Με νέα πυροσβεστικά αεροπλάνα (Canadair και όχι μόνον), ελικόπτερα πολλαπλών χρήσεων, drones, πυροσβεστικό εξοπλισμό και πυροσβεστικά οχήματα εξοπλίζεται το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (YΠΚΚΠΠ). Οι προμήθειες αυτές, μαζί με άλλες, που αφορούν σε «έξυπνα» συστήματα πρόληψης φυσικών καταστροφών, στην αναβάθμιση δεξιοτήτων του προσωπικού Π.Π., την καλύτερη ενημέρωση του κοινού και τη θεσμική αναβάθμιση, περιλαμβάνονται στο νέο Τομεακό Πρόγραμμα της Πολιτικής Προστασίας (ΤΠΠΠ) του ΕΣΠΑ, που κατέθεσε η χώρα και εγκρίθηκε από τις κοινοτικές Αρχές στα μέσα Ιουνίου.

Το ΤΠΠΠ είναι το πρώτο του είδους που υλοποιεί η χώρα και το οποίο σε συνδυασμό με τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, τους πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕΠ), ύψους 595 εκατ. ευρώ, και άλλα προγράμματα της νέας προγραμματικής περιόδου (Στρατηγικό Σχέδιο για την Κοινή Αγροτική Πολιτική κ.ά.) θα επιτρέψει στη χώρα να δημιουργήσει έναν ενιαίο και αποτελεσματικό μηχανισμό πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών καθώς και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

purkagia_1
 Το ΤΠΠΠ, ύψους 714 εκατ. ευρώ, θα στοχεύσει κυρίως στην ενδυνάμωση του υπουργείου ως του κατεξοχήν μηχανισμού αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Στόχος είναι μέσα στα επόμενα 6-7 χρόνια να έχει δημιουργηθεί υπό την εποπτεία του ένας Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων (ΕΜΔΚΑΚ), με διασφαλισμένη ικανότητα έγκαιρης και αποτελεσματικής ανταπόκρισης σε παντός είδους καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, που προκαλούνται από φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές, και απειλές.

Ειδικότερα, μέσω του συγχρηματοδοτούμενου από το ΕΣΠΑ προγράμματος δίνεται έμφαση στη δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος (ΟΠΣ) διαχείρισης κινδύνων και πρόληψης καταστροφών, στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, της τεχνολογίας, της καινοτομίας και της διεθνούς συνεργασίας για την κατανόηση, εκτίμηση και αντιμετώπιση των φυσικών και ανθρωπογενών κινδύνων, στην αναβάθμιση εξοπλισμού για την πρόγνωση και διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με πυρκαγιές και πλημμύρες, σεισμούς κ.λπ.

Ακόμα, προβλέπεται η αναβάθμιση υγειονομικού εξοπλισμού για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας, η προμήθεια εγκαταστάσεων και λοιπού εξοπλισμού για την προσωρινή διαμονή του πληθυσμού που έχει πληγεί από φυσικές καταστροφές, η αναβάθμιση δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της Πολιτικής Προστασίας και η ενημέρωση-ευαισθητοποίηση πληθυσμού για την αντιμετώπιση των κινδύνων.

Τι περιλβάνει

Ειδικότερα, στο νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ περιλαμβάνονται οι εξής δράσεις:

1. Αγορά τριών CL 515, που θα συμβάλει στην αύξηση της επιχειρησιακής ικανότητας και απόδοσης του εναέριου πυροσβεστικού στόλου των Canadair, που είναι το βασικό εναέριο δασοπυροσβεστικό μέσο της χώρας.

2. Απόκτηση 14 αμφίβιων Α/Φ πυρόσβεσης τύπου Air Τractor για τα νησιωτικά συμπλέγματα. Τα Α/Φ θα αντικαταστήσουν τα απαρχαιωμένα Petzetel, παρέχοντας τη δυνατότητα ρίψεων, για περιπτώσεις πρώτης επέμβασης, και υδροληψίας από ελεύθερη υδάτινη επιφάνεια ή από την ξηρά. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο αποτελεί το ότι έχουν τη δυνατότητα να επιχειρούν και κατά τη διάρκεια της νύχτας.

