Τεχνολογικά Πάρκα: «Οδοιπορικό στο μέλλον» με Έλληνα ερευνητή του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης
Αναλύοντας την περίπτωση των τεχνολογικών πάρκων και της επιχειρηματικής κουλτούρας, ο οικονομολόγος-ερευνητής, Παναγιώτης Κυριακόπουλος μιλώντας στα parapolitika.gr προσφέρει «ένα ταξίδι στο αύριο»
Μανος Ανθουλακης
Για τα Τεχνολογικά Πάρκα νέας γενιάς που έρχονται και στη χώρα μας μίλησε στα parapolitika.gr ο οικονομολόγος-ερευνητής, Παναγιώτης Κυριακόπουλος, ο οποίος γυρίζει τον πλανήτη μελετώντας τα, στο πλαίσιο της έρευνας που διεξάγει ως υποψήφιος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης.
Στη συνέντευξη που παραχωρεί, «σαλπάρουμε για ένα ταξίδι καινοτομίας», με τον ίδιο να μιλά για τα δύο νέα πρότζεκτ που δημιουργούνται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη: Tην Πολιτεία Καινοτομίας στην Αθήνα, που θα στεγαστεί στο πρώην εργοστάσιο της ΧΡΩΠΕΙ, καθώς και το “Thess INTEC”, το τεχνολογικό πάρκο 4ης γενιάς στη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Κυριακόπουλος τονίζει την συμβολή των τεχνολογικών πάρκων στην ανάπτυξη της χώρας, αλλά και την ανάγκη για τη δημιουργία περισσότερων ομοίων τεχνολογικών χώρων σε περιφέρειες ανά την Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή, αναλύοντας τη δυναμική τους, εξαίρει τους «λαμπρούς αποφοίτους των Ελληνικών Πανεπιστημίων», όπως τονίζει, που μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη της χώρας, με πυλώνα το νέο αυτό εγχείρημα που αποκωδικοποιεί βήμα-βήμα. Από την ιστορική τους διαδρομή, στη συμβολή τους στο σήμερα καθώς και την αρχή ενός νέου τεχνολογικού και επιχειρηματικού εγχειρήματος που θα φέρει η καθιέρωσή τους.
Τι είναι τα τεχνολογικά πάρκα, ένας όρος που προσφάτως ήρθε και στην ελληνική επικαιρότητα;
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Επιστημονικών Πάρκων “επιστημονικό/τεχνολογικό πάρκο είναι ένας οργανισμός που τον διαχειρίζονται εξειδικευμένα στελέχη με σκοπό της ενίσχυση της κοινότητάς τους μέσω της προώθησης μιας κουλτούρας καινοτομίας και ανταγωνισμού στις συνδεόμενες επιχειρήσεις και ιδρύματα γνώσης”. Με απλά λόγια, το Τεχνολογικό πάρκο ή Ερευνητικό Πάρκο, ή Επιστημονικό Πάρκο είναι ένας οργανισμός ο οποίος, διοικείται από μια ομάδα ειδικών με σκοπό την ενίσχυση δημιουργίας κι ανάπτυξης επιχειρήσεων καθώς και την προώθηση καινοτομιών.
Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Τεχνολογικών Πάρκων είναι οι ισχυροί δεσμοί με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα, η ενθάρρυνση της δημιουργίας επιχειρήσεων έντασης γνώσης που στεγάζονται στις εγκαταστάσεις του, η υποστήριξη της μεταφοράς τεχνολογίας, και της επιχειρηματικότητας, καθώς και η τοπική ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο προωθείται η οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα των κρατών. Συστατικά επιτυχίας των Τεχνολογικών Πάρκων, εκτός από την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και εγκαταστάσεων, αποτελεί το γεγονός ότι επενδύουν σε επιχειρήσεις νανοτεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης, καθαρής ενέργειας, νέων υλικών, σε κέντρα αριστείας για επιχειρηματικές δεξιότητες και σε εφαρμογές mobility, αλλά και επιχειρήσεις από άλλους κλάδους.
