ενέργεια για το εμβόλιο, αρκετά αμφιλεγόμενη, όπου έχει γίνει πρόσκληση για 1500 εθελοντές, η κίνηση αυτή ονομάζεται ‘’μια ημέρα συντομότερα’’ όπου προσκαλεί εθελοντές οι οποίοι πρέπει να είναι νέοι, να κατοικούν σε αστικές περιοχές και να έχουν έντονη την αίσθηση του αλτρουισμού και της αυτοθυσίας, για να πάρουν το πειραματικό εμβόλιο αλλά να μην περάσουν καθόλου από κλινικές δοκιμασίες, να ενταχθούν κατευθείαν στο γενικό πληθυσμό για να δούμε τις συνέπειες. Είναι μια ακτιβιστική κίνηση, αρκετά αμφισβητούμενη αλλά και αυτή όπως χαρακτηρίστηκε από αρκετούς βιοηθικολόγους επειδή έχει έντονο το στοιχείο του αλτρουισμού, χαρακτηρίζεται ως μια αρκετά ηθική πράξη η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη».
Αναφερόμενος στον 35χρονο που έχασε τη ζωή του από τον κοροναϊό, επισήμανε ότι «εδώ φαίνεται η αναγκαιότητα ότι πρέπει ο ασθενής να έχει καλή γνώση της γενετικής του σύστασης. Μπορεί να μην υπάρχει εμφανές υποκείμενο νόσημα αλλά η γενετική ιδιαιτερότητα του κάθε ανθρώπου να επιτρέπει μια τέτοια εξέλιξη».
«Σε αυτή την περίπτωση αυτού του ασθενούς ίσως παρουσίασε ένα σύνδρομο το οποίο εμφανίζεται σε αυτούς που πάσχουν από HIV οι οποίοι όταν ξεκινούν την αντιρετροϊκή θεραπεία εμφανίζεται ένα σύνδρομο, το σύνδρομο IRIS, που σημαίνει φλεγμονώδες σύνδρομο ανοσολογικής ανασύστασης», δήλωσε επεξηγηματικά.
Ο κ. Καλημέρης εξήγησε τι συμβαίνει σε αυτό το σύνδρομο: «Όταν ο κοροναϊός ενεργοποίησε την έμφυτη ανοσία του ασθενούς, η ανοσία αυτή είδε και παλαιότερες λοιμώξεις που είχε περάσει ο ασθενής τις οποίες δεν τις είχε αντιμετωπίσει, δεν είχε ενεργοποιηθεί, οπότε τις αντιμετώπισε σωρευτικά και αθροιστικά. Ππαρουσιάζοντας μια υπέρμετρη φλεγμονή και οδηγώντας βέβαια στο θάνατο τον ασθενή πάρα πολύ γρήγορα. Μάλλον είναι κάτι ανάλογο με αυτό το σύνδρομο που εμφανίζεται στην περίπτωση του AIDS αυτό που έγινε στον 35χρονο. Δηλαδή επιπλοκή λόγω της γενετικής του ιδιοσυστασίας το ανοσολογικό του σύστημα αντιμετώπισε και άλλες παλαιότερες λοιμώξεις τις οποίες είχε περάσει ο ασθενής και όλες μαζί σωρευτικά έκαναν αυτή την υπέρμετρη φλεγμονή. Μάλλον ήταν κάτι ανάλογο του Iris».
Για τα εμβόλια, ο Αρχιμανδρίτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών δήλωσε ότι «τα εμβόλια δεν εξασφαλίζουν απόλυτα τους ασθενείς, θα δημιουργήσουν ένα μεγάλο πληθυσμό ανθεκτικό και άνοσο απέναντι στον ιό αλλά το εμβόλιο πρέπει να ξέρουμε ότι παράγει αντισώματα, τα αντισώματα δεν είναι όλα ίδιας ποιότητας σε όλους τους ανθρώπους».