3. Προμήθεια ελικοπτέρων πυρόσβεσης βαρέος φορτίου για την ενίσχυση του εναέριου εξοπλισμού του Π.Σ. και την παύση εκμίσθωσης αντίστοιχων εναέριων μέσων. Τα ελικόπτερα είναι πολλαπλού ρόλου, για ρίψη νερού, μεταφορά φορτίων (π.χ. υγειονομικού εξοπλισμού) και προσωπικού των μονάδων του ΕΜΔΚΑΚ, εναέρια απομάκρυνση/εκκένωση θυμάτων καταστροφών κ.ο.κ. Ο αριθμός και ο τύπος των βαρέος τύπου ελικοπτέρων δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμη, αλλά είναι αποτέλεσμα των μελετών κόστουςοφέλους που εκπονούνται την παρούσα περίοδο.

4. Προμήθεια οχημάτων διαφόρων χρήσεων για επιχειρήσεις σε εξαιρετικά ανώμαλα εδάφη και δύσβατες περιοχές, αλλά και οχημάτων ειδικού τύπου. Περιλαμβάνονται υδροφόρα (κατάσβεσης), ειδικά οχήματα, π.χ. διασωστικά, κλιμακοφόρα, βραχιονοφόρα, γερανοφόρα, ξηράς κόνεος, περισυλλογής τοξικών και χημικών αποβλήτων, ερπυστριοφόρα και βοηθητικά Ι.Χ., λεωφορεία και επιβατικά τύπου pick-up και τύπου τζιπ για τη μεταφορά προσωπικού και εξοπλισμού.

5. Αγορά πλωτών μέσων για τη μεταφορά και απομάκρυνση πολιτών.

6. Προμήθεια οχημάτων για περιπολία και απομάκρυνση πολιτών σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών.

7. Προμήθεια/ανάπτυξη συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (Early Warning System) για πυρκαγιές, πλημμύρες, κατολισθήσεις, τεχνολογικά ατυχήματα και ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ απαιτείται αναβάθμιση των υφισταμένων (σεισμός, τσουνάμι). To τελευταίο σημαίνει προμήθειες μετεωρολογικών σταθμών, μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAVs - drones) για επιτήρηση, σύστημα ασύρματης επικοινωνίας για το Πυροσβεστικό Σώμα και τον ΕΜΔΚΑΚ κ.ά.

purkagia_2
Τέλος, προβλέπεται η δημιουργία κινητών ομάδων παροχής υπηρεσιών υγείας, που θα σπεύδουν στους τόπους φυσικών καταστροφών. Στόχος είναι η δημιουργία 13 κινητών ιατρικών κέντρων, ένα για κάθε περιφέρεια, και δύο κινητών νοσοκομείων, με δυνατότητα να πραγματοποιούν χειρουργεία στον τόπο της φυσικής καταστροφής. Φυσικά, αναβαθμίζονται μέσα αεροδιακομιδής ασθενών κ.ά. Σύμφωνα με συντάκτες του προγράμματος, τα τελευταία 30 χρόνια οι φυσικές καταστροφές κόστισαν στη χώρα 25 δισ. δολ. (περίπου 24 δισ. ευρώ), ενώ το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία εκτιμά ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία και το κόστος από τη μη υιοθέτηση δράσεων προσαρμογής ανέρχεται σε 701 δισ. ευρώ έως το 2100.

