Πανελλαδικές 2022: Tα θέματα σε Ιστορία, Οικονομικά και Φυσική - Αναλυτικά οι ασκήσεις - Τι σχολιάζουν καθηγητές στα parapolitika.gr
Τα parapolitika.gr σε συνεργασία με το Νέο Φροντιστήριο δημοσιεύουν τα θέματα
Με το μάθημα της Ιστορίας, των Οικονομικών και της Φυσικής συνεχίζονται οι Πανελλαδικές εξετάσεις για τους υποψηφίους των Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ).
Οι υποψήφιοι και οι υποψήφιες κλήθηκαν να απαντήσουν στα ερωτήματα που τους τέθηκαν με στόχο την εισαγωγή τους στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της επιλογής τους.
Τα parapolitika.gr σε συνεργασία με το Νέο Φροντιστήριο δημοσιεύουν τα θέματα και τις ενδεικτικές απαντήσεις σε αυτά.
Ιστορία
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:
α. Φροντιστήριο της Τραπεζούντας
β. Κοινοβουλευτική ομάδα των Ιαπώνων
γ. Εθνικόν Κομιτάτον
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πληροφορία και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πληροφορία είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πληροφορία είναι λανθασμένη:
α. Το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας , τον πρώτο αιώνα της ανεξαρτησίας της, αφορούσε γεωργικά προϊόντα.
β. Στο χώρο της έγγειας ιδιοκτησίας το οθωμανικό δίκαιο δεν διέφερε από το βυζαντινορωμαϊκό που υιοθέτησε το ελληνικό κράτος .
γ. Το έργο της διάνοιξης της διώρυγας της Κορίνθου ξεκίνησε το 1881 από μια υπερβολικά αισιόδοξη αμερικανική εταιρεία.
δ. Το κόστος των Βαλκανικών πολέμων ήταν σημαντικό, δεν κλόνισε όμως την εθνική οικονομία, όπως συνέβαινε με τις στρατιωτικές κινητοποιήσεις του 19ου αιώνα.
ε. Η Τράπεζα της Ελλάδος πολύ γρήγορα, μετά τη λειτουργία της, πέτυχε σταθερές ισοτιμίες της δραχμής με τα ξένα νομίσματα.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Ποιοι ήταν οι στόχοι του εκσυγχρονιστικού προγράμματος του τρικουπικού κόμματος και ποιες προσπάθειες έγιναν για την υλοποίησή του;
Μονάδες 12
ΘΕΜΑ Β2
Για ποιους λόγους η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) κατά την αποκατάσταση των προσφύγων έδωσε προτεραιότητα:
α. στην ανάπτυξη της γεωργίας; (μονάδες 6)
β. στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και στη Δυτική Θράκη;
(μονάδες 7)
Μονάδες 13
ΘΕΜΑ Γ1
Πώς αντιμετωπίστηκαν οι πρώτες στοιχειώδεις και πιεστικές ανάγκες των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής, μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα; Να απαντήσετε συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Το φθινόπωρο του 1922 όλοι οι δημόσιοι χώροι της Αθήνας και του Πειραιά είχαν «καταληφθεί» από πρόσφυγες. Κεντρικές πλατείες και δρόμοι, δημόσιες υπηρεσίες, θέατρα, ξενοδοχεία, δημόσια λουτρά, αποθήκες και υπόστεγα «στέγαζαν» χιλιάδες ανθρώπους. Τον Σεπτέμβριο του 1922, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία επιτρεπόταν η τοποθέτηση κλινών στους διαδρόμους των ξενοδοχείων. […]
Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1922, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου του δημάρχου Αθηνών, περίπου 70.000 πρόσφυγες διέμεναν σε 130 πρόχειρους καταυλισμούς διάσπαρτους σε ολόκληρη την πόλη. Η δημοτική αρχή επιδόθηκε σε έναν αγώνα με το χρόνο για να καθαρίσει και να διαμορφώσει κατάλληλα χώρους στους οποίους θα μπορούσαν να δι αμείνουν προσωρινά οι πρόσφυγες. […]
Χαρακτηριστική της κατάστασης που αντιμετώπιζαν οι πρόσφυγες μετά την αποβίβασή τους στο λιμάνι του Πειραιά είναι η εικόνα που καταγράφε ται από την Τασία Χρυσάφη-Ακερμανίδου, ένα από τα παιδιά που γεννήθηκαν πάνω στα πλοία κατά τη διάρκεια μεταφοράς των προσφύγων στην Ελλάδα. […] Μετά από περιπλάνηση αρκετών ημερών, η οικογένεια Ακερμανίδη βρήκε στέγη με τη βοήθεια μιας γυναίκας που έμενε στη συνοικία της Γαργαρέττας κάτω από την Ακρόπολη. Ο μοναδικός χώρος που μπορούσε να τους προσφέρει ήταν ένα κοτέτσι στην αυλή του σπιτιού της. Αφού πρώτα έσφαξε τη μοναδική κότα που είχε και ασβέστωσε καλά το χώρο, το κοτέτσι αποτέλεσε το πρώτο «σπίτι» της οικογένειας Ακερμανίδη για έναν τουλάχιστον μήνα μετά την άφιξή της στην Αθήνα.