Άρα, τα τεχνολογικά πάρκα μπορούν να αποτελέσουν τις “θερμοκοιτίδες” για τις start-up επιχειρήσεις;
Σαφώς. Στα Τεχνολογικά Πάρκα εγκαθίστανται φορείς όπως Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα και Ινστιτούτα, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και φορείς υποστήριξης και μεταφοράς τεχνολογίας. Πολλές start-up εταιρίες αποτελούν μέλη ενός Τεχνολογικού Πάρκου (και μπορούν αντίστοιχα να ενταχθούν στα αντίστοιχα προγράμματα ενός Τεχνολογικού Πάρκου με βάση το στάδιο στο οποίο βρίσκονται, pre-incubation, incubation, accelerator, landing stage). Τα Τεχνολογικά Πάρκα παρέχουν ένα σύνολο εξειδικευμένων υπηρεσιών όπως για παράδειγμα υποδομές και μπορούν να αποτελέσουν “Θερμοκοιτίδες” για τις start-up επιχειρήσεις παρέχοντας τους χώρους γραφείων και εργαστηρίων, κοινόχρηστες υπηρεσίες όπως τηλεπικοινωνιακή υποδομή, δίκτυα, συνεδριακούς χώροι, βιβλιοθήκη, εστιατόριο, δικτύωση με ερευνητικά εργαστήρια και πρόσβαση σε μεγάλες υποδομές, διεθνή δικτύωση με επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, φορείς, συμβουλευτικές υπηρεσίες (πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κατάρτιση, επιχειρηματικός σχεδιασμός και ανάπτυξη, μάρκετινγκ, διεθνή δικτύωση).
Πώς ξεκίνησε η ιδέα των Τεχνολογικών Πάρκων, ορμώμενοι από το πρώτο πάρκο της California το 1940 έως το σήμερα;
Η ιδέα των Τεχνολογικών Πάρκων γεννήθηκε τη δεκαετία του 1940, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο. Τα πρώτα Τεχνολογικά Πάρκα δημιουργήθηκαν την αμέσως επόμενη δεκαετία στις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου Stanford της Καλιφόρνια το 1951, στην περιοχή γνωστή ως Silicon Valley, η οποία φιλοξενεί στους χώρους της 7.000 επιχειρήσεις με την συμμετοχή 300.000 επιστημόνων και στη Βόρεια Καρολίνα το 1959 το Research Triangle Park. Στη συνέχεια ακολούθησαν τα Πάρκα της Βοστόνης, του Τέξας, και της Νέας Υόρκης.
Μετέπειτα, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 έχουμε την δημιουργία του πρώτου Τεχνολογικού Πάρκου στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Μεγάλη Βρετανία, το Granfield το 1968, έπειτα ακολούθησαν εκείνα του Cambridge το 1972 και του Εδιμβούργου το 1974. Συνολικά στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν παραπάνω από 50 Τεχνολογικά Πάρκα. Μέσα σε αυτήν την δεκαετία δημιουργείται στη Κυανή Ακτή της Γαλλίας το μεγαλύτερο Τεχνολογικό Πάρκο της Ευρώπης, το γνωστό Sofia-Antipolis, το οποίο μέχρι και πριν από μερικά χρόνια συνεργαζόταν με 4 πανεπιστήμια, φιλοξενούσε στις εγκαταστάσεις της περισσότερες από 1.300 επιχειρήσεις και απασχολούσε πάνω από 25.000 εργαζόμενους. Στη Γαλλία υπάρχουν περισσότερα από 20 Τεχνολογικά Πάρκα, ενώ στη Σουηδία και στη Φινλανδία περισσότερα 13 και 11 Τεχνολογικά Πάρκα αντίστοιχα. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα Τεχνολογικά Πάρκα της Ασίας με πρώτες και καλύτερες την Κίνα, την Ινδία, και την Ταϊβάν.
Το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς Orion Parque Tecnológico στο Chihuahua του Μεξικό
Υπάρχουν και άλλα λαμπρά παραδείγματα Τεχνολογικών Πάρκων στο εξωτερικό όπως, για παράδειγμα, στο Μεξικό όπου τα Τεχνολογικά Πάρκα αποτελούν μονάδες καινοτομίας που βοηθούν τις νεοφυείς εταιρείες να υλοποιήσουν στην πράξη την επιχειρηματική τους ιδέα και να την αναπτύξουν παρέχοντας τους όλα τα απαραίτητα εφόδια. Πιο συγκεκριμένα, το Tecnólogico de Monterrey ιδρύθηκε το 1943 στο Μεξικό και πρωτοπόρησε στην ανάπτυξη Τεχνολογικών Πάρκων διαμορφώνοντας μια ενιαία στρατηγική για την ανάπτυξη επιχειρηματικής κουλτούρας στο Μεξικό. Σήμερα διαθέτει περισσότερα από 36 campuses σε ολόκληρο το Μεξικό με το Orion Technological Park στο Chihuahua που δημιουργήθηκε το 2004 να αποτελεί πρότυπο Τεχνολογικό Πάρκο της χώρας παρέχοντας τις υπηρεσίες του σε εκατοντάδες επιχειρήσεις.
