Ηλεκτρονικός φάκελος σε όλη τη Δικαιοσύνη - Συνέντευξη του Κώστα Τσιάρα στον Κώστα Παπαχλιμίτζο
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Η δίκη της Χρυσής Αυγής ολοκληρώθηκε προχθές. Γιατί χρειάστηκαν 5,5 χρόνια για να γίνει αυτό;
∆εν υπάρχει αµφιβολία πως η δίκη της Χρυσής Αυγής υπήρξε εµβληµατική για τη νεότερη ιστορία της χώρας. Παρά την περιπλοκότητα της υπόθεσης αλλά και τον µεγάλο αριθµό των κατηγορουµένων και των µαρτύρων, που εκ των πραγµάτων καθυστερούν την ταχεία διερεύνηση των πραγµατικών περιστατικών, το δικαστήριο κατέληξε σε µια ιστορική απόφαση. Αυτό που έχει σηµασία, εποµένως, δεν είναι να αποδώσουµε ευθύνες. Σηµασία έχει από δω και στο εξής να κάνουµε ό,τι περνά από το χέρι µας προκειµένου να επιταχυνθεί η δικαστική διαδικασία, που πιθανότατα θα ακολουθήσει σε δεύτερο βαθµό.
Σε τι βαθµό επηρέασαν τελικά οι αλλαγές που έγιναν το 2019 στον Ποινικό Κώδικα την ποινική µεταχείριση των καταδικασθέντων µελών και στελεχών της Χρυσής Αυγής; Πώς σχολιάζετε τις δηλώσεις του προκατόχου σας, κ. Κοντονή;
Σε πολιτικό επίπεδο, η συζήτηση για τις αστοχίες του Ποινικού Κώδικα, όπως προωθήθηκαν από την προηγούµενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, έχει σχεδόν εξαντληθεί. Οι πολίτες έχουν αντιληφθεί πλήρως πως η σπουδή της κυβέρνησης να θέσει σε εφαρµογή αµφιλεγόµενα άρθρα του Ποινικού Κώδικα οδηγεί τη ∆ικαιοσύνη, ακόµα και σήµερα, σε αποφάσεις που προσκρούουν στο κοινό περί δικαίου αίσθηµα. Από κει και πέρα, οι πρόσφατες δηλώσεις του πρώην υπουργού ∆ικαιοσύνης, απλώς, επιβεβαιώνουν την ορθότητα όσων υποστήριζε η Νέα ∆ηµοκρατία ήδη από τον Ιούνιο του 2019.
Σχεδιάζετε νέες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα;
Οπως γνωρίζετε, από τον περασµένο Μάρτιο λειτουργεί στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης η επιτροπή για την παρακολούθηση των αποτελεσµάτων του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας. Η επιτροπή αυτή στελεχώνεται από εµπειρότατους δικαστικούς λειτουργούς και καθηγητές πανεπιστηµίου εγνωσµένου κύρους. Σκοπός της είναι να διαγνώσει τις δυσλειτουργίες στην εφαρµογή των Κωδίκων και να εισηγηθεί τις αναγκαίες παρεµβάσεις σε νοµοθετικό επίπεδο. Από τις εργασίες της επιτροπής έχουν επισηµανθεί ήδη σηµαντικά ζητήµατα και έχουν διατυπωθεί συγκεκριµένες προτάσεις για την ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας στην απονοµή της ποινικής δικαιοσύνης, ενώ κάποιες από αυτές, όπως γνωρίζετε, βρίσκονται ήδη στο στάδιο της νοµοθέτησης. Σε κάθε περίπτωση, η επιτροπή εκτιµά πως έως το τέλος του τρέχοντος δικαστικού έτους θα έχει καταλήξει σε µια συνολική δέσµη παρεµβάσεων στους Κώδικες, η οποία θα συζητηθεί µε την ηγεσία της ∆ικαιοσύνης και τις δικαστικές ενώσεις, ώστε αµέσως µετά να τεθούν υπόψη των κοµµάτων, πριν από την τελική τους νοµοθέτηση.
