Είναι κοινό μυστικό ότι στην Ελλάδα τα διπλώματα οδήγησης βγαίνουν πολλές φορές είτε με «λάδωμα» είτε με αντιγραφή, ενώ ορισμένες φορές άλλος είναι ο υποψήφιος οδηγός και άλλος δίνει σήματα στη θέση του. Και το ζήτημα είναι ότι έτσι όχι μόνο καταστρατηγείται κάθε έννοια διαφάνειας, αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι «βγαίνουν στους δρόμους οδηγοί που δεν ξέρουν στην πραγματικότητα να οδηγούν», όπως λέει ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής. Σε αυτά τα φαινόμενα διαφθοράς, που απειλούν και την οδική ασφάλεια, φιλοδοξεί να βάλει τέλος το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με το νομοσχέδιο για την αναμόρφωση της εκπαίδευσης και των εξετάσεων των νέων οδηγών, που ψηφίστηκε στη Βουλή την περασμένη Τετάρτη.

Το νομοσχέδιο φέρνει πέντε δικλίδες ασφαλείας για να είναι στο εξής οι εξετάσεις για δίπλωμα οδήγησης αδιάβλητες. Πρώτον, καθιερώνεται διπλός έλεγχος ταυτοπροσωπίας και δειγματοληπτικός έλεγχος στις θεωρητικές εξετάσεις. Για να μπει ο υποψήφιος στις εξετάσεις, θα γίνεται έλεγχος με ψηφιακά μέσα, με τη δυνατότητα ταυτοποίησης δύο παραγόντων μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης.

Ψηφιακός έλεγχος ταυτοπροσωπίας, κάμερες στις διαδικασίες και περισσότεροι εξεταστές και ελεγκτές

Στις γραπτές εξετάσεις θα απαγορεύεται χωρίς εξαιρέσεις η χρήση κινητών τηλεφώνων, ακουστικών ή όποιας άλλης ηλεκτρονικής ή «έξυπνης» συσκευής. Κανένας υποψήφιος δεν θα επιτρέπεται να απομακρυνθεί από τη θέση του για οποιονδήποτε λόγο. Για τον δειγματοληπτικό έλεγχο ταυτοπροσωπίας υποψήφιων οδηγών και οδηγών θα διασταυρώνεται η φωτογραφία που συμπεριλαμβάνεται στο Δελτίο Εκπαίδευσης Εξέτασης του υποψηφίου με ψηφιακή φωτογραφία που λαμβάνεται κατά την είσοδο του υποψηφίου στο εξεταστικό κέντρο από ειδική κάμερα. Ετσι, θα διασφαλίζεται ότι δεν θα πάει άλλος να δώσει θεωρητικές εξετάσεις στη θέση του υποψηφίου.

Δεύτερον, προβλέπεται υποχρεωτική τοποθέτηση κάμερας 360 μοιρών μέσα στο όχημα κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ώστε να καταγράφει ευδιάκριτα ολόκληρη την καμπίνα του οχήματος και τους συμμετέχοντες στη διαδικασία. Η κάμερα θα διαθέτει ειδική αποσπώμενη κάρτα μνήμης, στην οποία αποθηκεύεται όλη η διαδικασία της πρακτικής δοκιμασίας. Μέσα σε μία ημέρα μετά την εξέταση, ο εξεταστής υποχρεούται να παραδώσει την κάμερα και την κάρτα μνήμης στη Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών της Περιφέρειας.