Ομολογουμένως, μεγάλα θα είναι τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει μία χώρα και δη, μία περιοχή όπου θα φιλοξενήσει ένα νέο τέτοιο πρότυπο επιχειρηματικότητας. Ποια είναι τα κυριότερα οφέλη των Τεχνολογικών Πάρκων 4ης γενιάς;
Τεράστια θα είναι τα οφέλη τόσο για την τοπική κοινωνία, όσο και την περιφέρεια, αλλά και για τη χώρα γενικότερα με τη δημιουργία των τεχνολογικών πάρκων 4ης γενιάς. Τα οφέλη αυτά έχουν τόσο βραχυπρόθεσμο όσο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, τα Τεχνολογικά Πάρκα αποτελούν το “κλειδί” για τη βιομηχανική ανασυγκρότηση της οικονομίας και την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Επίσης, τα Τεχνολογικά Πάρκα θα συνεισφέρουν στην αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, αλλά και στην προσέλκυση Ελλήνων επιστημόνων (και στη μετατροπή του ελληνικού brain drain σε brain gain). Τα Τεχνολογικά Πάρκα, όμως, θα συμβάλλουν και στην ενίσχυση της επιχειρηματικής κουλτούρας, καθώς ο απλός κόσμος θα είναι εξοικειωμένος με τον όρο αυτό, αλλά και θα γνωρίσει πολλές επιχειρήσεις (άλλες ευρύτερα γνωστές και άλλες λιγότερο) που θα εδρεύσουν (και θα αναπτυχθούν) στα Τεχνολογικά Πάρκα.
Πώς αξιολογείτε την ελληνική περίπτωση των εγχώριων πάρκων, σε συνδυασμό με τα επερχόμενα εγχειρήματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη;
Η δημιουργία των δύο αυτών Τεχνολογικών Πάρκων θα αποτελέσει μια ένεση στην καινοτομίας και ανάπτυξης για την Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, η ελληνική πραγματικότητα περιλαμβάνει τη δημιουργία της πολιτείας καινοτομίας στη ΧΡΩ.ΠΕΙ (πρώην Χρωματουργία Πειραιώς) και τη δημιουργία του “ThessINTEC” τεχνολογικού πάρκου στη Θεσσαλονίκη. Η πολιτεία καινοτομίας αναμένεται να λειτουργήσει ως μια “κυψέλη”, μέσα στην οποία θα συνυπάρχουν μικρές αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις, τεχνοβλαστοί με στόχο να δημιουργούνται συνέργειες για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Και στους δύο αυτούς χώρους έρευνας και γνώσης θα αναπτυχθούν φυσικοί χώροι καινοτομίας που αναμένεται να δώσουν νέα πνοή στην επιχειρηματικότητα, φιλοξενώντας τμήματα έρευνας & ανάπτυξης επιχειρήσεων, νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητές και ακαδημαϊκά ιδρύματα, προκαλώντας συνέργειες μεταξύ τους. Είναι αναγκαίο να καταστούν οι δύο αυτοί χώροι η φυσική έδρα της καινοτομίας στην Ελλάδα αλλά και σημεία αναφοράς για τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς “ThessINTEC” στη Θεσσαλονίκη
Το πιο εμβληματικό, όμως, Τεχνολογικό Πάρκο θα είναι το “ThessINTEC” στη Θεσσαλονίκη (φώτο) καθώς θα έχει έκταση 761 στρεμμάτων και θα απασχολήσει στον χώρο του 7000 εργαζομένους. Παράλληλα, στην τεχνητή λίμνη, εμβαδού 15.000 τετραγωνικών μέτρων, που προβλέπεται να δημιουργηθεί στην έκταση και -μεταξύ άλλων- θα συγκεντρώνει προς επαναχρησιμοποίηση το βρόχινο νερό, δεν αποκλείεται να καθρεφτίζονται οι επιγραφές των κτηρίων καινοτόμων εταιρειών παγκόσμιας εμβέλειας.
Οι δύο μεγάλες πόλεις θα φιλοξενήσουν τις νέες αυτές εγκαταστάσεις. Με αφορμή τα δημόσια πανεπιστήμια της επαρχίας, φημισμένα για το ερευνητικό τους έργο, θα μπορούσε η greek case να στηριχτεί στην εγκατάσταση των πάρκων σε πόλεις της περιφέρειας, λόγω της διασύνδεσης με τα αντίστοιχα ιδρύματα; Ως κίνητρα τόσο για την άνοδο του ΑΕΠ της επαρχίας, τόσο και για την τεχνολογική αποκέντρωση και τις προσφερόμενες θέσεις εργασίας;
Πιστεύω ότι η δημιουργία των δύο Τεχνολογικών Πάρκων καλώς και άρχισε από την πρωτεύουσα της χώρας και τη συμπρωτεύουσα της χώρας καθώς η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν πολύ καλά πανεπιστήμια και πολλές εταιρίες συνήθως έρχονται να επενδύσουν στις δύο μεγάλες πόλεις κάθε χώρας. Ωστόσο, με δεδομένο ότι η χώρα έχει λαμπρά μυαλά (και το πιστεύω πάρα πολύ αυτό), η χώρα μας μπορεί να δημιουργήσει μια σειρά Τεχνολογικών Πάρκων με τη μορφή ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού φορέα) και σε άλλες πόλεις όπου υπάρχουν πολύ καλά ελληνικά πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, η Κρήτη θα μπορούσε να έχει το δικό της Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς στα Χανιά με δεδομένο ότι η πολυτεχνική της σχολή είναι από τις καλύτερες στη χώρα. Με αυτόν τον τρόπο πολλοί απόφοιτοι από αυτές τις σχολές θα μπορέσουν να έχουν την κατάλληλη στήριξη από τα Τεχνολογικά Πάρκα και με την κατάλληλη χρηματοδότηση να αποτελέσουν μέλη των Τεχνολογικών Πάρκων.