Θα φέρετε ρύθµιση σε σχέση µε τα πολιτικά δικαιώµατα των καταδικασθέντων της Χρυσής Αυγής; Σε ποια κατεύθυνση θα κινείται;
Οπως ανακοίνωσα στη Βουλή, έχει περιέλθει σε γνώση µου η άποψη της αρµόδιας επιτροπής για τον Ποινικό Κώδικα σχετικά µε την επαναφορά των διατάξεων για τη στέρηση των πολιτικών δικαιωµάτων. Σε κάθε περίπτωση, όµως, βάσει της αρχής του ευµενέστερου νόµου, αυτές οι διατάξεις θα καταλαµβάνουν τις περιπτώσεις για αδικήµατα που θα τελεστούν µετά την ψήφιση των σχετικών διατάξεων. Από την πλευρά του, το υπουργείο Εσωτερικών έχει προαναγγείλει την τροποποίηση της εκλογικής νοµοθεσίας. Σας υπενθυµίζω, όµως, πως οποιαδήποτε αλλαγή στην εκλογική νοµοθεσία για τα κωλύµατα εκλογιµότητας σε σχέση µε ποινικά αδικήµατα απαιτεί -κατά το Σύνταγµα- αµετάκλητη καταδικαστική απόφαση.
Υπάρχουν χιλιάδες εκκρεµείς υποθέσεις του Νόµου Κατσέλη. Πώς θα εκδικαστούν όλες µέσα σε µόλις έναν χρόνο; Είναι ρεαλιστικός ο στόχος αυτός;
Με το νοµοσχέδιο που έχει εισαχθεί στη Βουλή επιχειρείται ένα τολµηρό βήµα για την επίσπευση της εκδίκασης τωνεκκρεµών υποθέσεων του Νόµου Κατσέλη. Με τις διατάξεις του νοµοσχεδίου αποσκοπούµε στην οριστικοποίηση της προσωρινής προστασίας των δανειοληπτών, που παρέχει το νοµοθετικό πλαίσιο του Ν. 3869/2010, ενώ εφαρµόζουµε σύγχρονες δικονοµικές µεθόδους αλλά και τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες και θα επιτρέψουν την εκδίκαση όλων των εκκρεµών υποθέσεων εντός του 2021. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο θα υποστηρίξουµε µε όλα τα µέσα. Για τον λόγο αυτόν, ήδη εξετάζουµε τους τρόπους ενίσχυσης των Ειρηνοδικείων, προκειµένου να αντεπεξέλθουν στο δύσκολο έργο που έχουν µπροστά τους.
Ποιες άλλες πρωτοβουλίες θα πάρετε για το µείζον πρόβληµα των καθυστερήσεων στην απονοµή δικαιοσύνης;
Υπονόησα νωρίτερα πως µε το νοµοσχέδιο εισάγεται µια σηµαντική καινοτοµία, ενσωµατώνοντας στη διαδικασία της εκδίκασης των υποθέσεων τα σύγχρονα µέσα που µας παρέχουν οι νέες τεχνολογίες. Το νοµοσχέδιο για τον Νόµο Κατσέλη είναι ουσιαστικά ο πρόδροµος για την καθιέρωση του ηλεκτρονικού φακέλου, που σκοπεύουµε να επεκταθεί σε ολόκληρη τη ∆ικαιοσύνη, σε όλα τα διοικητικά και πολιτικά δικαστήρια. Αλλωστε, σας υπενθυµίζω πως ήδη έχει νοµοθετηθεί η υποχρεωτική κατάθεση δικογράφων στα διοικητικά δικαστήρια και στο Συµβούλιο της Επικρατείας. Με τον τρόπο αυτόν, φιλοδοξούµε να επιταχυνθούν οι ρυθµοί απονοµής της δικαιοσύνης σε όλους τους κλάδους και σε όλους τους βαθµούς. Προς την ίδια κατεύθυνση, ήδη υλοποιούµε το µεγαλύτερο πρόγραµµα ψηφιακών δράσεων για τη ∆ικαιοσύνη που έχει εκπονηθεί ποτέ, στο οποίο περιλαµβάνονται η ψηφιακή καταγραφή των πρακτικών και η διεξαγωγή της δίκης µε την εξ αποστάσεως κατάθεση µαρτύρων.