Μενέλαος Χαραλαμπίδης , «Πρόσφυγες και γηγενείς στη μεταπολεμική Αθήνα. Πτυχές μιας δύσκολης συνύπαρξης», στο: Αρτ. Ψαρομήλ ιγκος και Βασιλική Λάζου (επιμ.), Ιστορία της Μικράς Ασίας, Αθήνα 2011, σσ. 9-11 (διασκευή).
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
«Βλέπετε εκεί;», μας λέει ο βαρκάρης. «Είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Εκεί έχουν μαζευτεί πολλοί πρόσφυγες. Πηγαίνετε κι εσείς». Πράγματι, προχωράμε και φτάνουμε στην εκκλησία. Η εκκλησία ήταν γεμάτη από κόσμο. […] Κάποια στιγμή, μετά από ώρες, που μου φάνηκαν αιώνες, ξημέρωσε, και με τις πρώτες χλομές ακτίνες του ήλιου κινήσαμε να βρούμε το σπίτι του συγγενή μας, του Γιάννη του Σιδέρη. Ξέραμε πως έμενε στην οδό Ευκλείας 6. Τυχεροί μέσα στα τόσα που μας συνέβαιναν, βρήκαμε το δρόμο πολύ κοντά στην εκκλησία όπου είχαμε διανυκτερεύσει. Χτυπάω την πόρτα του σπιτιού που μας δείξανε. Μου άνοιξαν κάποιοι άνθρωποι, ενοικιαστές κι αυτοί στο ίδιο κτίριο. Τότε στην Ελλάδα η φτώχεια ήταν μεγάλη. Πέντε έξι οικογένειες νοίκιαζαν ένα σπίτι και είχαν κοινή κουζίνα. Μας καλοδέχτηκαν οι άνθρωποι κι έστειλαν να ειδοποιήσουν το θείο μου το Γιάννη. Όλοι μ άς φρόντισαν και μας έβαλαν να φάμε κι εμείς τους ρωτούσαμε αν είχαν δει τους δικούς μας.
Φιλιώ Χαϊδεμένου, Τρεις αιώνες, μια ζωή, Αθήνα 2005, σ. 146.
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
Η μεγάλη έξοδος των χριστιανών από τη Μικρά Ασία είχε ξεκινήσει. […] Οι γυναίκες και τα παιδιά χωρίστηκαν από τους άντρες τους, στριμώχτηκαν στα πλοία και διαπεραιώθηκαν στον Πειραιά ή στη Θεσσαλονίκη. Έφτασαν, καθώς σημειώνουν όλοι οι παρατηρητές, χωρίς καμία βούληση. Πέρασαν μήνες στα αυτοσχέδια προσφυγικά στρατόπεδα, όπου ζούσαν κάτω από σκηνές, στον περίβολο του ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, και σε άλλα στρατόπεδα, ενώ φιλάνθρωποι εθελοντές τους εφοδίαζαν με σούπα, ψωμί και κουβέρτες, ώσπου να βρουν τη θέληση να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
Michael Llewellyn Smith, Το όραμα της Ιωνίας: Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία, 1919 -1922 (μτφρ. Λίνα Κάσδαγλη), Αθήνα 2002, σσ. 550-551.
ΘΕΜΑ Δ1
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να παρουσιάσετε:
α. τα πολιτικά γεγονότα στην Κρήτη από τις 18 Μαρτίου 1901 μέχρι και την προκήρυξη εκλογών στο τέλος του 1904
(μονάδες 15)
και
β. τη στάση της αντιπολίτευσης στην εξαγγελία των εκλογών και τους σκοπούς της σύμφωνα και με την προκήρυξή της. (μονάδες 10)
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Ο Βενιζέλος απολύθηκε από τον [Ύπατο Αρμοστή] Γεώργιο και μέσα από απανωτά δημοσιεύματα στην εφημερίδα Κήρυξ των Χανίων εξήγησε τη στάση του και απάντησε στα αθηναϊκά δημοσιεύματα που τον κατηγορούσαν. […] Στο προσωπικό του σημειωματάριο ο Βενιζέλος αναφέρεται στους λόγους της απόλυσής του από τον πρίγκιπα, θεωρώντας την ως μία πράξη επίρριψης ευθυνών στο πρόσωπό του από τον Αρμοστή, λόγω της αναποτελεσματικότητας του τελευταίου και σε μία προσπάθεια να δικαιολογήσει τη στασιμότητα και το αδιέξοδο στο οποίο είχε φτάσει το Κρητικό Ζήτημα. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «[...] Ο πρίγκηψ εξεμάνη ακολούθως εναντίον μου, διότι περιέπιπτεν από αποτυχίας εις αποτυχίαν […] και έπρεπε να ευρεθή ο αποδιοπομπαίος τράγος […]».
Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης , «Η επανάσταση του Θερίσου ως εσωτερικό ζήτημα: η προσωπική διάσταση πρίγκιπα Γεωργίου-Ελευθερίου Βενιζέλου», στο: Γιώργης Μανουσάκης και Βάλια Βαρουχάκη (επιμ.), Θέρισσον 1905. 100 χρόνια. Συνέδριο υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, Χανιά, 3-5 Μαρτίου 2005, Πρακτικά, Χανιά 2009, σ. 27.
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Η αδυναμία της [Αρμοστείας] να προωθήσει το ενωτικό αίτημα προς τη λύση του, διεύρυνε με την πάροδο του χρόνου τις αντιδράσεις και ενίσχυσε την αντιπολιτευτική κίνηση. Ο Βενιζέλος, πολιτικά απομονωμένος μετά την απόλυση και εγκατάλειψη του προγράμματος του, τον Απρίλιο του 1901, εξέφρασε πρώτος την αντιπολιτευτική αντίδραση και πέτυχε να συσπειρώσει κάτω από το πρόγραμμά του το σύνολο των αντιπολιτευτικών δυνάμεων. Η άρνηση του πρίγκιπα Γεωργίου να αποδεχθεί οποιοδήποτε διάλογο με την αντιπολιτευτική μερίδα και η συστηματική υπονόμευση κάθε συμβιβαστικής\ πρωτοβουλίας έθεσε σε δοκιμασία την εσωτερική ενότητα του κρητικού λαού.
Κωνσταντίνος Σβολόπουλος , «Η Κρητική Πολιτεία από το 1899», στο: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ΄, Αθήνα 1977, σ. 208 (διασκευή).
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
«Οι υπογεγραμμένοι, αποτελούντες την ηνωμένην εν Κρήτη αντιπολίτευσιν, συνελθόντες εν Χανίοις τη 26η Φεβρουαρίου 1905, αποσκοπούντες εις την εκπλήρωσιν του Εθνικού Προγράμματος, αποφασίζομεν: α) Πρώτον και κύριον μέλημα ημών έστω η επίτευξις του από αιώνων επιδιωκομένου σκοπού της ενώσεως της Κρήτης μετά της ελευθέρας Ελλάδος. β) Αδυνάτου αποβαίνοντος του σκοπού τούτου, θέλομεν επιδιώξει την πολιτικήν προσέγγισιν της πατρίδος προς την ελευθέραν Ελλάδα, μεταβαλλομένης από διεθνούς απόψεως της σημερινής καταστάσεως. γ) Μη εκπληρουμένου μηδέ του σκοπού τούτου θέλομεν επιδιώξει την αναθεώρησιν του ημετέρου συντάγματος κατά το πρότυπον του ελληνικού, όπως απαλλαγή ο τόπος του δεσποτισμού. Του προγράμματος τούτου την πραγμάτωσιν θέλομεν επιδιώξει και δι’ ενόπλων λαϊκών συναθροίσεων. Εν ταις ενεργείαις ημών δεν θέλομεν επιδιώξει προσωπικήν μεταβολήν, αλλ’ επελθούσης τοιαύτης θέλομεν αποκρούσει παντί σθένει και διά των όπλων έτι πάντα μη Έλληνα κυβερνήτην».
«Η προκήρυξη της αντιπολίτευσης», 26 Φεβρουαρίου 1905
Σχολιασμός θεμάτων - Ιστορίας
ΘΕΜΑ Α1
Από το μικρό σε έκταση κεφάλαιο του παρευξείνιου ελληνισμού ο πρώτος πολυαναμενόμενος ορισμός.
Επίσης, πολύ συχνός ο ορισμός των Ιαπώνων και του Εθνικού κομιτάτου από το κεφάλαιο των κομμάτων.
ΘΕΜΑ Α2
Ερωτήσεις Σωστού ή Λάθους 10 μονάδων, όλες από το κεφάλαιο της Οικονομίας. Χωρίς δυσκολίες.
ΘΕΜΑ Β1
Ερώτηση σύντομης απάντησης από το κεφάλαιο των κομμάτων 12 μονάδων.
ΘΕΜΑ Β2
Σύντομης απάντησης με δύο υποερωτήματα συνολικά 13 μονάδων από το κεφάλαιο του προσφυγικού στον 21ο αιώνα. Πολλές φορές στο παρελθόν το συγκεκριμένο κεφάλαιο έχει χρησιμοποιηθεί στις εξετάσεις.
ΘΕΜΑ Γ1
Από το προσφυγικό και η πρώτη πηγή. Συγκεκριμένα από το «Πρώτο διάστημα» χωρίς υποερωτήματα. Δύο δευτερογενή (Α,Γ) και ένα πρωτογενές (Β) κείμενα, τα οποία αναμένεται οι υποψήφιοι να τα κατανοήσουν εύκολα.