«Ο καθένας από εμάς έχει τα δικά του διαφορετικά αντισώματα που σημαίνει ότι το εμβόλιο θα δράσει διαφορετικά στον καθένα για αυτό το λόγο όταν κάνουμε ένα εμβόλιο δεν σημαίνει ότι είμαστε 100% εξασφαλισμένοι όμως στον πληθυσμό μέσα δημιουργείται μια ανοσία κοινότητας που δημιουργεί ένα μεγάλο τείχος στον ιό», εξήγησε επιπρόσθετα.
Για τη χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος ο κ. Καλημέρης ανέφερε: «Έχω ασχοληθεί με τη χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος, αυτό που θα οδηγήσει στην ιατρική ακριβείας, αυτό που θα οδηγήσει στην προσωπική ιατρική. Ήδη έχουν ξεκινήσει οι πρώτες έρευνες και μελέτες, η φαρμακολογία έχει δώσει ένα δικό της κλάδο τη φαρμακογονιδιωματική η οποία ασχολείται με το πώς πρέπει να δίνουμε τα φάρμακα στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Πιστεύω ότι μετά από την πανδημία μια από τις απαιτήσεις της ιατρικής κοινότητας θα είναι ότι ο κάθε άνθρωπος θα πρέπει έχει το δικό του γενετικό χάρτη αλλά η χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος δημιουργεί τεράστια ηθικά, κοινωνικά και νομικά προβλήματα. Ενώ ακούγεται σε πρώτη ανάγνωση ότι τα αποτελέσματα αυτής της χαρτογράφησης θα οδηγήσουν σε μια εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση εν τούτοις υπάρχουν πάρα πολλά σοβαρά ζητήματα γιατί η χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος θα επηρεάσει τις εργασιακές του σχέσεις, θα επηρεάσει τις προσωπικές του σχέσεις, θα επηρεάσει τη διατροφή του, τα φάρμακά του, την καθημερινότητά του. Τα προβλήματα και τα θέματα τα βιοηθικά θα είναι τεράστια αυτά που θα δημιουργηθούν. «Ποιος θα έχει πρόσβαση στην προσωπική μου γενετική πληροφορία, πως θα εξασφαλιστεί η ιδιωτικότητά της;». Μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στιγματισμού, σοβαρά προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού».
Την ίδια στιγμή τόνισε πως «θα έχουμε καταλυτικές συνέπειες από τη χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος», υπογραμμίζοντας ότι «είναι τεράστια τα ζητήματα που θα προκύψουν».
«Σίγουρα θα αντικατασταθεί η γνώμη που έχουμε για τον άλλο από τη γνώση που θα έχουμε για τον άλλο και πότε καταλαβαίνετε πόσο θα επηρεαστούν οι ανθρώπινες σχέσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Τώρα έχουμε μια γνώμη για κάποιον άλλο δεν ξέρουμε πολλά πράγματα, όταν θα ξέρουμε τη γενετική του σύσταση, τις προδιαθέσεις του, ακόμα και το κλινικό μέλλον του είναι γραμμένο στα γονίδιά μας», συμπλήρωσε.
«Υπάρχει μια ασθένεια που λέγεται ‘’χορεία του Huntigton’’ η οποία είναι προβλέψιμη από τη μέρα που θα γεννηθεί ένα παιδί ότι στα 55 του χρόνια θα εκδηλώσει αυτή την ασθένεια, αυτό το παιδί τι επαγγελματικό μέλλον και τι μέλλον θα έχει στις προσωπικές του σχέσεις όταν θα υπάρχει ένας βαρύτατος στιγματισμός και θα υπάρχει και μια αναμονή πολύ υψηλού κινδύνου», αναρωτήθηκε ο ίδιος.
ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΑΪΟ
Πόσο διαρκεί η επώαση του ιού και πότε εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα
Πώς γίνεται η διάγνωση και πώς μεταδίδεται;
Πού πρέπει να καλέσετε εάν παρουσιάσετε συμπτώματα
Τι κάνουμε αν ένα μέλος της οικογένειας εμφανίσει συμπτώματα
Αναφορικά με την εξέλιξη του κοροναϊού στην Ελλάδα, ο κ. Καλημέρης δήλωσε ότι «το μόνο μέσο που είχαμε για να αντιμετωπιστούμε τον κοροναϊό αυτή την περίοδο ήταν μη φαρμακευτικό».
«Όλα αυτά τα μέτρα δεν ήταν απλώς μια αλληλουχία αποφάσεων αλλά έπρεπε όλα να συνδυάζονται με την κλινική εικόνα του ιού, και με το συνδυασμό των περιστατικών και να αποκτηθεί μια κλινική εμπειρία σε σχέση με μια στρατηγική επιδημιολογική. Όλα αυτά απέδωσαν ένα αποτέλεσμα το οποίο χθες ενθουσίασε όσους παρακολουθούν με προσοχή την εξέλιξης της λοίμωξης διεθνώς και της πανδημίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στην εξέλιξη της φαρμακευτικής θεραπείας κατά του κοροναϊού, υπογράμμισε σε ότι «βρισκόμαστε σε ένα πολύ καλό επίπεδο, η ρεμδεσιβίρη, ένα παλιό αντιϊκό φάρμακο χρησιμοποιείται πλέον ευρέως, αλλά το καλύτερο είναι ότι ετοιμάζεται ένα φάρμακο το οποίο θα έχει όλες τις δυνατότητες αυξημένες της ρεμδεσιβίρης και δεν θα έχει και τις παρενέργειές της».
«Το φάρμακο αυτό βρίσκεται σε τελική κλινική φάση, θα περάσει πολύ γρήγορα στην ιατρική καθημερινότητα και μάλιστα οι σχεδιαστές του φαρμάκου ήδη δίνουν τις πρώτες οδηγίες για το πώς θα λαμβάνεται. Θα το παίρνουν οι ασθενείς από τα πρώτα κιόλας συμπτώματα, όταν έχουν ήπια συμπτώματα, θα έχει έντονη προφυλακτική δράση αλλά και αργότερα όταν θα έχει προχωρήσει η λοίμωξη θα βοηθάει στη μείωση του ιϊκού φορτίου», διευκρίνισε ο ίδιος.
«Επίσης το φάρμακο αυτό θα το λαμβάνει όλο το υγειονομικό προσωπικό που θα ασχολείται με τους ασθενείς, και οι φροντιστές των ασθενών, όταν αυτοί βρίσκονται σε καραντίνα. Είναι ένα πολλά υποσχόμενο φάρμακο. Επίσης ετοιμάζεται ένας πανκορονοϊκός αναστολέας της εισόδου του ιού στο κύτταρο που ετοιμάζεται στην Κίνα. Φάρμακο επίσης ετοιμάζεται και το πανεπιστήμιο της Βασιλείας, μέσα από υπολογιστικές τεχνικές, ήδη 11 ουσίες είναι υποψήφιες για να αποτελέσουν το φάρμακο εναντίον του ιού. Ετοιμάζεται ένα αντίσωμα μονοκλωνικό το οποίο χρησιμοποιείται στη ρευματοειδή αρθρίτιδα και μπλοκάρει την Ιντερλευκίνη 6 που είναι υπεύθυνη για τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Είμαστε δηλαδή σε ένα πολύ καλό δρόμο στο θέμα των φαρμάκων», πρόσθεσε.