Φανταστείτε πόσες εταιρίες ρομποτικής, νανοτεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης, και πληροφορικής θα μπορούσαν να αναπτυχθούν από τους λαμπρούς απόφοιτους του Πολυτεχνείου των Χανίων, αλλά και την υπόλοιπη Κρήτη δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και συμβάλλοντας στην τοπική ανάπτυξη της χώρας. Ιδανικά, δηλαδή, τα Τεχνολογικά Πάρκα στην Ελλάδα πρέπει να αποτελέσουν μηχανισμούς μεταφοράς τεχνολογίας και εργαλεία περιφερειακής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα, καθώς συμβάλλουν στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, πρεσβεύουν την επιχειρηματικότητα και δημιουργούν νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας. Η δημιουργία Τεχνολογικών Πάρκων σε συγκεκριμένες περιφέρειες μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας (η Δυτική Μακεδονία και η Δυτική Ελλάδα, για παράδειγμα, μαστίζονται έντονα από ανεργία), στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και του αντίστοιχου κατά κεφαλήν πλούτου τους, αλλά και στην ενίσχυση τεχνογνωσίας των περιφερειών. Για παράδειγμα, η δημιουργία του “ThessINTEC” τεχνολογικού πάρκου στη Θεσσαλονίκη σε χρονικό ορίζοντα εικοσαετίας, εκτιμάται πως θα έχει συνολική συνεισφορά 11 δισ. ευρώ στην εθνική οικονομία (σύμφωνα με σχετική μελέτη του Τεχνολογικού Πάρκου).
Το τεχνολογικό πάρκο έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό; Τι μπορεί να αποκομίσει ένας ενδιαφερόμενος, χωρίς ιδιαίτερη τριβή και σχέση με την επιχειρηματικότητα;
Τα Τεχνολογικά Πάρκα συνήθως είναι και πρέπει να είναι ανοικτά προς την κοινωνία. Θα μπορεί ο καθένας, δηλαδή, να τα επισκέπτεται. Θα μπορούν να γίνονται εκδηλώσεις και συνέδρια σχετικά με την επιχειρηματικότητα, αλλά και (ιδανικά) επισκέψεις από σχολεία και πανεπιστήμια. Παράλληλα, θα πρέπει να αναπτυχθούν μνημόνια συνεργασίας με διάφορα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα με στόχο την συνεργασία τους σε διάφορα θέματα (προγράμματα πρακτικής άσκησης, σεμινάρια, συνέδρια, ομιλίες από επιχειρηματίες και άλλα). Είναι σημαντικό, δηλαδή, να “μπολιαστεί” στους νέους μέσω κατάλληλων προσλαμβανουσών και μέσω πετυχημένων case studies (επιχειρήσεων που στεγάζονται στα Τεχνολογικά Πάρκα) ότι η επιχειρηματικότητα αποτελεί ένα εναλλακτικό επαγγελματικό μονοπάτι για επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
* Ο κος Παναγιώτης Κυριακόπουλος είναι ερευνητής και υπ. Διδάκτορας στο University of Glasgow – Adam Smith Βusiness School και επισκέπτης ερευνητής στο Tecnológico de Monterrey του Μεξικό και στο University of Dundee του Ηνωμένου Βασιλείου. Αποφοίτησε με άριστα από το τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Α.Σ.Ο.Ε.Ε.) και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές International Management στο Strathclyde Business School του Ηνωμένου Βασιλείου συγκεντρώνοντας τη μεγαλύτερη βαθμολογία στο σύνολο των αποφοίτων τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Η διπλωματική του διατριβή χαρακτηρίστηκε “Outstanding” και βραβεύτηκε ως η καλύτερη διπλωματική διατριβή του μεταπτυχιακού προγράμματος. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τα τεχνολογικά πάρκα, τη διεθνοποίηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη διεθνή επιχειρηματικότητά, και τη διεθνή στρατηγική επιχειρήσεων. Του έχουν χορηγηθεί τιμητικά βραβεία ακαδημαϊκής επίδοσης από το Ίδρυμα Παιδείας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, το Ίδρυμα Αλέξανδρου Ωνάση και άλλα ιδρύματα. Έχει εργασθεί στην αμερικάνικη πολυεθνική Marsh & McLennan Companies και στο Όμιλο Intrakat (Ιntracom Holdings). Έχει συμμετάσχει σε πληθώρα επιστημονικών συνεδρίων και έχει δημοσιεύσει έρευνα του στο Edward Elgar Publishing και στο Routledge.