ΘΕΜΑ Δ1
Από το κεφάλαιο του κρητικού και συγκεκριμένα από το 4α. Τα αίτια και οι αφορμές (της επανάστασης του Θερίσου). Το ένα από τα κείμενα (Γ) είναι πρωτογενές, ωστόσο πρόκειται για κείμενο που βρίσκεται και στο σχολικό εγχειρίδιο. Τα άλλα δύο (Α, Β) δεν αναμένεται να προκαλέσουν προβλήματα κατανόησης.
Συνολικά, οι θεματοδότες σεβάστηκαν τις δυσμενείς συνθήκες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι φετινοί υποψήφιοι και δη της θεωρητικής. Στα πλαίσια αυτά κινείται και το συγκεκριμένο διαγώνισμα το οποίο κρίνεται βατό, με σαφείς ερωτήσεις, κατάλληλη διάκριση υποερωτημάτων όπου απαιτείται και αξιοποίηση όλων των κεφαλαίων. Συγκεκριμένα η κατανομή των μονάδων ανά κεφάλαιο: 1) Οικονομία 10 μον., 2) Κόμματα 22 μον., 3) Προσφυγικό 38 μον., 4) Κρητικό 25 μον., 5) Παρευξείνιος 5 μον.
Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στους μαθητές μας και συνολικά σε όλους τους υποψήφιους/ες και καλά αποτελέσματα.
Οικονομικά
ΘΕΜΑ A
A1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Το κύριο χαρακτηριστικό του νοικοκυριού είναι ότι αποτελείται από άτομα που αποφασίζουν από κοινού για τα οικονομικά θέματα.
β. Η ταυτόχρονη αύξηση της τιμής και της ζήτησης ενός αγαθού οδηγεί πάντα σε αύξηση της τελικής ζητούμενης ποσότητάς του.
γ. Όταν το οριακό προϊόν μειώνεται, δεν αρχίζει συγχρόνως να μειώνεται και το συνολικό προϊόν.
δ. Το μέγεθος της επιχείρησης αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα της ελαστικότητας της προσφοράς.
ε. Το μέρος του εισοδήματος που οι Έλληνες πολίτες αποκτούν στο εξωτερικό, περιλαμβάνεται στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας.
Μονάδες 15
Για τις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α2. Τα αγαθά Λ και Μ είναι μεταξύ τους συμπληρωματικά. Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή για το αγαθό Λ είναι -1,5 και για το αγαθό Μ είναι -1,2.
Εάν μειωθεί η τιμή του αγαθού Λ, τότε θα:
α. μειωθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Λ.
β. αυξηθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Μ.
γ. μειωθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Μ.
δ. μειωθεί η ζήτηση των καταναλωτών για το αγαθό Μ.
Μονάδες 5
Σχολιασμός θεμάτων Οικονομικών
Στην ομάδα Α οι μαθητές εξετάστηκαν από τη μία σε ερωτήσεις με τη μορφή του Σωστού ή Λάθους στη θεωρία του βιβλίου, χωρίς κάποια δυσκολία και από την άλλη με τη μορφή πολλαπλής επιλογής τα οποία απαιτούσαν γνώσεις και εξάσκηση.
Η ομάδα Β ήταν θεωρία μέσα από το σχολικό βιβλίο και συγκεκριμένα του 9ου κεφαλαίου που αφορούσε τα είδη ανεργίας και τις συνέπειες αυτής.
Στη συνέχεια στην ομάδα Γ εξετάστηκαν σε άσκηση του 1ου κεφαλαίου, όπου απαιτούσε προσοχή στις πράξεις και γενικότερες γνώσεις, εφόσον συνδυάστηκε με θεωρία του 9ου κεφαλαίου.
Τέλος, στην ομάδα Δ εξετάστηκαν σε άσκηση του 5ου κεφαλαίου το οποίο συνδυάζει γνώσεις του 2ου και του 4ου κεφαλαίου. Συνεπώς, ήταν μια άσκηση απαιτητική που χρειαζόταν από τη μια καλή γνώση θεωρίας του 2ου και από την άλλη καλή εξάσκηση στις ασκήσεις του 5ου κεφαλαίου.
Συνοψίζοντας, τα φετινά θέματα ήταν κλιμακούμενης δυσκολίας και σαφώς πιο απαιτητικά σε σχέση με τα περσινά.
Φυσική
Σχολιασμός θεμάτων Φυσικής
Η αυλαία των εξετάσεων έπεσε με τη Φυσική σήμερα.
Θέματα μέτριας δυσκολίας όπου ένας καλά προετοιμασμένος μαθητής μπορούσε να αντιμετωπίσει.
Καλύπτουν εύστοχα το μεγαλύτερο μέρος της ύλης. Η φύση των θεμάτων ήταν κατανοητή χωρίς ιδιαίτερες παγίδες και η έκταση τους κυμαίνονταν σε φυσιολογικά πλαίσια.