Αναφορικά με το εμβόλιο, ο κ. Καλημέρης ανέφερε: «Βρίσκεται σε εξέλιξη η κλινική διαδικασία στην εταιρεία Moderna, υπάρχει το συμβόλαιο με την Johnson & Johnson. Ήδη ξεκίνησε το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης να παρασκευάζει ένα εμβόλιο για πρωτεΐνες που βρίσκονται στην επιφάνεια του ιού. Και μάλιστα έχει εμφανιστεί και μια ακτιβιστική ενέργεια για το εμβόλιο, αρκετά αμφιλεγόμενη, όπου έχει γίνει πρόσκληση για 1500 εθελοντές, η κίνηση αυτή ονομάζεται ‘’μια ημέρα συντομότερα’’ όπου προσκαλεί εθελοντές οι οποίοι πρέπει να είναι νέοι, να κατοικούν σε αστικές περιοχές και να έχουν έντονη την αίσθηση του αλτρουισμού και της αυτοθυσίας, για να πάρουν το πειραματικό εμβόλιο αλλά να μην περάσουν καθόλου από κλινικές δοκιμασίες, να ενταχθούν κατευθείαν στο γενικό πληθυσμό για να δούμε τις συνέπειες. Είναι μια ακτιβιστική κίνηση, αρκετά αμφισβητούμενη αλλά και αυτή όπως χαρακτηρίστηκε από αρκετούς βιοηθικολόγους επειδή έχει έντονο το στοιχείο του αλτρουισμού, χαρακτηρίζεται ως μια αρκετά ηθική πράξη η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη».
Αναφερόμενος στον 35χρονο που έχασε τη ζωή του από τον κοροναϊό, επισήμανε ότι «εδώ φαίνεται η αναγκαιότητα ότι πρέπει ο ασθενής να έχει καλή γνώση της γενετικής του σύστασης. Μπορεί να μην υπάρχει εμφανές υποκείμενο νόσημα αλλά η γενετική ιδιαιτερότητα του κάθε ανθρώπου να επιτρέπει μια τέτοια εξέλιξη».
«Σε αυτή την περίπτωση αυτού του ασθενούς ίσως παρουσίασε ένα σύνδρομο το οποίο εμφανίζεται σε αυτούς που πάσχουν από HIV οι οποίοι όταν ξεκινούν την αντιρετροϊκή θεραπεία εμφανίζεται ένα σύνδρομο, το σύνδρομο IRIS, που σημαίνει φλεγμονώδες σύνδρομο ανοσολογικής ανασύστασης», δήλωσε επεξηγηματικά.
Ο κ. Καλημέρης εξήγησε τι συμβαίνει σε αυτό το σύνδρομο: «Όταν ο κοροναϊός ενεργοποίησε την έμφυτη ανοσία του ασθενούς, η ανοσία αυτή είδε και παλαιότερες λοιμώξεις που είχε περάσει ο ασθενής τις οποίες δεν τις είχε αντιμετωπίσει, δεν είχε ενεργοποιηθεί, οπότε τις αντιμετώπισε σωρευτικά και αθροιστικά. Ππαρουσιάζοντας μια υπέρμετρη φλεγμονή και οδηγώντας βέβαια στο θάνατο τον ασθενή πάρα πολύ γρήγορα. Μάλλον είναι κάτι ανάλογο με αυτό το σύνδρομο που εμφανίζεται στην περίπτωση του AIDS αυτό που έγινε στον 35χρονο. Δηλαδή επιπλοκή λόγω της γενετικής του ιδιοσυστασίας το ανοσολογικό του σύστημα αντιμετώπισε και άλλες παλαιότερες λοιμώξεις τις οποίες είχε περάσει ο ασθενής και όλες μαζί σωρευτικά έκαναν αυτή την υπέρμετρη φλεγμονή. Μάλλον ήταν κάτι ανάλογο του Iris».
Για τα εμβόλια, ο Αρχιμανδρίτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών δήλωσε ότι «τα εμβόλια δεν εξασφαλίζουν απόλυτα τους ασθενείς, θα δημιουργήσουν ένα μεγάλο πληθυσμό ανθεκτικό και άνοσο απέναντι στον ιό αλλά το εμβόλιο πρέπει να ξέρουμε ότι παράγει αντισώματα, τα αντισώματα δεν είναι όλα ίδιας ποιότητας σε όλους τους ανθρώπους».