Στη συνέντευξη που παραχωρεί, «σαλπάρουμε για ένα ταξίδι καινοτομίας», με τον ίδιο να μιλά για τα δύο νέα πρότζεκτ που δημιουργούνται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη: Tην Πολιτεία Καινοτομίας στην Αθήνα, που θα στεγαστεί στο πρώην εργοστάσιο της ΧΡΩΠΕΙ, καθώς και το “Thess INTEC”, το τεχνολογικό πάρκο 4ης γενιάς στη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Κυριακόπουλος τονίζει την συμβολή των τεχνολογικών πάρκων στην ανάπτυξη της χώρας, αλλά και την ανάγκη για τη δημιουργία περισσότερων ομοίων τεχνολογικών χώρων σε περιφέρειες ανά την Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή, αναλύοντας τη δυναμική τους, εξαίρει τους «λαμπρούς αποφοίτους των Ελληνικών Πανεπιστημίων», όπως τονίζει, που μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη της χώρας, με πυλώνα το νέο αυτό εγχείρημα που αποκωδικοποιεί βήμα-βήμα. Από την ιστορική τους διαδρομή, στη συμβολή τους στο σήμερα καθώς και την αρχή ενός νέου τεχνολογικού και επιχειρηματικού εγχειρήματος που θα φέρει η καθιέρωσή τους.
Τι είναι τα τεχνολογικά πάρκα, ένας όρος που προσφάτως ήρθε και στην ελληνική επικαιρότητα;
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Επιστημονικών Πάρκων “επιστημονικό/τεχνολογικό πάρκο είναι ένας οργανισμός που τον διαχειρίζονται εξειδικευμένα στελέχη με σκοπό της ενίσχυση της κοινότητάς τους μέσω της προώθησης μιας κουλτούρας καινοτομίας και ανταγωνισμού στις συνδεόμενες επιχειρήσεις και ιδρύματα γνώσης”. Με απλά λόγια, το Τεχνολογικό πάρκο ή Ερευνητικό Πάρκο, ή Επιστημονικό Πάρκο είναι ένας οργανισμός ο οποίος, διοικείται από μια ομάδα ειδικών με σκοπό την ενίσχυση δημιουργίας κι ανάπτυξης επιχειρήσεων καθώς και την προώθηση καινοτομιών.
Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Τεχνολογικών Πάρκων είναι οι ισχυροί δεσμοί με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα, η ενθάρρυνση της δημιουργίας επιχειρήσεων έντασης γνώσης που στεγάζονται στις εγκαταστάσεις του, η υποστήριξη της μεταφοράς τεχνολογίας, και της επιχειρηματικότητας, καθώς και η τοπική ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο προωθείται η οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα των κρατών. Συστατικά επιτυχίας των Τεχνολογικών Πάρκων, εκτός από την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και εγκαταστάσεων, αποτελεί το γεγονός ότι επενδύουν σε επιχειρήσεις νανοτεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης, καθαρής ενέργειας, νέων υλικών, σε κέντρα αριστείας για επιχειρηματικές δεξιότητες και σε εφαρμογές mobility, αλλά και επιχειρήσεις από άλλους κλάδους.
Άρα, τα τεχνολογικά πάρκα μπορούν να αποτελέσουν τις “θερμοκοιτίδες” για τις start-up επιχειρήσεις;
Σαφώς. Στα Τεχνολογικά Πάρκα εγκαθίστανται φορείς όπως Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα και Ινστιτούτα, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και φορείς υποστήριξης και μεταφοράς τεχνολογίας. Πολλές start-up εταιρίες αποτελούν μέλη ενός Τεχνολογικού Πάρκου (και μπορούν αντίστοιχα να ενταχθούν στα αντίστοιχα προγράμματα ενός Τεχνολογικού Πάρκου με βάση το στάδιο στο οποίο βρίσκονται, pre-incubation, incubation, accelerator, landing stage). Τα Τεχνολογικά Πάρκα παρέχουν ένα σύνολο εξειδικευμένων υπηρεσιών όπως για παράδειγμα υποδομές και μπορούν να αποτελέσουν “Θερμοκοιτίδες” για τις start-up επιχειρήσεις παρέχοντας τους χώρους γραφείων και εργαστηρίων, κοινόχρηστες υπηρεσίες όπως τηλεπικοινωνιακή υποδομή, δίκτυα, συνεδριακούς χώροι, βιβλιοθήκη, εστιατόριο, δικτύωση με ερευνητικά εργαστήρια και πρόσβαση σε μεγάλες υποδομές, διεθνή δικτύωση με επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα, φορείς, συμβουλευτικές υπηρεσίες (πρόσβαση σε χρηματοδότηση, κατάρτιση, επιχειρηματικός σχεδιασμός και ανάπτυξη, μάρκετινγκ, διεθνή δικτύωση).
