Σαμπιχά Σουλεϊμάν: "Σκουπίδια, ποντίκια, ηπατίτιδες και... εμείς"

Της Ανθής Βούλγαρη, εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Φωτ.: ΗΛΙΑΣ ΚΟΥΤΟΥΛΟΓΕΝΗΣ
 
Πόσο απέχει η Αθήνα από το Δροσερό της Ξάνθης; Πολύ. Τόσο ώστε, αν και η Σαμπιχά Σουλεϊμάν μπήκε σε κάθε ελληνικό και όχι μόνο σπίτι με την εκλογική της περιπέτεια, ο δημοσιογραφικός φακός δεν είχε φθάσει μέχρι τώρα στο χωριό της. Δεν αποτύπωσε την πραγματικότητα και τις συνθήκες εκεί. Δεν βρήκε πόσο μεγάλη εθνική πεποίθηση κρύβει η δήλωσή της: «Είμαι Ελληνίδα Ρομά και όχι Τούρκα». Πόσοι και πόσες σαν και εκείνη ζουν εκεί διωκόμενοι, για τον αυτοπροσδιορισμό τους, από το τουρκικό προξενείο επί ελληνικού εδάφους; Τα «Π» πήγαν στην περιοχή και σας παραθέτουν ό,τι κατέγραψαν.
Η ένταξη της Σαμπιχά Σουλεϊμάν στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και η σχεδόν ταυτόχρονη απομάκρυνσή της από αυτό προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και για ακόμη μια φορά έφεραν στην επικαιρότητα το καυτό ζήτημα των μειονοτήτων στη Θράκη. Από την αρχή της εβδομάδας η υποψηφιότητα της 39χρονης Ρομά και ο αποκλεισμός της είναι το νούμερο ένα θέμα της επικαιρότητας, παρ’ όλα αυτά η πραγματικότητα είναι πιο σοβαρή και σκληρή από τα όσα κατάφερε να πει μέσα από τα τηλεοπτικά παράθυρα η παραλίγο υποψήφια ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτός είναι και ο λόγος που βρεθήκαμε στον οικισμό των Ρομά στο Δροσερό Ξάνθης, συναντήσαμε την κ. Σουλεϊμάν, καταγράψαμε καρέ-καρέ τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων και αποκαλύπτουμε πώς γίνεται ο εκτουρκισμός των Ελλήνων μειονοτικών στη Θράκη.

ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ. Ο οικισμός του Δροσερού, που έγινε ευρέως γνωστός τις τελευταίες ημέρες εξαιτίας της Σαμπιχά Σουλεϊμάν, βρίσκεται πίσω από τις γραμμές του τρένου, δέκα λεπτά μακριά από το κέντρο της Ξάνθης. Εκεί ζει η μειονότητα των Τσιγγάνων, περίπου 4.000, οι μισοί από τους οποίους είναι μικρά παιδιά. Οι ίδιοι δηλώνουν Ελληνες μουσουλμάνοι Ρομά και, όπως μας είπαν, ψηφίζουν και κατατάσσονται στον ελληνικό Στρατό.
Αν και ο οικισμός βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της Ξάνθης -θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια μεγάλη συνοικία της-, οι συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων εκεί είναι τριτοκοσμικές. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι από σκουπίδια και τρύπες με λιμνάζοντα νερά -που έχουν μετατραπεί σε εστίες μόλυνσης, αφού το απορριμματοφόρο του δήμου είναι ζήτημα αν περνάει από εκεί δύο φορές τον μήνα. Τα παιδιά ανακατεύονται με τα σκουπίδια και αρρωσταίνουν συχνά, αφού προσβάλλονται ακόμη και από ηπατίτιδα, ενώ οι υπόνομοι ξεχειλίζουν από ακαθαρσίες κάθε φορά που βρέχει.

ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ. «Να βγάλετε φωτογραφίες, να δείξετε πώς ζούμε. Δεν έχει ενδιαφερθεί ποτέ κανένας πολιτικός για εμάς. Μόνο όταν πλησιάζουν οι εκλογές έρχεται κανείς τοπικός πολιτικός», είναι το παράπονο των Ρομά της Ξάνθης. Αν και θέλουν να μιλήσουν, φοβούνται να φωτογραφηθούν, αφού δεν θέλουν να έχουν «μπλεξίματα», όπως μας είπαν χαρακτηριστικά, ενώ μας αποκάλυψαν πως το νερό και το ρεύμα φτάνουν ως εκεί παράνομα, αφού ο οικισμός δεν είναι ενταγμένος στο σχέδιο πόλης. «Κάθε φορά που είναι εκλογές, μας απειλούν, για να πάρουν την ψήφο, ότι θα μας κόψουν το νερό ή το ρεύμα. Αν είχαμε δουλειά και ίσα δικαιώματα με όλο τον κόσμο, δεν θα χρειαζόταν να έχουμε το φως και το νερό παράνομα», λέει η Μεφσίν και τονίζει: «Τα παιδιά μας ξεπαγιάζουν. Φέτος τον χειμώνα πέθανε ένα μωρό από το κρύο».

Εν έτει 2014, δίπλα στον πολιτισμό ζούνε σαν τα ποντίκια άνθρωποι και μάλιστα εν γνώσει των παραγόντων της περιοχής. Βέβαια, κάποιους εκεί στο τουρκικό προξενείο αυτό τους βολεύει, αφού εκμεταλλεύονται την ανέχεια για να εκβιάζουν ψήφους ή και... κεφάλια για την προπαγάνδα τους περί τουρκικής μειονότητας.
Μέσα στον οικισμό υπάρχει ένα σημείο που θεωρείται ακόμη πιο υποβαθμισμένο. Εκεί τα παιδιά πίνουν βενζίνη και εθίζονται σε αυτή. Ετσι ξεχνάνε την πείνα τους, αφού «μαστουρώνουν». Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση με τα παιδιά των τοξικομανών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός πεντάχρονου που έψαχνε τη μητέρα του τα βράδια στο στενό όπου έπαιρναν τη δόση τους οι ναρκομανείς. «Ξεκινούσε από εδώ με τα πόδια και πήγαινε μέσα στην Ξάνθη για να τη βρει, αλλά ποτέ καμία Πρόνοια δεν ενδιαφέρθηκε για αυτό το παιδί», μας λέει η Σαμπιχά Σουλεϊμάν ενώ κάνουμε περιήγηση στον οικισμό μαζί της.
Την τελευταία εβδομάδα, η ίδια ήλπιζε πως, αν εκλεγόταν, η φωνή της θα ακουγόταν σε όλη την Ευρώπη, μέχρι που το όνειρό της έσβησε. «Οταν μου είπαν πως με θέλουν στο ψηφοδέλτιο, χάρηκα πολύ. Είχα φτιάξει και την ατζέντα μου. Στεναχωρήθηκα πολύ που έγιναν έτσι τα πράγματα, αλλά εάν αυτή είναι η πολιτική, να μου λείπει», λέει και σημειώνει: «Με είπαν ακροδεξιά. Εγώ δεν ξέρω τι πάει να πει αυτό. Ξέρω πως θέλω οι Ρομά να πηγαίνουν σε ελληνικά σχολεία, όπως όλα τα άλλα παιδιά».
Οσο για το αν τα έχει βάλει με τον Αλέξη Τσίπρα; «Οχι, δεν τα έχω μαζί του. Αλλοι του μετέφεραν λάθος πληροφορίες. Οι συνεργάτες του δεν τα σκέφτηκαν σωστά. Ισως κάποια στιγμή να έχω την ευκαιρία να τον συναντήσω και να καταλάβει. Είμαι μόνο μια Ελληνίδα Τσιγγάνα, που θέλει ίσα δικαιώματα με τους υπόλοιπους Ελληνες».

