«Ιερή κόντρα» στην Αθήνα – Ένταση στις σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου και Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Στα πρόθυρα αναζωπύρωσης μιας κρίσης που σοβούσε για καιρό και είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ανήκει στο παρελθόν βρίσκεται η Αρχιεπισκοπή Αθηνών και το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Πρόκειται για το κτήμα Προμπονά, που βρίσκεται στα όρια του Δήμου Αθηναίων, και του Ιερού Ναού του Αγ. Γεωργίου, που βρίσκεται εντός του κτήματος, τα οποία είναι μέρος του κληροδοτήματος Προμπονά.

 Η εξέλιξη που στάθηκε αφορμή για να έρθει ξανά στην επιφάνεια το θέμα ήταν μια απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων την περασμένη Δευτέρα.

Σύμφωνα με αυτήν, αποφασίστηκε η «δωρεάν παραχώρηση προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών του δικαιώματος χρήσης του παλαιού Ναΐσκου Αγίου Γεωργίου και του νέου τρισυπόστατου Ναού Αγίου Γεωργίου, Αγίων Αναργύρων και Αγίας Φωτεινής μετά των βοηθητικών χώρων αυτού, που βρίσκονται στο Αλσος Προμπονά, για το χρονικό διάστημα των 50 ετών, κατόπιν σχετικής αίτησης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών προς τον Δήμο Αθηναίων».

Για το κτήμα Προμπονά και τον εκεί ναΐσκο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Αρχιεπισκοπή Αθηνών είχαν φτάσει μέχρι το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της Ελλάδας, με απόφασή του τον Οκτώβριο του 2018, είχε δικαιώσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Ιερά, Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων, στην οποία υπάγεται ο ναός, αναφορικά με την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών να σφραγιστεί ο ναός και να λειτουργεί κατόπιν δικής του άδειας.

Από το 2018 και για τρία χρόνια, οι σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Ελλαδική Εκκλησία είχε φανεί ότι είχαν αναθερμανθεί, με την ένταση να αποτελεί παρελθόν.

Ενδεικτικές της επαναπροσέγγισης ήταν τόσο η επίσκεψη του κ. Βαρθολομαίου στην Αθήνα τον Μάιο του 2019 όσο και στάση της Αθήνας στο ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, με την αναγνώριση της τελευταίας να προκαλεί τη σφοδρή αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας, που είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας. Φαίνεται, όμως, ότι, παρά τα βήματα προσέγγισης, το κτήμα Προμπονά δεν σταμάτησε να απασχολεί τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο, ο οποίος αιτήθηκε προσωπικά την παραχώρησή του από τον Δήμο της πρωτεύουσας.

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, προκάλεσε έκπληξη στο Φανάρι, για δύο επιμέρους λόγους. Ο πρώτος αφορά την ίδια τη φύση του ζητήματος, από τη στιγμή που άπαντες γνωρίζουν ότι αποτέλεσε ένα σημείο τριβής μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου.

Η έκπληξη έγκειται στο γεγονός ότι, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, δεν δόθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ο χρόνος να εκφέρει τη δική του γνώμη για το θέμα. Ο δεύτερος λόγος αφορά τον χρόνο της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου.

Υπενθυμίζεται ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στις 20 Νοεμβρίου προγραμματίζεται να αφιχθεί στην Αθήνα, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου για να συλλειτουργήσουν την Κυριακή 21 Νοεμβρίου, εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, στον Καθεδρικό Ναό των Αθηνών, με αφορμή την επέτειο των 30 ετών από την ανάρρησή του στον Πατριαρχικό Θρόνο. Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου έρχεται σχεδόν 10 ημέρες πριν από την άφιξη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Αθήνα.

Οι δύο παραπάνω παράγοντες, εκτός από έκπληξη, προκάλεσαν και δυσφορία στο Φανάρι, από τη στιγμή που ο Δήμος Αθηναίων μπαίνει ως «ενδιάμεσος», όπως επισημαίνουν κύκλοι, έτσι ώστε να διευθετηθεί ένα ζήτημα υπέρ της Αρχιεπισκοπής. Παράλληλα, ο όλος χειρισμός του θέματος χαρακτηρίζεται από τους ίδιους κύκλους ως «unfair». Εκείνο το οποίο επισημαίνεται, επίσης, είναι η βιασύνη με την οποία έγιναν όλες οι ενέργειες. πισημαίνουν, μάλιστα, πως αποτελεί τραγική ειρωνεία ότι στο Δημοτικό Συμβούλιο όπου αποφασίστηκε ο δήμος να πάρει εμμέσως θέση σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα πάρθηκε και η απόφαση να απονεμηθεί στον Οικουμενικό Πατριάρχη ο τιμητικός τίτλος του «ευκλεούς Αθηναίου».