Αυξημένο θα είναι για λίγες εβδομάδες ακόμα το επιδημιολογικό φορτίο στη χώρα μας και, έτσι, είναι ιδιαιτέρως ανησυχητική η ανέμελη συμπεριφορά που εκδηλώνουν κυρίως οι πολίτες ηλικίας 50 ετών και άνω. Αυτό τονίζει με ιδιαίτερη έμφαση σε συνέντευξή της στα «Π» η καθηγήτρια Παιδιατρικής Παθολογίας Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών,Βάνα Παπαευαγγέλου.
Κυρία Παπαευαγγέλου, εκτιμάτε ότι μπαίνουμε σιγά-σιγά στη φάση της αποκλιμάκωσης της παρούσας ταλάντωσης της πανδημίας του νέου κοροναϊού στη χώρα μας ή υπάρχουν επιδημιολογικοί δείκτες που θα εξακολουθήσουν να είναι σε ανοδική τροχιά;
Όχι, δεν βρισκόμαστε σε φάση αποκλιμάκωσης. Αντίθετα, εκτιμάται ότι θα έχουμε αυξημένο επιδημιολογικό φορτίο τις επόμενες 2-4 εβδομάδες. Η παρατηρούμενη αύξηση των κρουσμάτων από τις αρχές Ιουνίου οφείλεται στην επικράτηση των νέων, πιο μεταδοτικών παραλλαγών της Ομικρον, των λεγόμενων ΒΑ4/ΒΑ5, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση όλων μας και τη μείωση της προστασίας που προσφέρει η τρίτη δόση έναντι της λοίμωξης. Με τον μικρό αριθμό των τεστ που διενεργούνται καθημερινά, οι εκτιμήσεις μας δεν βασίζονται στον αριθμό των νέων κρουσμάτων. Παρακολουθούμε το ποσοστό θετικότητας των τεστ, τις νέες εισαγωγές και τους πιο σκληρούς δείκτες, δηλαδή τον αριθμό των διασωληνωμένων και των καθημερινών θανάτων. Οι επιδημιολόγοι της επιτροπής μας εκτιμούν ότι το κύμα αυτό θα διαρκέσει λίγες εβδομάδες ακόμα.
Σας ανησυχεί το γεγονός ότι οι συμπολίτες μας δεν ακολουθούν την ισχυρή σύσταση για χρήση της μάσκας σε περιπτώσεις συνωστισμού ή είναι τόσο ελαφριά η προκύπτουσα νόσηση από τις υπομεταλλάξεις Ομικρον 4 και Ομικρον 5, που αυτή η ανέμελη συμπεριφορά δεν ενέχει σοβαρούς κινδύνους;
Ειλικρινά, με ανησυχεί η ανέμελη συμπεριφορά της πλειονότητας του κόσμου και ιδιαίτερα των ενηλίκων άνω των 50 ετών. Δεν έχει ίσως γίνει κατανοητό ότι η λοίμωξη από κοροναϊό δεν είναι -ακόμη- απλή γρίπη και ότι ακόμα και οι εμβολιασμένοι μπορούν να κολλήσουν και να νοσήσουν. Η προστασία που προσφέρει το εμβόλιο έναντι σοβαρής νόσου είναι σημαντική. Όμως ακόμα και σήμερα, με την επικράτηση των νέων μεταλλάξεων, βλέπουμε γύρω μας άτομα να νοσούν, τα οποία, αν και δεν χρειάζεται να επισκεφθούν τον γιατρό τους ή να νοσηλευτούν, ταλαιπωρούνται με υψηλό πυρετό και έντονη κακουχία. Στην αρχή της πανδημίας λέγαμε «Φοράω τη μάσκα μου για να σε προστατεύσω, φόρεσέ την κι εσύ για μένα». Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, ακόμα κι αν είμαστε οι μόνοι που φοράμε τη μάσκα σε ένα περιβάλλον συνωστισμού, αυτή μας προστατεύει σημαντικά. Αν και δεν έχουν γίνει μελέτες μετά την κυκλοφορία των πρόσφατων, πιο μεταδοτικών μεταλλάξεων, γνωρίζουμε ότι η χρήση μάσκας μόνο από το υγιές άτομο μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης από τον ασθενή συνομιλητή στο 30%. Κατά τη γνώμη μου, θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να φύγει η χρήση της μάσκας από τη ζωή μας. Είναι ένα μέτρο ατομικής προστασίας απλό και πολύ αποτελεσματικό.