Πώς ξεκίνησε η ιδέα των Τεχνολογικών Πάρκων, ορμώμενοι από το πρώτο πάρκο της California το 1940 έως το σήμερα;
Η ιδέα των Τεχνολογικών Πάρκων γεννήθηκε τη δεκαετία του 1940, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο. Τα πρώτα Τεχνολογικά Πάρκα δημιουργήθηκαν την αμέσως επόμενη δεκαετία στις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου Stanford της Καλιφόρνια το 1951, στην περιοχή γνωστή ως Silicon Valley, η οποία φιλοξενεί στους χώρους της 7.000 επιχειρήσεις με την συμμετοχή 300.000 επιστημόνων και στη Βόρεια Καρολίνα το 1959 το Research Triangle Park. Στη συνέχεια ακολούθησαν τα Πάρκα της Βοστόνης, του Τέξας, και της Νέας Υόρκης.
Μετέπειτα, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 έχουμε την δημιουργία του πρώτου Τεχνολογικού Πάρκου στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Μεγάλη Βρετανία, το Granfield το 1968, έπειτα ακολούθησαν εκείνα του Cambridge το 1972 και του Εδιμβούργου το 1974. Συνολικά στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν παραπάνω από 50 Τεχνολογικά Πάρκα. Μέσα σε αυτήν την δεκαετία δημιουργείται στη Κυανή Ακτή της Γαλλίας το μεγαλύτερο Τεχνολογικό Πάρκο της Ευρώπης, το γνωστό Sofia-Antipolis, το οποίο μέχρι και πριν από μερικά χρόνια συνεργαζόταν με 4 πανεπιστήμια, φιλοξενούσε στις εγκαταστάσεις της περισσότερες από 1.300 επιχειρήσεις και απασχολούσε πάνω από 25.000 εργαζόμενους. Στη Γαλλία υπάρχουν περισσότερα από 20 Τεχνολογικά Πάρκα, ενώ στη Σουηδία και στη Φινλανδία περισσότερα 13 και 11 Τεχνολογικά Πάρκα αντίστοιχα. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα Τεχνολογικά Πάρκα της Ασίας με πρώτες και καλύτερες την Κίνα, την Ινδία, και την Ταϊβάν.
Το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς Orion Parque Tecnológico στο Chihuahua του Μεξικό
Υπάρχουν και άλλα λαμπρά παραδείγματα Τεχνολογικών Πάρκων στο εξωτερικό όπως, για παράδειγμα, στο Μεξικό όπου τα Τεχνολογικά Πάρκα αποτελούν μονάδες καινοτομίας που βοηθούν τις νεοφυείς εταιρείες να υλοποιήσουν στην πράξη την επιχειρηματική τους ιδέα και να την αναπτύξουν παρέχοντας τους όλα τα απαραίτητα εφόδια. Πιο συγκεκριμένα, το Tecnólogico de Monterrey ιδρύθηκε το 1943 στο Μεξικό και πρωτοπόρησε στην ανάπτυξη Τεχνολογικών Πάρκων διαμορφώνοντας μια ενιαία στρατηγική για την ανάπτυξη επιχειρηματικής κουλτούρας στο Μεξικό. Σήμερα διαθέτει περισσότερα από 36 campuses σε ολόκληρο το Μεξικό με το Orion Technological Park στο Chihuahua που δημιουργήθηκε το 2004 να αποτελεί πρότυπο Τεχνολογικό Πάρκο της χώρας παρέχοντας τις υπηρεσίες του σε εκατοντάδες επιχειρήσεις.
Ομολογουμένως, μεγάλα θα είναι τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει μία χώρα και δη, μία περιοχή όπου θα φιλοξενήσει ένα νέο τέτοιο πρότυπο επιχειρηματικότητας. Ποια είναι τα κυριότερα οφέλη των Τεχνολογικών Πάρκων 4ης γενιάς;
Τεράστια θα είναι τα οφέλη τόσο για την τοπική κοινωνία, όσο και την περιφέρεια, αλλά και για τη χώρα γενικότερα με τη δημιουργία των τεχνολογικών πάρκων 4ης γενιάς. Τα οφέλη αυτά έχουν τόσο βραχυπρόθεσμο όσο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, τα Τεχνολογικά Πάρκα αποτελούν το “κλειδί” για τη βιομηχανική ανασυγκρότηση της οικονομίας και την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Επίσης, τα Τεχνολογικά Πάρκα θα συνεισφέρουν στην αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, αλλά και στην προσέλκυση Ελλήνων επιστημόνων (και στη μετατροπή του ελληνικού brain drain σε brain gain). Τα Τεχνολογικά Πάρκα, όμως, θα συμβάλλουν και στην ενίσχυση της επιχειρηματικής κουλτούρας, καθώς ο απλός κόσμος θα είναι εξοικειωμένος με τον όρο αυτό, αλλά και θα γνωρίσει πολλές επιχειρήσεις (άλλες ευρύτερα γνωστές και άλλες λιγότερο) που θα εδρεύσουν (και θα αναπτυχθούν) στα Τεχνολογικά Πάρκα.