Ενα σύγχρονο παιδομάζωμα, μία επιχείρηση εκτουρκισμού

Τα παιδιά μέσα στον οικισμό των Τσιγγάνων της Ξάνθης γυρνάνε ανεξέλεγκτα. Οι γονείς τους είναι αγράμματοι, φτωχοί και τώρα πια πολλοί από αυτούς και άνεργοι, αφού δουλειές στα χωράφια δεν υπάρχουν, ενώ κανείς δεν προτιμά να πάρει Ρομά ως εργάτη. Μέσα στο Δροσερό υπάρχει και ένας χώρος όπου ο ψευδομουφτής του προξενείου συγκεντρώνει τα παιδιά και τους μαθαίνει να γίνονται Τούρκοι. Απίστευτο για την πραγματικότητα των Ελλήνων που ζουν στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά στο Δροσερό εξελίσσεται σε τακτική βάση μια μορφή σύγχρονου παιδομαζώματος. «Τους μαθαίνουν να γράφουν τουρκικά, να κάνουν προσευχή στον Αλλάχ και να φοράνε μαντίλα», αποκαλύπτει η Σαμπιχά Σουλεϊμάν, η οποία έμαθε για τη δράση του μουφτή από μια μικρούλα Τσιγγάνα που της ζήτησε ένα τετράδιο. «Οταν τη ρώτησα τι το ήθελε, μου είπε για να γράψει τουρκικά. Οταν τη ρώτησα τι άλλο μαθαίνουν, η μικρή μού αποκάλυψε πως τους μαθαίνει προσευχή και να φοράνε μαντίλα», αναφέρει η ίδια, η οποία έχει τιμηθεί από τον Ροταριανό Σύλλογο Θεσσαλονίκης για το έργο της κατά του εκτουρκισμού στη Θράκη. «Δεν ξέρω ποιος φταίει περισσότερο: το τουρκικό προξενείο, που κάνει τη δουλειά του, ή το ελληνικό κράτος, που έχει αφήσει το μαντρί να το φυλάει ο λύκος; Πού είναι τα ελληνικά σχολεία στη Θράκη; Γιατί θα πρέπει τα παιδιά των Ρομά να πηγαίνουν σε τουρκικά νηπιαγωγεία;», μονολογεί η κ. Σουλεϊμάν και όχι άδικα.

Αλλωστε, μια μικρή έρευνα είναι αρκετή για να διαπιστώσει κανείς πως στην Ξάνθη υπάρχουν δεκάδες τουρκικά φροντιστήρια. Οπως μας εξήγησε η ίδια, οι μειονότητες στη Θράκη είναι τρεις: «Είμαστε οι Ελληνες, μουσουλμάνοι κυρίως, Ρομά, οι Πομάκοι και οι Τούρκοι. Τρεις ξεχωριστές μειονότητες και όχι μία, όπως βολεύει να λένε». Στην Ξάνθη είναι κοινό μυστικό πως το τουρκικό προξενείο διαθέτει αρκετές χιλιάδες ευρώ προκειμένου να εκτουρκίζει ταλαιπωρημένους Πομάκους και Ρομά, παρ’ όλα αυτά τα στόματα μένουν ερμητικά κλειστά. «Η μητρική μας γλώσσα είναι ρομανί, η γλώσσα των Τσιγγάνων. Παρ’ όλα αυτά, επειδή είμαι μουσουλμάνα της Θράκης, υποχρεώθηκα να πάω σε σχολείο, όπου διδάχθηκα μια τρίτη γλώσσα, τα τουρκικά. Αυτό κάνουν κάθε χρόνο εκατοντάδες Ελληνες πολίτες μουσουλμάνοι Ρομά. Οι μουσουλμάνοι τουρκικής καταγωγής προσπαθούν να μας επιβάλουν, εκτός από τη γλώσσα τους, και την ταυτότητά τους», λέει η Σουλεϊμάν, η οποία έχει προβάλει την κατάσταση αυτή και σε ομιλία της στον ΟΗΕ.


Η… επικίνδυνη Τσιγγάνα που τη λένε «Αυγή»