Αναλυτικότερα:
Οι υποψήφιοι και οι υποψήφιες κλήθηκαν να απαντήσουν στα ερωτήματα που τους τέθηκαν με στόχο την εισαγωγή τους στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της επιλογής τους.
Τα parapolitika.gr σε συνεργασία με το Νέο Φροντιστήριο δημοσιεύουν τα θέματα και τις ενδεικτικές απαντήσεις σε αυτά.
Ιστορία
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:α. Φροντιστήριο της Τραπεζούντας
β. Κοινοβουλευτική ομάδα των Ιαπώνων
γ. Εθνικόν Κομιτάτον
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πληροφορία και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πληροφορία είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πληροφορία είναι λανθασμένη:
α. Το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας , τον πρώτο αιώνα της ανεξαρτησίας της, αφορούσε γεωργικά προϊόντα.
β. Στο χώρο της έγγειας ιδιοκτησίας το οθωμανικό δίκαιο δεν διέφερε από το βυζαντινορωμαϊκό που υιοθέτησε το ελληνικό κράτος .
γ. Το έργο της διάνοιξης της διώρυγας της Κορίνθου ξεκίνησε το 1881 από μια υπερβολικά αισιόδοξη αμερικανική εταιρεία.
δ. Το κόστος των Βαλκανικών πολέμων ήταν σημαντικό, δεν κλόνισε όμως την εθνική οικονομία, όπως συνέβαινε με τις στρατιωτικές κινητοποιήσεις του 19ου αιώνα.
ε. Η Τράπεζα της Ελλάδος πολύ γρήγορα, μετά τη λειτουργία της, πέτυχε σταθερές ισοτιμίες της δραχμής με τα ξένα νομίσματα.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Ποιοι ήταν οι στόχοι του εκσυγχρονιστικού προγράμματος του τρικουπικού κόμματος και ποιες προσπάθειες έγιναν για την υλοποίησή του;
Μονάδες 12
ΘΕΜΑ Β2
Για ποιους λόγους η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) κατά την αποκατάσταση των προσφύγων έδωσε προτεραιότητα:
α. στην ανάπτυξη της γεωργίας; (μονάδες 6)
β. στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και στη Δυτική Θράκη;
(μονάδες 7)
Μονάδες 13
ΘΕΜΑ Γ1
Πώς αντιμετωπίστηκαν οι πρώτες στοιχειώδεις και πιεστικές ανάγκες των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής, μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα; Να απαντήσετε συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Το φθινόπωρο του 1922 όλοι οι δημόσιοι χώροι της Αθήνας και του Πειραιά είχαν «καταληφθεί» από πρόσφυγες. Κεντρικές πλατείες και δρόμοι, δημόσιες υπηρεσίες, θέατρα, ξενοδοχεία, δημόσια λουτρά, αποθήκες και υπόστεγα «στέγαζαν» χιλιάδες ανθρώπους. Τον Σεπτέμβριο του 1922, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία επιτρεπόταν η τοποθέτηση κλινών στους διαδρόμους των ξενοδοχείων. […]
Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1922, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου του δημάρχου Αθηνών, περίπου 70.000 πρόσφυγες διέμεναν σε 130 πρόχειρους καταυλισμούς διάσπαρτους σε ολόκληρη την πόλη. Η δημοτική αρχή επιδόθηκε σε έναν αγώνα με το χρόνο για να καθαρίσει και να διαμορφώσει κατάλληλα χώρους στους οποίους θα μπορούσαν να δι αμείνουν προσωρινά οι πρόσφυγες. […]
Χαρακτηριστική της κατάστασης που αντιμετώπιζαν οι πρόσφυγες μετά την αποβίβασή τους στο λιμάνι του Πειραιά είναι η εικόνα που καταγράφε ται από την Τασία Χρυσάφη-Ακερμανίδου, ένα από τα παιδιά που γεννήθηκαν πάνω στα πλοία κατά τη διάρκεια μεταφοράς των προσφύγων στην Ελλάδα. […] Μετά από περιπλάνηση αρκετών ημερών, η οικογένεια Ακερμανίδη βρήκε στέγη με τη βοήθεια μιας γυναίκας που έμενε στη συνοικία της Γαργαρέττας κάτω από την Ακρόπολη. Ο μοναδικός χώρος που μπορούσε να τους προσφέρει ήταν ένα κοτέτσι στην αυλή του σπιτιού της. Αφού πρώτα έσφαξε τη μοναδική κότα που είχε και ασβέστωσε καλά το χώρο, το κοτέτσι αποτέλεσε το πρώτο «σπίτι» της οικογένειας Ακερμανίδη για έναν τουλάχιστον μήνα μετά την άφιξή της στην Αθήνα.