Πώς αξιολογείτε την ελληνική περίπτωση των εγχώριων πάρκων, σε συνδυασμό με τα επερχόμενα εγχειρήματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη;
Η δημιουργία των δύο αυτών Τεχνολογικών Πάρκων θα αποτελέσει μια ένεση στην καινοτομίας και ανάπτυξης για την Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, η ελληνική πραγματικότητα περιλαμβάνει τη δημιουργία της πολιτείας καινοτομίας στη ΧΡΩ.ΠΕΙ (πρώην Χρωματουργία Πειραιώς) και τη δημιουργία του “ThessINTEC” τεχνολογικού πάρκου στη Θεσσαλονίκη. Η πολιτεία καινοτομίας αναμένεται να λειτουργήσει ως μια “κυψέλη”, μέσα στην οποία θα συνυπάρχουν μικρές αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις, τεχνοβλαστοί με στόχο να δημιουργούνται συνέργειες για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Και στους δύο αυτούς χώρους έρευνας και γνώσης θα αναπτυχθούν φυσικοί χώροι καινοτομίας που αναμένεται να δώσουν νέα πνοή στην επιχειρηματικότητα, φιλοξενώντας τμήματα έρευνας & ανάπτυξης επιχειρήσεων, νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητές και ακαδημαϊκά ιδρύματα, προκαλώντας συνέργειες μεταξύ τους. Είναι αναγκαίο να καταστούν οι δύο αυτοί χώροι η φυσική έδρα της καινοτομίας στην Ελλάδα αλλά και σημεία αναφοράς για τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς “ThessINTEC” στη Θεσσαλονίκη
Το πιο εμβληματικό, όμως, Τεχνολογικό Πάρκο θα είναι το “ThessINTEC” στη Θεσσαλονίκη (φώτο) καθώς θα έχει έκταση 761 στρεμμάτων και θα απασχολήσει στον χώρο του 7000 εργαζομένους. Παράλληλα, στην τεχνητή λίμνη, εμβαδού 15.000 τετραγωνικών μέτρων, που προβλέπεται να δημιουργηθεί στην έκταση και -μεταξύ άλλων- θα συγκεντρώνει προς επαναχρησιμοποίηση το βρόχινο νερό, δεν αποκλείεται να καθρεφτίζονται οι επιγραφές των κτηρίων καινοτόμων εταιρειών παγκόσμιας εμβέλειας.
Οι δύο μεγάλες πόλεις θα φιλοξενήσουν τις νέες αυτές εγκαταστάσεις. Με αφορμή τα δημόσια πανεπιστήμια της επαρχίας, φημισμένα για το ερευνητικό τους έργο, θα μπορούσε η greek case να στηριχτεί στην εγκατάσταση των πάρκων σε πόλεις της περιφέρειας, λόγω της διασύνδεσης με τα αντίστοιχα ιδρύματα; Ως κίνητρα τόσο για την άνοδο του ΑΕΠ της επαρχίας, τόσο και για την τεχνολογική αποκέντρωση και τις προσφερόμενες θέσεις εργασίας;
Πιστεύω ότι η δημιουργία των δύο Τεχνολογικών Πάρκων καλώς και άρχισε από την πρωτεύουσα της χώρας και τη συμπρωτεύουσα της χώρας καθώς η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν πολύ καλά πανεπιστήμια και πολλές εταιρίες συνήθως έρχονται να επενδύσουν στις δύο μεγάλες πόλεις κάθε χώρας. Ωστόσο, με δεδομένο ότι η χώρα έχει λαμπρά μυαλά (και το πιστεύω πάρα πολύ αυτό), η χώρα μας μπορεί να δημιουργήσει μια σειρά Τεχνολογικών Πάρκων με τη μορφή ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού φορέα) και σε άλλες πόλεις όπου υπάρχουν πολύ καλά ελληνικά πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, η Κρήτη θα μπορούσε να έχει το δικό της Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς στα Χανιά με δεδομένο ότι η πολυτεχνική της σχολή είναι από τις καλύτερες στη χώρα. Με αυτόν τον τρόπο πολλοί απόφοιτοι από αυτές τις σχολές θα μπορέσουν να έχουν την κατάλληλη στήριξη από τα Τεχνολογικά Πάρκα και με την κατάλληλη χρηματοδότηση να αποτελέσουν μέλη των Τεχνολογικών Πάρκων.
