Στρατιωτική θητεία. Μία συνταγματική υποχρέωση που μόνη η αναφορά της, προκαλεί θύελλα συζητήσεων. Πολλοί-συνήθως όσοι προσπάθησαν σοβαρά να παραμείνουν στην παραμεθόριο της Αττικής-, θα συζητούν για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, για το εάν ο Στρατός «ξεκινά» εκεί που σταματά η λογική. Λες και η ζωή η ίδια είναι στρωμένη με ροδοπέταλα, και το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσεις είναι εάν θα σε «πηγαίνει» πέντε και όχι δέκα έξω και μία μέσα, αν θα κάνεις σκοπιά, αν θα πάρεις άδεια ή αν θα έχεις ζεστό νερό στο μπάνιο.  Άλλοι απλώς θα θυμούνται την εν λόγω περίοδο ως μήνες προσφοράς στην Πατρίδα, γεμάτους ιστορίες και αναμνήσεις τις οποίες θα μεταφέρεις στα παιδιά σου.

 Όταν δε η συζήτηση μεταφέρεται σε επίπεδο δημοσίου λόγου, η αναγκαιότητα της θητείας αμφισβητείται. Κάποιοι διαφωνούν πολιτικά με την αναγκαιότητα στράτευσης του άρρενος πληθυσμού, αγνοώντας ή αποκρύπτοντας ότι ο θεσμός του πολίτη-οπλίτη είναι σύμφυτος της Δημοκρατίας. Η ίδια έννοια της Δημοκρατίας γεννήθηκε, όταν αυτοί οι οποίοι υπεράσπιζαν την Χώρα, δεν ήταν πλέον τα μέλη της φρουράς του εκάστοτε ηγεμόνα αλλά, πλέον, οι ίδιοι οι Πολίτες, οι οποίοι ταυτοχρόνως της υποχρέωσης συμμετοχής τους στα κοινά, αναλάμβαναν και το μερίδιο άμυνας της Πατρίδας, που τους αναλογούσε. Η κατάργηση της θητείας, ισοδυναμεί με κατάργηση της ισοπολιτείας.

Όσο για το εάν οι πόλεμοι διεξάγονται «με κουμπιά», όπως συχνά ακούμε, προφανώς τα «πληκτρολόγια» των Αμερικάνων, ή θα παρουσίασαν κάποια βλάβη, ή θα έμειναν από μπαταρίες στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, όπου επί σχεδόν μία δεκαετία, και για την αντιμετώπιση ενός ανταρτοπολέμου, διατηρούσαν επί εδάφους χιλιάδες στρατιωτών, με αμφίβολο έως σήμερα αποτέλεσμα.

Η μόνη αλήθεια είναι, ότι για την επίτευξη τακτικών, στρατηγικών και εν τέλει πολιτικών τετελεσμένων, αλλά και για την αποτροπή αντιστοίχων τέτοιων, πάντοτε θα χρειάζονται αρβύλες στο έδαφος, και αυτό καθιστά τον απλό στρατιώτη, το σημαντικότερο οπλικό σύστημα στην διάθεση ενός Κράτους. Την πραγματικότητα αυτή φαίνεται να κατανοούν πολλές χώρες της Ευρώπης, με μηδενικές σε βάρος τους απειλές. Για τις χώρες αυτές και τους πολίτες τους, η θητεία είναι παράδοση, είναι μέσο αποτροπής, δεν ξέρεις τί σου ξημερώνει, -πολλώ δε μάλλον σε αυτόν τον πλανήτη, αυτήν την χρονική συγκυρία.

 Μόλις προ λίγων ωρών, το ΚΥΣΕΑ, και μετά από δεκαετίας πολιτικής απαξίωσης του θεσμού της στρατεύσεως, εισηγήθηκε την αύξηση της.

Η εν λόγω εξέλιξη μόνον ως θετική μπορεί να εκληφθεί, καθώς ανταποκρίνεται στο χρόνιο αίτημα των Επιτελείων ων Ενόπλων Δυνάμεων. Συνιστά δε, ένα σοβαρό μήνυμα, με αποδέκτες τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό, ότι η Ελλάδα, λαμβάνει πλέον σοβαρά τους αμυντικούς κινδύνους τους οποίους αντιμετωπίζει. Είναι όμως μόνο η αρχή στην λύση του προβλήματος, και όχι αυτοτελώς η λύση του.

Και τούτου, διότι εάν η αύξηση αυτή δεν συνοδευθεί με την επικαιροποίηση της εκπαιδεύσεως και έξυπνη διαχείριση του παραχθέντος εξ αυτής εφεδρικού, μη μόνιμου προσωπικού, θα είναι μία μόνον εξαγγελία.

Η στρατιωτική θητεία, πλέον της συνταγματικής όψης, έχει μία μόνον αποστολή. Την δημιουργία οπλιτών. Και ο οπλίτης έχει μία μόνον αποστολή. Τον πόλεμο.