Μενέλαος Χαραλαμπίδης , «Πρόσφυγες και γηγενείς στη μεταπολεμική Αθήνα. Πτυχές μιας δύσκολης συνύπαρξης», στο: Αρτ. Ψαρομήλ ιγκος και Βασιλική Λάζου (επιμ.), Ιστορία της Μικράς Ασίας, Αθήνα 2011, σσ. 9-11 (διασκευή).
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
«Βλέπετε εκεί;», μας λέει ο βαρκάρης. «Είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Εκεί έχουν μαζευτεί πολλοί πρόσφυγες. Πηγαίνετε κι εσείς». Πράγματι, προχωράμε και φτάνουμε στην εκκλησία. Η εκκλησία ήταν γεμάτη από κόσμο. […] Κάποια στιγμή, μετά από ώρες, που μου φάνηκαν αιώνες, ξημέρωσε, και με τις πρώτες χλομές ακτίνες του ήλιου κινήσαμε να βρούμε το σπίτι του συγγενή μας, του Γιάννη του Σιδέρη. Ξέραμε πως έμενε στην οδό Ευκλείας 6. Τυχεροί μέσα στα τόσα που μας συνέβαιναν, βρήκαμε το δρόμο πολύ κοντά στην εκκλησία όπου είχαμε διανυκτερεύσει. Χτυπάω την πόρτα του σπιτιού που μας δείξανε. Μου άνοιξαν κάποιοι άνθρωποι, ενοικιαστές κι αυτοί στο ίδιο κτίριο. Τότε στην Ελλάδα η φτώχεια ήταν μεγάλη. Πέντε έξι οικογένειες νοίκιαζαν ένα σπίτι και είχαν κοινή κουζίνα. Μας καλοδέχτηκαν οι άνθρωποι κι έστειλαν να ειδοποιήσουν το θείο μου το Γιάννη. Όλοι μ άς φρόντισαν και μας έβαλαν να φάμε κι εμείς τους ρωτούσαμε αν είχαν δει τους δικούς μας.
Φιλιώ Χαϊδεμένου, Τρεις αιώνες, μια ζωή, Αθήνα 2005, σ. 146.
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
Η μεγάλη έξοδος των χριστιανών από τη Μικρά Ασία είχε ξεκινήσει. […] Οι γυναίκες και τα παιδιά χωρίστηκαν από τους άντρες τους, στριμώχτηκαν στα πλοία και διαπεραιώθηκαν στον Πειραιά ή στη Θεσσαλονίκη. Έφτασαν, καθώς σημειώνουν όλοι οι παρατηρητές, χωρίς καμία βούληση. Πέρασαν μήνες στα αυτοσχέδια προσφυγικά στρατόπεδα, όπου ζούσαν κάτω από σκηνές, στον περίβολο του ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, και σε άλλα στρατόπεδα, ενώ φιλάνθρωποι εθελοντές τους εφοδίαζαν με σούπα, ψωμί και κουβέρτες, ώσπου να βρουν τη θέληση να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
Michael Llewellyn Smith, Το όραμα της Ιωνίας: Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία, 1919 -1922 (μτφρ. Λίνα Κάσδαγλη), Αθήνα 2002, σσ. 550-551.
ΘΕΜΑ Δ1
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να παρουσιάσετε:
α. τα πολιτικά γεγονότα στην Κρήτη από τις 18 Μαρτίου 1901 μέχρι και την προκήρυξη εκλογών στο τέλος του 1904
(μονάδες 15)
και
β. τη στάση της αντιπολίτευσης στην εξαγγελία των εκλογών και τους σκοπούς της σύμφωνα και με την προκήρυξή της. (μονάδες 10)
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Ο Βενιζέλος απολύθηκε από τον [Ύπατο Αρμοστή] Γεώργιο και μέσα από απανωτά δημοσιεύματα στην εφημερίδα Κήρυξ των Χανίων εξήγησε τη στάση του και απάντησε στα αθηναϊκά δημοσιεύματα που τον κατηγορούσαν. […] Στο προσωπικό του σημειωματάριο ο Βενιζέλος αναφέρεται στους λόγους της απόλυσής του από τον πρίγκιπα, θεωρώντας την ως μία πράξη επίρριψης ευθυνών στο πρόσωπό του από τον Αρμοστή, λόγω της αναποτελεσματικότητας του τελευταίου και σε μία προσπάθεια να δικαιολογήσει τη στασιμότητα και το αδιέξοδο στο οποίο είχε φτάσει το Κρητικό Ζήτημα. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «[...] Ο πρίγκηψ εξεμάνη ακολούθως εναντίον μου, διότι περιέπιπτεν από αποτυχίας εις αποτυχίαν […] και έπρεπε να ευρεθή ο αποδιοπομπαίος τράγος […]».
Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης , «Η επανάσταση του Θερίσου ως εσωτερικό ζήτημα: η προσωπική διάσταση πρίγκιπα Γεωργίου-Ελευθερίου Βενιζέλου», στο: Γιώργης Μανουσάκης και Βάλια Βαρουχάκη (επιμ.), Θέρισσον 1905. 100 χρόνια. Συνέδριο υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, Χανιά, 3-5 Μαρτίου 2005, Πρακτικά, Χανιά 2009, σ. 27.