Εχετε προαναγγείλει νοµοσχέδιο για τη συνεπιµέλεια ανήλικων τέκνων. Πότε θα το φέρετε στη Βουλή και ποιες θα είναι οι βασικές προβλέψεις του; Τι άλλο θα αλλάξει στο Οικογενειακό ∆ίκαιο;
Τον περασµένο Μάρτιο συστάθηκε στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης µια πολυµελής επιτροπή από καταξιωµένους δικαστικούς λειτουργούς, καθηγητές νοµικών σχολών και µάχιµων δικηγόρων για την αναθεώρηση του Οικογενειακού ∆ικαίου. Αντιλαµβάνεστε πως θα ήταν άκοµψο από την πλευρά µου να προκαταλάβω τα επιστηµονικά συµπεράσµατα της επιτροπής, ειδικά εφόσον πρόκειται να καταθέσει το πόρισµά της τις επόµενες ηµέρες. Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που έχει σηµασία είναι πως το πόρισµα αυτό θα αποτελέσει τη βάση για έναν διευρυµένο διάλογο µε τα κόµµατα και τους εκπροσώπους τους, προκειµένου να προωθηθούν οι νέες διατάξεις στη Βουλή µε την ευρύτερη δυνατή συναίνεση.
Θα διεκδικήσει η κυβέρνηση αποζηµίωση από την εταιρεία Novartis, όπως έκανε για παράδειγµα η κυβέρνηση των ΗΠΑ;
Από κοινού µε τους συναρµόδιους υπουργούς Οικονοµικών και Υγείας έχουµε κάνει όλες τις αναγκαίες ενέργειες προκειµένου να ενεργοποιηθεί το Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους για τη διεκδίκηση αποζηµιώσεων από τη Novartis. Η εντολή της κυβέρνησης προς το αρµόδιο όργανο του κράτους είναι να διερευνηθούν όλες οι νοµικές οδοί και να αναζητηθούν όλα τα πρόσφορα µέσα για την αποζηµίωση του ελληνικού ∆ηµοσίου.
Θα γίνει κακούργηµα η κακοποίηση ζώων; Πότε θα έρθει η σχετική διάταξη προς ψήφιση;
Οσα είδαν το φως της δηµοσιότητας µε τη βάναυση κακοποίηση ζώων στα Χανιά και στη Νίκαια προκαλούν αποτροπιασµό και αγανάκτηση. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεση της κυβέρνησης να αυστηροποιήσει το πλαίσιο των ποινών για την κακοποίηση ζώων και σύντοµα οι σχετικές διατάξεις θα έρθουν στη Βουλή.
∆εν υπάρχει αµφιβολία πως η δίκη της Χρυσής Αυγής υπήρξε εµβληµατική για τη νεότερη ιστορία της χώρας. Παρά την περιπλοκότητα της υπόθεσης αλλά και τον µεγάλο αριθµό των κατηγορουµένων και των µαρτύρων, που εκ των πραγµάτων καθυστερούν την ταχεία διερεύνηση των πραγµατικών περιστατικών, το δικαστήριο κατέληξε σε µια ιστορική απόφαση. Αυτό που έχει σηµασία, εποµένως, δεν είναι να αποδώσουµε ευθύνες. Σηµασία έχει από δω και στο εξής να κάνουµε ό,τι περνά από το χέρι µας προκειµένου να επιταχυνθεί η δικαστική διαδικασία, που πιθανότατα θα ακολουθήσει σε δεύτερο βαθµό.
Σε τι βαθµό επηρέασαν τελικά οι αλλαγές που έγιναν το 2019 στον Ποινικό Κώδικα την ποινική µεταχείριση των καταδικασθέντων µελών και στελεχών της Χρυσής Αυγής; Πώς σχολιάζετε τις δηλώσεις του προκατόχου σας, κ. Κοντονή;
Σε πολιτικό επίπεδο, η συζήτηση για τις αστοχίες του Ποινικού Κώδικα, όπως προωθήθηκαν από την προηγούµενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, έχει σχεδόν εξαντληθεί. Οι πολίτες έχουν αντιληφθεί πλήρως πως η σπουδή της κυβέρνησης να θέσει σε εφαρµογή αµφιλεγόµενα άρθρα του Ποινικού Κώδικα οδηγεί τη ∆ικαιοσύνη, ακόµα και σήµερα, σε αποφάσεις που προσκρούουν στο κοινό περί δικαίου αίσθηµα. Από κει και πέρα, οι πρόσφατες δηλώσεις του πρώην υπουργού ∆ικαιοσύνης, απλώς, επιβεβαιώνουν την ορθότητα όσων υποστήριζε η Νέα ∆ηµοκρατία ήδη από τον Ιούνιο του 2019.