Το γεγονός ότι σε κάθε φυσική καταστροφή, πανδημία, ή άλλου είδους μεγάλη κρίση το Κράτος ενεργοποιεί τις Ένοπλες Δυνάμεις για να λύσουν το πρόβλημα, δεν είναι τυχαίο. Οι καταστάσεις αυτές παράγουν χάος. Ο πόλεμος παράγει χάος. Ο Ένοπλες Δυνάμεις εκπαιδεύονται για να αντιμετωπίσουν πόλεμο, άρα το χάος. Οι Ένοπλες Δυνάμεις αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις. Απλά μαθηματικά.

Ακόμη δηλαδή και το κοινωνικό πρόσωπο το οποίο οι Ε.Δ. διά των μονίμων στελεχών τους επιδεικνύουν, είναι αποτέλεσμα της προετοιμασίας τους να ανταποκριθούν σε μία πολεμική σύρραξη. Η ανάλυση αυτή είναι απαραίτητη δυστυχώς, προκειμένου να κατανοήσουν ορισμένοι, ότι κοινωνικό πρόσωπο και λοιπά συναισθηματικά, χωρίς πολεμική εκπαίδευση, απλώς δεν υφίσταται.

Δυστυχώς, η διαδικασία διαμόρφωσης ενός, συνήθως καλομαθημένου πολίτη σε, βασικού επιπέδου, πολεμιστή, δεν είναι μία διαδικασία εύκολη ούτε σύντομη.  Είναι μία διαδικασία επίπονη σωματικά, ψυχικά και πνευματικά, μία περίοδος κατά την οποίαν εξέρχεσαι από την άνετη ζωή σου και εισέρχεσαι στην ωμή πραγματικότητα, που ενδέχεται να σε συναντήσει.

Ευτυχώς, πέραν της προσθήκης των αναγκαίων τεχνικών λεπτομερειών και δεξιοτήτων, η διαδικασία αυτή στην βάση της παραμένει ίδια εδώ και αιώνες. Βασικά, απλά πράγματα προσαρμοσμένα σε ένταση αναλόγως των δυνατοτήτων του οπλίτη, και της αποστολής του σχηματισμού. «Basic soldiering» το αποκαλούσαν οι αρχαίοι. Φυσική κατάσταση, γνώση του εξοπλισμού σου και της χρήσης του, γνώση της τακτικής, γνώση επιβίωσης. Και ο Στρατός ξέρει να την εφαρμόσει με τον πλέον ιδανικό τρόπο. Αρκεί αφ’ ενός μεν να του δοθεί εκ των άνω η δυνατότητα, και εκ των κάτω δε (δηλαδή των στρατευσίμων) η διάθεση.

Δεν έχει νόημα να χορηγείς υλικά σε έναν οπλίτη εάν δεν μπορεί να τα κουβαλήσει, εάν δεν ξέρει να τα χρησιμοποιήσει, εάν δεν ξέρει γιατί και πότε να τα χρησιμοποιήσει και εάν δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι θα γυρίσει. Ούτε φυσικά έχει νόημα να μην εμπιστεύεσαι στον μέσο, κληρωτό, οπλίτη αυτά τα υλικά, διότι δεν είναι αρκετά εκπαιδευμένος για τα παραπάνω. Άρα, ή εκπαίδευσέ τον ή μην τον καλέσεις προς κατάταξη καθόλου. 

Και κακά τα ψέματα, ο μέσος έφεδρος στρατιώτης δεν γκρίνιαξε γιατί η θητεία του ήταν ενδιαφέρουσα, είχε πολλά αντικείμενα, και γενικώς τρέξιμο, αλλά γιατί βαρέθηκε.

Εξάλλου, η ουσιαστική στρατιωτική εκπαίδευση, όταν οι οπλίτες ξαναγίνουν πολίτες, θα αποδώσει στην κοινωνία, την αγορά, όπως θέλει το αποκαλεί ο καθένας, ανθρώπους σωματικά υγιείς, ψυχικά ατσαλωμένους, και πνευματικά ψύχραιμους. Θα δημιουργήσει πολίτες ικανούς να αντιμετωπίσουν με τον εκάστοτε ενδεδειγμένο τρόπο, την ωμή πραγματικότητα, η οποία επιφυλάσσεται για όλους μας στην κανονική ζωή και την οποίαν, δυστυχώς, πολλοί αντιμετωπίζουμε με τρόπο αναποτελεσματικό, με παραίτηση και γκρίνια, αντί μεθοδικότητας, προσήλωσης, και προσαρμοστικότητας.

Επί της ουσίας, εκπαιδευτική επένδυση στους οπλίτες, σημαίνει επένδυση στους πολίτες αυτής της Χώρας. Και η χρονική συγκυρία είναι ιδανική, κυρίως λόγω της παρουσίας στην φυσική και πολιτική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων προσώπων, τα οποία έχουν αποδείξει την προσήλωσή τους στην ουσία.

 Και για όσους γνωρίζουν, και το ενστερνίζονται, τόσο στον Στρατό αλλά κυρίως στην ζωή, «περισσότερος ιδρώτας στην εκπαίδευση, λιγότερο αίμα στην μάχη».


*Ο Αντώνης Μαμμής είναι δικηγόρος Αθηνών