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Η αδυναμία της [Αρμοστείας] να προωθήσει το ενωτικό αίτημα προς τη λύση του, διεύρυνε με την πάροδο του χρόνου τις αντιδράσεις και ενίσχυσε την αντιπολιτευτική κίνηση. Ο Βενιζέλος, πολιτικά απομονωμένος μετά την απόλυση και εγκατάλειψη του προγράμματος του, τον Απρίλιο του 1901, εξέφρασε πρώτος την αντιπολιτευτική αντίδραση και πέτυχε να συσπειρώσει κάτω από το πρόγραμμά του το σύνολο των αντιπολιτευτικών δυνάμεων. Η άρνηση του πρίγκιπα Γεωργίου να αποδεχθεί οποιοδήποτε διάλογο με την αντιπολιτευτική μερίδα και η συστηματική υπονόμευση κάθε συμβιβαστικής\ πρωτοβουλίας έθεσε σε δοκιμασία την εσωτερική ενότητα του κρητικού λαού.
Κωνσταντίνος Σβολόπουλος , «Η Κρητική Πολιτεία από το 1899», στο: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ΄, Αθήνα 1977, σ. 208 (διασκευή).
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
«Οι υπογεγραμμένοι, αποτελούντες την ηνωμένην εν Κρήτη αντιπολίτευσιν, συνελθόντες εν Χανίοις τη 26η Φεβρουαρίου 1905, αποσκοπούντες εις την εκπλήρωσιν του Εθνικού Προγράμματος, αποφασίζομεν: α) Πρώτον και κύριον μέλημα ημών έστω η επίτευξις του από αιώνων επιδιωκομένου σκοπού της ενώσεως της Κρήτης μετά της ελευθέρας Ελλάδος. β) Αδυνάτου αποβαίνοντος του σκοπού τούτου, θέλομεν επιδιώξει την πολιτικήν προσέγγισιν της πατρίδος προς την ελευθέραν Ελλάδα, μεταβαλλομένης από διεθνούς απόψεως της σημερινής καταστάσεως. γ) Μη εκπληρουμένου μηδέ του σκοπού τούτου θέλομεν επιδιώξει την αναθεώρησιν του ημετέρου συντάγματος κατά το πρότυπον του ελληνικού, όπως απαλλαγή ο τόπος του δεσποτισμού. Του προγράμματος τούτου την πραγμάτωσιν θέλομεν επιδιώξει και δι’ ενόπλων λαϊκών συναθροίσεων. Εν ταις ενεργείαις ημών δεν θέλομεν επιδιώξει προσωπικήν μεταβολήν, αλλ’ επελθούσης τοιαύτης θέλομεν αποκρούσει παντί σθένει και διά των όπλων έτι πάντα μη Έλληνα κυβερνήτην».
«Η προκήρυξη της αντιπολίτευσης», 26 Φεβρουαρίου 1905
Σχολιασμός θεμάτων - Ιστορίας
ΘΕΜΑ Α1Από το μικρό σε έκταση κεφάλαιο του παρευξείνιου ελληνισμού ο πρώτος πολυαναμενόμενος ορισμός.
Επίσης, πολύ συχνός ο ορισμός των Ιαπώνων και του Εθνικού κομιτάτου από το κεφάλαιο των κομμάτων.
ΘΕΜΑ Α2
Ερωτήσεις Σωστού ή Λάθους 10 μονάδων, όλες από το κεφάλαιο της Οικονομίας. Χωρίς δυσκολίες.
ΘΕΜΑ Β1
Ερώτηση σύντομης απάντησης από το κεφάλαιο των κομμάτων 12 μονάδων.
ΘΕΜΑ Β2
Σύντομης απάντησης με δύο υποερωτήματα συνολικά 13 μονάδων από το κεφάλαιο του προσφυγικού στον 21ο αιώνα. Πολλές φορές στο παρελθόν το συγκεκριμένο κεφάλαιο έχει χρησιμοποιηθεί στις εξετάσεις.
ΘΕΜΑ Γ1
Από το προσφυγικό και η πρώτη πηγή. Συγκεκριμένα από το «Πρώτο διάστημα» χωρίς υποερωτήματα. Δύο δευτερογενή (Α,Γ) και ένα πρωτογενές (Β) κείμενα, τα οποία αναμένεται οι υποψήφιοι να τα κατανοήσουν εύκολα.
ΘΕΜΑ Δ1
Από το κεφάλαιο του κρητικού και συγκεκριμένα από το 4α. Τα αίτια και οι αφορμές (της επανάστασης του Θερίσου). Το ένα από τα κείμενα (Γ) είναι πρωτογενές, ωστόσο πρόκειται για κείμενο που βρίσκεται και στο σχολικό εγχειρίδιο. Τα άλλα δύο (Α, Β) δεν αναμένεται να προκαλέσουν προβλήματα κατανόησης.