Σχεδιάζετε νέες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα;
Οπως γνωρίζετε, από τον περασµένο Μάρτιο λειτουργεί στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης η επιτροπή για την παρακολούθηση των αποτελεσµάτων του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας. Η επιτροπή αυτή στελεχώνεται από εµπειρότατους δικαστικούς λειτουργούς και καθηγητές πανεπιστηµίου εγνωσµένου κύρους. Σκοπός της είναι να διαγνώσει τις δυσλειτουργίες στην εφαρµογή των Κωδίκων και να εισηγηθεί τις αναγκαίες παρεµβάσεις σε νοµοθετικό επίπεδο. Από τις εργασίες της επιτροπής έχουν επισηµανθεί ήδη σηµαντικά ζητήµατα και έχουν διατυπωθεί συγκεκριµένες προτάσεις για την ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας στην απονοµή της ποινικής δικαιοσύνης, ενώ κάποιες από αυτές, όπως γνωρίζετε, βρίσκονται ήδη στο στάδιο της νοµοθέτησης. Σε κάθε περίπτωση, η επιτροπή εκτιµά πως έως το τέλος του τρέχοντος δικαστικού έτους θα έχει καταλήξει σε µια συνολική δέσµη παρεµβάσεων στους Κώδικες, η οποία θα συζητηθεί µε την ηγεσία της ∆ικαιοσύνης και τις δικαστικές ενώσεις, ώστε αµέσως µετά να τεθούν υπόψη των κοµµάτων, πριν από την τελική τους νοµοθέτηση.
Θα φέρετε ρύθµιση σε σχέση µε τα πολιτικά δικαιώµατα των καταδικασθέντων της Χρυσής Αυγής; Σε ποια κατεύθυνση θα κινείται;
Οπως ανακοίνωσα στη Βουλή, έχει περιέλθει σε γνώση µου η άποψη της αρµόδιας επιτροπής για τον Ποινικό Κώδικα σχετικά µε την επαναφορά των διατάξεων για τη στέρηση των πολιτικών δικαιωµάτων. Σε κάθε περίπτωση, όµως, βάσει της αρχής του ευµενέστερου νόµου, αυτές οι διατάξεις θα καταλαµβάνουν τις περιπτώσεις για αδικήµατα που θα τελεστούν µετά την ψήφιση των σχετικών διατάξεων. Από την πλευρά του, το υπουργείο Εσωτερικών έχει προαναγγείλει την τροποποίηση της εκλογικής νοµοθεσίας. Σας υπενθυµίζω, όµως, πως οποιαδήποτε αλλαγή στην εκλογική νοµοθεσία για τα κωλύµατα εκλογιµότητας σε σχέση µε ποινικά αδικήµατα απαιτεί -κατά το Σύνταγµα- αµετάκλητη καταδικαστική απόφαση.
Υπάρχουν χιλιάδες εκκρεµείς υποθέσεις του Νόµου Κατσέλη. Πώς θα εκδικαστούν όλες µέσα σε µόλις έναν χρόνο; Είναι ρεαλιστικός ο στόχος αυτός;
Με το νοµοσχέδιο που έχει εισαχθεί στη Βουλή επιχειρείται ένα τολµηρό βήµα για την επίσπευση της εκδίκασης τωνεκκρεµών υποθέσεων του Νόµου Κατσέλη. Με τις διατάξεις του νοµοσχεδίου αποσκοπούµε στην οριστικοποίηση της προσωρινής προστασίας των δανειοληπτών, που παρέχει το νοµοθετικό πλαίσιο του Ν. 3869/2010, ενώ εφαρµόζουµε σύγχρονες δικονοµικές µεθόδους αλλά και τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες και θα επιτρέψουν την εκδίκαση όλων των εκκρεµών υποθέσεων εντός του 2021. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο θα υποστηρίξουµε µε όλα τα µέσα. Για τον λόγο αυτόν, ήδη εξετάζουµε τους τρόπους ενίσχυσης των Ειρηνοδικείων, προκειµένου να αντεπεξέλθουν στο δύσκολο έργο που έχουν µπροστά τους.