Φανταστείτε πόσες εταιρίες ρομποτικής, νανοτεχνολογίας, τεχνητής νοημοσύνης, και πληροφορικής θα μπορούσαν να αναπτυχθούν από τους λαμπρούς απόφοιτους του Πολυτεχνείου των Χανίων, αλλά και την υπόλοιπη Κρήτη δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και συμβάλλοντας στην τοπική ανάπτυξη της χώρας. Ιδανικά, δηλαδή, τα Τεχνολογικά Πάρκα στην Ελλάδα πρέπει να αποτελέσουν μηχανισμούς μεταφοράς τεχνολογίας και εργαλεία περιφερειακής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα, καθώς συμβάλλουν στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, πρεσβεύουν την επιχειρηματικότητα και δημιουργούν νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας. Η δημιουργία Τεχνολογικών Πάρκων σε συγκεκριμένες περιφέρειες μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας (η Δυτική Μακεδονία και η Δυτική Ελλάδα, για παράδειγμα, μαστίζονται έντονα από ανεργία), στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και του αντίστοιχου κατά κεφαλήν πλούτου τους, αλλά και στην ενίσχυση τεχνογνωσίας των περιφερειών. Για παράδειγμα, η δημιουργία του “ThessINTEC” τεχνολογικού πάρκου στη Θεσσαλονίκη σε χρονικό ορίζοντα εικοσαετίας, εκτιμάται πως θα έχει συνολική συνεισφορά 11 δισ. ευρώ στην εθνική οικονομία (σύμφωνα με σχετική μελέτη του Τεχνολογικού Πάρκου).
Το τεχνολογικό πάρκο έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό; Τι μπορεί να αποκομίσει ένας ενδιαφερόμενος, χωρίς ιδιαίτερη τριβή και σχέση με την επιχειρηματικότητα;
Τα Τεχνολογικά Πάρκα συνήθως είναι και πρέπει να είναι ανοικτά προς την κοινωνία. Θα μπορεί ο καθένας, δηλαδή, να τα επισκέπτεται. Θα μπορούν να γίνονται εκδηλώσεις και συνέδρια σχετικά με την επιχειρηματικότητα, αλλά και (ιδανικά) επισκέψεις από σχολεία και πανεπιστήμια. Παράλληλα, θα πρέπει να αναπτυχθούν μνημόνια συνεργασίας με διάφορα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα με στόχο την συνεργασία τους σε διάφορα θέματα (προγράμματα πρακτικής άσκησης, σεμινάρια, συνέδρια, ομιλίες από επιχειρηματίες και άλλα). Είναι σημαντικό, δηλαδή, να “μπολιαστεί” στους νέους μέσω κατάλληλων προσλαμβανουσών και μέσω πετυχημένων case studies (επιχειρήσεων που στεγάζονται στα Τεχνολογικά Πάρκα) ότι η επιχειρηματικότητα αποτελεί ένα εναλλακτικό επαγγελματικό μονοπάτι για επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
* Ο κος Παναγιώτης Κυριακόπουλος είναι ερευνητής και υπ. Διδάκτορας στο University of Glasgow – Adam Smith Βusiness School και επισκέπτης ερευνητής στο Tecnológico de Monterrey του Μεξικό και στο University of Dundee του Ηνωμένου Βασιλείου. Αποφοίτησε με άριστα από το τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Α.Σ.Ο.Ε.Ε.) και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές International Management στο Strathclyde Business School του Ηνωμένου Βασιλείου συγκεντρώνοντας τη μεγαλύτερη βαθμολογία στο σύνολο των αποφοίτων τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Η διπλωματική του διατριβή χαρακτηρίστηκε “Outstanding” και βραβεύτηκε ως η καλύτερη διπλωματική διατριβή του μεταπτυχιακού προγράμματος. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τα τεχνολογικά πάρκα, τη διεθνοποίηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη διεθνή επιχειρηματικότητά, και τη διεθνή στρατηγική επιχειρήσεων. Του έχουν χορηγηθεί τιμητικά βραβεία ακαδημαϊκής επίδοσης από το Ίδρυμα Παιδείας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, το Ίδρυμα Αλέξανδρου Ωνάση και άλλα ιδρύματα. Έχει εργασθεί στην αμερικάνικη πολυεθνική Marsh & McLennan Companies και στο Όμιλο Intrakat (Ιntracom Holdings). Έχει συμμετάσχει σε πληθώρα επιστημονικών συνεδρίων και έχει δημοσιεύσει έρευνα του στο Edward Elgar Publishing και στο Routledge.