Οι υποψηφιότητες Ρομά για την Ευρωβουλή έχουν γίνει της μόδας. Ετσι και στον ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισαν να κατεβάσουν τη Σαμπιχά Σουλεϊμάν, αλλά στην πορεία και εντός ολίγων ωρών η απόφαση αποσύρθηκε, αφού μια υποψηφιότητα εκτός γραμμής (τουρκικού προξενείου) θα στοίχιζε αρκετές ψήφους. Με το επιχείρημα ότι δεν είναι κατάλληλη να κατέβει ως υποψήφια του ΣΥΡΙΖΑ λόγω των εθνικιστικών της πεποιθήσεων, διεγράφη από το ευρωψηφοδέλτιο και στη θέση της μπήκε ο Μεστάν Οσμάν Ουμίζ, ο οποίος, ως υποκινούμενος της Αγκυρας, διαθέτει φωτογραφία από ομιλία του μπροστά από το πορτρέτο του Κεμάλ Ατατούρκ.
Ποια είναι όμως αυτή η τόσο… επικίνδυνη Τσιγγάνα;
Η Σαμπιχά Σουλεϊμάν είναι 39 ετών και το όνομά της σημαίνει «αυγή». Τα τελευταία εννέα χρόνια ασχολείται με τα κοινά, όταν αποφάσισε να ιδρύσει τον σύλλογο γυναικών «Ελπίδα» στο Δροσερό Ξάνθης. Μεγάλωσε και ζει όπως όλες οι Ρομά. Από παιδί μέχρι και πριν από μερικά χρόνια δούλευε στον δρόμο, πουλώντας λουλούδια και μπαλόνια. Τα καλοκαίρια πήγαινε με τους δικούς της στα νησιά και κοιμόταν στην καρότσα του αυτοκινήτου. Παντρεύτηκε για πρώτη φορά όταν ήταν 13 χρόνων: «Ετσι γίνεται εδώ. Τα κορίτσια παντρεύονται μικρά. Είναι παιδιά ακόμη και όλοι περιμένουν το σεντόνι με το αίμα. Εγώ κατάφερα και χώρισα, επειδή δεν είχα παιδιά, αλλά είναι δύσκολο για τις Ρομά να χωρίζουν», εξομολογείται. Η Σαμπιχά Σουλεϊμάν είναι δεύτερη φορά παντρεμένη και έχει έναν γιο από τον πρώτο γάμο του συζύγου της. «Είναι σαν δικός μου. Είμαι περήφανη για αυτόν και ονειρεύομαι να σπουδάσει», λέει. Τα τελευταία εννέα χρόνια, ασχολείται με τον σύλλογο «Ελπίδα»: «Εκανα τον σύλλογο γιατί ήθελα για εμάς τους Ρομά ίσες ευκαιρίες με τους υπόλοιπους ανθρώπους» αναφέρει σχετικά. Εχει βραβευτεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, σε μια εκδήλωση της «Κίνησης Πολιτών για μια Ανοιχτή Κοινωνία» και ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο για να μιλήσει σε παγκόσμια συνέδρια γυναικών Ρομά.
Σήμερα, στα 39 της, είναι μαθήτρια της Β’ Γυμνασίου, αφού όταν ήταν παιδί τελείωσε μόνο το Δημοτικό. «Αποφάσισα να μορφωθώ στα 30 μου. Η παρέα μου είναι μικρά παιδιά, αλλά μου αρέσει που πηγαίνω σχολείο. Για εμάς γυμνάσιο είναι μια αίθουσα στον ΟΑΕΔ. Ελπίζω να καταφέρω να τελειώσω. Θα ήθελα να σπουδάσω δημόσιες σχέσεις και μάρκετινγκ», λέει γεμάτη πάθος, ενώ μας αποκαλύπτει το μεγάλο της άγχος: «Δεν τα πάω καθόλου καλά με τα Μαθηματικά. Μπορώ όμως να ακούω όλη μέρα Ιστορία».
Η Σαμπιχά Σουλεϊμάν φτιάχνει μόνη της τα ρούχα της, όπως όλες οι Τσιγγάνες. Της αρέσει να χορεύει, να γελάει και να λέει ό,τι σκέφτεται. Τα βράδια κοιμάται στο πάτωμα, αφού, όπως μας είπε, δεν τη βολεύει το κρεβάτι και προτιμάει να κάθεται κάτω παρά στην καρέκλα. Ο άντρας της είναι ύπαρχος στο Εμπορικό Ναυτικό και όταν δεν έχουν δουλειά, ζουν με δανεικά.
Αν τελικά ίσχυε η υποψηφιότητά της, τα θέματα που θα έθετε θα ήταν η ανεργία και η μόρφωση των Τσιγγάνων: «Είχα και σχέδιο. Ηθελα να συνεργαστώ με φοιτητές. Θα πρότεινα σαν πρακτική τους οι φοιτητές να εξυπηρετούσαν Ρομά. Ετσι, και εμείς θα εξυπηρετούμασταν και οι φοιτητές θα έκαναν πρακτική με έναν μικρό μισθό και δεν θα κοίταζαν τα νύχια τους στις δημόσιες υπηρεσίες. Επίσης, είχα σχέδιο να συνεργαστούμε στο εμπόριο με τους Πομάκους. Ο ένας να βοηθάει τον άλλο, για να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον, αλλά φαίνεται πως… χάλασα τη συνταγή».