Ποιες άλλες πρωτοβουλίες θα πάρετε για το µείζον πρόβληµα των καθυστερήσεων στην απονοµή δικαιοσύνης;
Υπονόησα νωρίτερα πως µε το νοµοσχέδιο εισάγεται µια σηµαντική καινοτοµία, ενσωµατώνοντας στη διαδικασία της εκδίκασης των υποθέσεων τα σύγχρονα µέσα που µας παρέχουν οι νέες τεχνολογίες. Το νοµοσχέδιο για τον Νόµο Κατσέλη είναι ουσιαστικά ο πρόδροµος για την καθιέρωση του ηλεκτρονικού φακέλου, που σκοπεύουµε να επεκταθεί σε ολόκληρη τη ∆ικαιοσύνη, σε όλα τα διοικητικά και πολιτικά δικαστήρια. Αλλωστε, σας υπενθυµίζω πως ήδη έχει νοµοθετηθεί η υποχρεωτική κατάθεση δικογράφων στα διοικητικά δικαστήρια και στο Συµβούλιο της Επικρατείας. Με τον τρόπο αυτόν, φιλοδοξούµε να επιταχυνθούν οι ρυθµοί απονοµής της δικαιοσύνης σε όλους τους κλάδους και σε όλους τους βαθµούς. Προς την ίδια κατεύθυνση, ήδη υλοποιούµε το µεγαλύτερο πρόγραµµα ψηφιακών δράσεων για τη ∆ικαιοσύνη που έχει εκπονηθεί ποτέ, στο οποίο περιλαµβάνονται η ψηφιακή καταγραφή των πρακτικών και η διεξαγωγή της δίκης µε την εξ αποστάσεως κατάθεση µαρτύρων.
Εχετε προαναγγείλει νοµοσχέδιο για τη συνεπιµέλεια ανήλικων τέκνων. Πότε θα το φέρετε στη Βουλή και ποιες θα είναι οι βασικές προβλέψεις του; Τι άλλο θα αλλάξει στο Οικογενειακό ∆ίκαιο;
Τον περασµένο Μάρτιο συστάθηκε στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης µια πολυµελής επιτροπή από καταξιωµένους δικαστικούς λειτουργούς, καθηγητές νοµικών σχολών και µάχιµων δικηγόρων για την αναθεώρηση του Οικογενειακού ∆ικαίου. Αντιλαµβάνεστε πως θα ήταν άκοµψο από την πλευρά µου να προκαταλάβω τα επιστηµονικά συµπεράσµατα της επιτροπής, ειδικά εφόσον πρόκειται να καταθέσει το πόρισµά της τις επόµενες ηµέρες. Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που έχει σηµασία είναι πως το πόρισµα αυτό θα αποτελέσει τη βάση για έναν διευρυµένο διάλογο µε τα κόµµατα και τους εκπροσώπους τους, προκειµένου να προωθηθούν οι νέες διατάξεις στη Βουλή µε την ευρύτερη δυνατή συναίνεση.
Θα διεκδικήσει η κυβέρνηση αποζηµίωση από την εταιρεία Novartis, όπως έκανε για παράδειγµα η κυβέρνηση των ΗΠΑ;
Από κοινού µε τους συναρµόδιους υπουργούς Οικονοµικών και Υγείας έχουµε κάνει όλες τις αναγκαίες ενέργειες προκειµένου να ενεργοποιηθεί το Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους για τη διεκδίκηση αποζηµιώσεων από τη Novartis. Η εντολή της κυβέρνησης προς το αρµόδιο όργανο του κράτους είναι να διερευνηθούν όλες οι νοµικές οδοί και να αναζητηθούν όλα τα πρόσφορα µέσα για την αποζηµίωση του ελληνικού ∆ηµοσίου.
Θα γίνει κακούργηµα η κακοποίηση ζώων; Πότε θα έρθει η σχετική διάταξη προς ψήφιση;
Οσα είδαν το φως της δηµοσιότητας µε τη βάναυση κακοποίηση ζώων στα Χανιά και στη Νίκαια προκαλούν αποτροπιασµό και αγανάκτηση. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεση της κυβέρνησης να αυστηροποιήσει το πλαίσιο των ποινών για την κακοποίηση ζώων και σύντοµα οι σχετικές διατάξεις θα έρθουν στη Βουλή.