Oικονομική στήριξη

Το Τομεακό Πρόγραμμα της Πολιτικής Προστασίας του νέου ΕΣΠΑ είναι ένας από τους πολλούς άξονες και εργαλεία αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Υπάρχουν μια σειρά άλλων εργαλείων τα οποία στόχο έχουν τη βελτίωση της ανθεκτικότητας, τη µείωση της τρωτότητας και τον περιορισµό των κινδύνων για την ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον. Προς την κατεύθυνση αυτή θα συµβάλλουν και άλλες χρηµατοδοτήσεις του ΕΣΠΑ 2021- 2027, του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣΚΑΠ), αλλά και του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Για παράδειγµα, όπως αναφέρεται στο ΤΠΠΠ, µέσω των περιφερειακών προγραµµάτων του νέου ΕΣΠΑ θα χρηµατοδοτηθούν µικρά αντιπληµµυρικά έργα και προµήθειες µηχανηµάτων για εκχιονισµό και χωµατουργικών µηχανηµάτων για την αντιµετώπιση/περιορισµό των επιπτώσεων που σχετίζονται µε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές (πυρκαγιές, πληµµύρες, ακραία καιρικά φαινόµενα).

Mέσω του προγράμματος δίνεται έμφαση στη δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος (ΟΠΣ) διαχείρισης κινδύνων και πρόληψης καταστροφών


Μέσω του προγράµµατος «Περιβάλλον και Κλιµατική Αλλαγή», επίσης του ΕΣΠΑ, χρηµατοδοτούνται µεγάλου προϋπολογισµού αντιπληµµυρικά έργα, η υλοποίηση οριζόντιων στρατηγικών σχετικά µε τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου, την καταγραφή της κλιµατικής αλλαγής και την αξιολόγηση της επίδρασης του αστικού περιβάλλοντος στην κλιµατική αλλαγή, εξειδικευµένες τοµεακές µελέτες για τη διερεύνηση των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής σε τοµεακό, αλλά και χωρικό επίπεδο, έργα προστασίας ακτών, αντιδιαβρωτικά έργα, προστασία λιµένων έναντι των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής κ.ά.

Μέσω του Σ.Σ. της ΚΑΠ 2023-2027 χρηµατοδοτείται η δασοπροστασία από τις πυρκαγιές, έργα στα δάση που συµβάλλουν στην αντιπληµµυρική προστασία των πεδινών περιοχών, ταµιευτήρες για τη συγκράτηση του βρόχινου νερού, ενώ εξετάζεται η εφαρµογή echo schemes για αντιπυρική προστασία, δηλαδή καλλιέργεια φυτών που εµποδίζουν τη φωτιά και καθαρισµός των δασών µέσω βόσκησης. Συµπληρωµατικότητα και συνέργεια µε το πρόγραµµα παρουσιάζουν και οι δράσεις που περιλαµβάνει το ΤΑΑ και αφορούν την αντιµετώπιση κινδύνων. Υπάρχει διάκριση των δράσεων που χρηµατοδοτούνται, µε εξαίρεση την κάλυψη των µεγάλων προµηθειών των εναέριων µέσων και του εξοπλισµού του Πυροσβεστικού Σώµατος, που λόγω προϋπολογισµού κατανέµονται στο ΤΑΑ και το ΕΣΠΑ.

Οι επτά δράσεις που εντάσσονται στο νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ και η δημιουργία κινητών ομάδων παροχής υπηρεσιών υγείας, που θα σπεύδουν στους τόπους φυσικών καταστροφών


Οι δράσεις πρόληψης/έγκαιρης προειδοποίησης του ΤΑΑ αφορούν την εγκατάσταση σχετικών συστηµάτων σε αρχαιολογικούς χώρους και περιοχές «Natura».

Για παράδειγµα, το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης του ΤΑΑ περιλαµβάνει πόρους 200 εκατ. ευρώ, που αφορούν τους καθαρισµούς περίπου 165.000 στρεµµάτων δασών της χώρας από βιοµάζα. Το έργο αυτό είναι της Πολιτικής Προστασίας, καθώς αφαιρεί καύσιµη ύλη από περιοχές υψηλού ρίσκου για µεγάλες πυρκαγιές αντίστοιχες µε εκείνες της Αττικής το καλοκαίρι του 2021.