Σημειωτέον ότι, σε αντίθεση με παρόμοιες απόπειρες στο παρελθόν, αυτήν τη φορά είχε  εξασφαλιστεί πριν τη νομοθέτηση η συγκατάθεση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Οι κάμερες που θα τοποθετούνται στα οχήματα κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα ανήκουν στο υπουργείο. Το οπτικοακουστικό υλικό θα αποθηκεύεται για διάστημα μέχρι έξι μηνών και θα μπορεί να εξεταστεί είτε δειγματοληπτικά είτε εάν γίνει καταγγελία. Μάλιστα, εάν σε αυτό το διάστημα ο νέος οδηγός προκαλέσει ατύχημα, τότε θα προχωρά αυτομάτως η εξέταση του οπτικοακουστικού υλικού, για να διαπιστωθεί αν έχει υπάρξει παρατυπία κατά την εξέτασή του και, εφόσον έχει υπάρξει, θα του αφαιρείται το δίπλωμα. Τέταρτον, διευρύνεται το σώμα των εξεταστών. Στο εξής, όποιος δημόσιος υπάλληλος το επιθυμεί θα μπορεί να γίνει επίσης εξεταστής, αφού περάσει φυσικά τη σχετική εκπαίδευση και πιστοποιηθεί. Στόχος είναι να σπάσουν τα κυκλώματα και να υπάρξει επαρκής αριθμός καλά εκπαιδευμένων εξεταστών, ώστε να προχωράει και πιο γρήγορα το πρόγραμμα των εξετάσεων. Δεν θα υπάρχουν, όμως, ιδιώτες εξεταστές. Μόνον δημόσιοι υπάλληλοι θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στο συγκεκριμένο σώμα.

Πέμπτον, δημιουργείται ο θεσμός των εποπτών. Οι επόπτες θα περνούν από ειδική εκπαίδευση και θα λαμβάνουν πιστοποίηση, ώστε στη συνέχεια να μπαίνουν στο όχημα κατά την εξέταση και να εποπτεύουν τη διαδικασία, είτε δειγματοληπτικά είτε σε περίπτωση που θα υπάρχουν υπόνοιες. Επόπτες θα μπορούν να γίνουν, εφόσον το επιθυμούν, στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας. Εάν δεν μπορεί, όμως, το προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ. να καλύψει το έργο αυτό, στο Μητρώο Εποπτών θα μπορεί να εγγραφεί το ένστολο προσωπικό της Δημοτικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής.

Με συνοδηγό στο τιμόνι οι 17αρηδες

Με το νέο πλαίσιο θα μπορούν να «πάρουν τιμόνι» και οι νέοι που δεν έχουν κλείσει το 18ο έτος ηλικίας τους. Ειδικότερα, θα μπορούν πλέον να δώσουν εξετάσεις οι νέοι από 17 ετών και ταυτόχρονα θα μπορούν και να οδηγήσουν πριν κλείσουν τα 18, αλλά υπό αυστηρούς περιορισμούς και συνοδό, όπως σε κάποιες χώρες της Ε.Ε. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, ο συνοδός θα πρέπει να είναι άνω των 25 ετών, κάτοχος διπλώματος οδήγησης για τουλάχιστον 5 χρόνια.

Στην εφαρμοστική απόφαση που θα ακολουθήσει θα προβλέπεται ο συνοδός να έχει και «καθαρό δίπλωμα», δηλαδή «καθαρό» point system. Οι 17άρηδες θα επιτρέπεται να οδηγήσουν μόνο εντός της περιφέρειας όπου κατοικούν και το όχημα θα φέρει το ειδικό σήμα του νέου οδηγού. Εφόσον ο 17χρονος οδηγός κατά τη διάρκεια του έτους αυτού δεν εμπλακεί σε ατύχημα, όταν κλείσει τα 18 θα έχει πλέον το κανονικό δίπλωμα οδήγησης. Διαφορετικά, θα πρέπει να δώσει ξανά εξετάσεις. Με τη ρύθμιση αυτή, όπως έχει επισημάνει ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, η Πολιτεία αφενός δείχνει την εμπιστοσύνη της στο νέο, αδιάβλητο σύστημα εξετάσεων για άδεια οδήγησης, αφετέρου δίνει μία «ανταμοιβή» στους νέους, που έχουν χάσει τόσα πολλά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο με την πανδημία.

Στην πραγματικότητα, δε, η δυνατότητα αυτή εκτιμάται ότι θα βελτιώσει την οδηγική συμπεριφορά των νέων και θα μειώσει τις πιθανότητες ατυχήματος: Αφού οι νέοι που λαχταρούν να πιάσουν τιμόνι θα μπορούν να οδηγήσουν, αλλά με ασφαλιστικές δικλίδες.