«Ο καθένας από εμάς έχει τα δικά του διαφορετικά αντισώματα που σημαίνει ότι το εμβόλιο θα δράσει διαφορετικά στον καθένα για αυτό το λόγο όταν κάνουμε ένα εμβόλιο δεν σημαίνει ότι είμαστε 100% εξασφαλισμένοι όμως στον πληθυσμό μέσα δημιουργείται μια ανοσία κοινότητας που δημιουργεί ένα μεγάλο τείχος στον ιό», εξήγησε επιπρόσθετα.
Για τη χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος ο κ. Καλημέρης ανέφερε: «Έχω ασχοληθεί με τη χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος, αυτό που θα οδηγήσει στην ιατρική ακριβείας, αυτό που θα οδηγήσει στην προσωπική ιατρική. Ήδη έχουν ξεκινήσει οι πρώτες έρευνες και μελέτες, η φαρμακολογία έχει δώσει ένα δικό της κλάδο τη φαρμακογονιδιωματική η οποία ασχολείται με το πώς πρέπει να δίνουμε τα φάρμακα στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Πιστεύω ότι μετά από την πανδημία μια από τις απαιτήσεις της ιατρικής κοινότητας θα είναι ότι ο κάθε άνθρωπος θα πρέπει έχει το δικό του γενετικό χάρτη αλλά η χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος δημιουργεί τεράστια ηθικά, κοινωνικά και νομικά προβλήματα. Ενώ ακούγεται σε πρώτη ανάγνωση ότι τα αποτελέσματα αυτής της χαρτογράφησης θα οδηγήσουν σε μια εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση εν τούτοις υπάρχουν πάρα πολλά σοβαρά ζητήματα γιατί η χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος θα επηρεάσει τις εργασιακές του σχέσεις, θα επηρεάσει τις προσωπικές του σχέσεις, θα επηρεάσει τη διατροφή του, τα φάρμακά του, την καθημερινότητά του. Τα προβλήματα και τα θέματα τα βιοηθικά θα είναι τεράστια αυτά που θα δημιουργηθούν. «Ποιος θα έχει πρόσβαση στην προσωπική μου γενετική πληροφορία, πως θα εξασφαλιστεί η ιδιωτικότητά της;». Μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στιγματισμού, σοβαρά προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού».
Την ίδια στιγμή τόνισε πως «θα έχουμε καταλυτικές συνέπειες από τη χαρτογράφηση του προσωπικού γονιδιώματος», υπογραμμίζοντας ότι «είναι τεράστια τα ζητήματα που θα προκύψουν».
«Σίγουρα θα αντικατασταθεί η γνώμη που έχουμε για τον άλλο από τη γνώση που θα έχουμε για τον άλλο και πότε καταλαβαίνετε πόσο θα επηρεαστούν οι ανθρώπινες σχέσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Τώρα έχουμε μια γνώμη για κάποιον άλλο δεν ξέρουμε πολλά πράγματα, όταν θα ξέρουμε τη γενετική του σύσταση, τις προδιαθέσεις του, ακόμα και το κλινικό μέλλον του είναι γραμμένο στα γονίδιά μας», συμπλήρωσε.
«Υπάρχει μια ασθένεια που λέγεται ‘’χορεία του Huntigton’’ η οποία είναι προβλέψιμη από τη μέρα που θα γεννηθεί ένα παιδί ότι στα 55 του χρόνια θα εκδηλώσει αυτή την ασθένεια, αυτό το παιδί τι επαγγελματικό μέλλον και τι μέλλον θα έχει στις προσωπικές του σχέσεις όταν θα υπάρχει ένας βαρύτατος στιγματισμός και θα υπάρχει και μια αναμονή πολύ υψηλού κινδύνου», αναρωτήθηκε ο ίδιος.
ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΑΪΟ
Πόσο διαρκεί η επώαση του ιού και πότε εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα
Πώς γίνεται η διάγνωση και πώς μεταδίδεται;
Πού πρέπει να καλέσετε εάν παρουσιάσετε συμπτώματα
Τι κάνουμε αν ένα μέλος της οικογένειας εμφανίσει συμπτώματα