Συνολικά, οι θεματοδότες σεβάστηκαν τις δυσμενείς συνθήκες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι φετινοί υποψήφιοι και δη της θεωρητικής. Στα πλαίσια αυτά κινείται και το συγκεκριμένο διαγώνισμα το οποίο κρίνεται βατό, με σαφείς ερωτήσεις, κατάλληλη διάκριση υποερωτημάτων όπου απαιτείται και αξιοποίηση όλων των κεφαλαίων. Συγκεκριμένα η κατανομή των μονάδων ανά κεφάλαιο: 1) Οικονομία 10 μον., 2) Κόμματα 22 μον., 3) Προσφυγικό 38 μον., 4) Κρητικό 25 μον., 5) Παρευξείνιος 5 μον.
Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στους μαθητές μας και συνολικά σε όλους τους υποψήφιους/ες και καλά αποτελέσματα.
Οικονομικά
ΘΕΜΑ AA1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Το κύριο χαρακτηριστικό του νοικοκυριού είναι ότι αποτελείται από άτομα που αποφασίζουν από κοινού για τα οικονομικά θέματα.
β. Η ταυτόχρονη αύξηση της τιμής και της ζήτησης ενός αγαθού οδηγεί πάντα σε αύξηση της τελικής ζητούμενης ποσότητάς του.
γ. Όταν το οριακό προϊόν μειώνεται, δεν αρχίζει συγχρόνως να μειώνεται και το συνολικό προϊόν.
δ. Το μέγεθος της επιχείρησης αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα της ελαστικότητας της προσφοράς.
ε. Το μέρος του εισοδήματος που οι Έλληνες πολίτες αποκτούν στο εξωτερικό, περιλαμβάνεται στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας.
Μονάδες 15
Για τις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α2. Τα αγαθά Λ και Μ είναι μεταξύ τους συμπληρωματικά. Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή για το αγαθό Λ είναι -1,5 και για το αγαθό Μ είναι -1,2.
Εάν μειωθεί η τιμή του αγαθού Λ, τότε θα:
α. μειωθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Λ.
β. αυξηθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Μ.
γ. μειωθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Μ.
δ. μειωθεί η ζήτηση των καταναλωτών για το αγαθό Μ.
Μονάδες 5
Σχολιασμός θεμάτων Οικονομικών
Στην ομάδα Α οι μαθητές εξετάστηκαν από τη μία σε ερωτήσεις με τη μορφή του Σωστού ή Λάθους στη θεωρία του βιβλίου, χωρίς κάποια δυσκολία και από την άλλη με τη μορφή πολλαπλής επιλογής τα οποία απαιτούσαν γνώσεις και εξάσκηση.Η ομάδα Β ήταν θεωρία μέσα από το σχολικό βιβλίο και συγκεκριμένα του 9ου κεφαλαίου που αφορούσε τα είδη ανεργίας και τις συνέπειες αυτής.
Στη συνέχεια στην ομάδα Γ εξετάστηκαν σε άσκηση του 1ου κεφαλαίου, όπου απαιτούσε προσοχή στις πράξεις και γενικότερες γνώσεις, εφόσον συνδυάστηκε με θεωρία του 9ου κεφαλαίου.
Τέλος, στην ομάδα Δ εξετάστηκαν σε άσκηση του 5ου κεφαλαίου το οποίο συνδυάζει γνώσεις του 2ου και του 4ου κεφαλαίου. Συνεπώς, ήταν μια άσκηση απαιτητική που χρειαζόταν από τη μια καλή γνώση θεωρίας του 2ου και από την άλλη καλή εξάσκηση στις ασκήσεις του 5ου κεφαλαίου.
Συνοψίζοντας, τα φετινά θέματα ήταν κλιμακούμενης δυσκολίας και σαφώς πιο απαιτητικά σε σχέση με τα περσινά.
Φυσική
Σχολιασμός θεμάτων Φυσικής
Η αυλαία των εξετάσεων έπεσε με τη Φυσική σήμερα.Θέματα μέτριας δυσκολίας όπου ένας καλά προετοιμασμένος μαθητής μπορούσε να αντιμετωπίσει.
Καλύπτουν εύστοχα το μεγαλύτερο μέρος της ύλης. Η φύση των θεμάτων ήταν κατανοητή χωρίς ιδιαίτερες παγίδες και η έκταση τους κυμαίνονταν σε φυσιολογικά πλαίσια.
Αναλυτικότερα:
- Το Θέμα Α περιείχε αναμενόμενη θεωρία
- Το Β1 απαιτούσε σωστή κατανόηση του προβλήματος
- Το Β2 απαιτούσε ευχέρεια στις αλγεβρικές πράξεις
- Τα Θέματα Γ και Δ μπορεί να θεωρηθούν αναμενόμενα, ήπιας δυσκολίας και βασισμένα πάνω στη διδαγμένη ύλη.