Η χρήση μάσκας μόνο από το υγιές άτομο μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης από τον ασθενή συνομιλητή στο 30%. Θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να φύγει η χρήση της μάσκας από τη ζωή μας
Έχουμε σοβαρές νοσηλείες για τις ηλικιακές κατηγορίες 40 ετών και κάτω ή τώρα πλήττονται άνθρωποι πιο προχωρημένων ηλικιών;
Σήμερα το 70% των νοσηλευόμενων ασθενών σε απλές κλίνες είναι άνω των 60 ετών, ενώ η διάμεση ηλικία των διασωληνωμένων ασθενών είναι στα 71-73 έτη. Γνωρίζουμε καλά ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τη λοίμωξη COVID-19 είναι η ηλικία. Ομως, προφανώς κανείς δεν είναι αλώβητος, ενώ σπανίως βλέπουμε νεότερα άτομα να νοσούν σοβαρά.
Τελικά, κυρία Παπαευαγγέλου, τι συνέβη με το υπερφλεγμονώδες σύνδρομο στα μικρά παιδιά, το οποίο μοιάζει με τη νόσο Kawasaki; Επρόκειτο για λάθος συναγερμό, που αφορούσε κυρίως το πρώτο και το δεύτερο κύμα της πανδημίας; Πόσα περιστατικά είχαμε στη χώρα μας και με ποια έκβαση;
Σε καμία περίπτωση δεν ήταν λάθος συναγερμός. Το υπερφλεγμονώδες σύνδρομο που ακολουθεί τη λοίμωξη COVID-19 στα παιδιά (MISC) έχει περιγραφεί καλά. Σίγουρα σημαντικό ρόλο παίζουν οι γενετικοί παράγοντες, αφού η συχνότητα διαφέρει ανάλογα με τη φυλή. Έτσι, ενώ το σύνδρομο Kawasaki είναι ιδιαίτερα συχνό στα παιδιά ασιατικής καταγωγής, φαίνεται ότι το MISC έχει αυξημένη επίπτωση στα παιδιά μαύρης φυλής. Στην Ελλάδα είχαμε αρκετά κρούσματα και μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021 είχαν καταγραφεί περίπου 120 περιστατικά. Όντως, η συχνότητα του συνδρόμου έχει διεθνώς μειωθεί μετά την επικράτηση της μετάλλαξης Όμικρον.
Είναι «οφθαλμαπάτη» ή πραγματικά η οξεία ηπατίτιδα αγνώστου αιτιολογίας δεν έχει εκείνη τη σοβαρή έξαρση που υποθέσαμε στην αρχή της επιδημιολογικής επιτήρησης της νόσου;
Η οξεία ηπατίτιδα αγνώστου αιτιολογίας στα παιδιά έχει περιγραφεί εδώ και πολλές δεκαετίες και εμείς οι παιδίατροι έχουμε αντιμετωπίσει αρκετά τέτοια σποραδικά κρούσματα στο παρελθόν. Όντως υπήρξε διεθνώς μια πραγματική έξαρση τέτοιων περιστατικών την περασμένη άνοιξη, η οποία, αν και μας θορύβησε, δεν κράτησε όσο φοβηθήκαμε. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν λίγα περιστατικά, τα οποία είχαν καλή έκβαση και αυτοπεριορίστηκαν. Κανένα παιδί στη χώρα μας δεν χρειάστηκε μεταμόσχευση ήπατος. Η πιθανότερη εξήγηση του φαινομένου είναι η κυκλοφορία ενός ηπατοτρόπου ιού -πιθανότατα ενός αδενοϊού- σε ένα περιβάλλον παιδιών που «βγήκαν» από την πανδημία έπειτα από μια περίοδο απουσίας κυκλοφορίας άλλων ιών, λόγω των περιοριστικών μέτρων και της χρήσης μάσκας. Έτσι, ξαφνικά την άνοιξη εκτέθηκαν σε διάφορους ιολογικούς παράγοντες με μειωμένη «εμπειρία», χωρίς αντισώματα και με ένα ανοσολογικό σύστημα που είχε χάσει το προτέρημα της φυσιολογικής εγρήγορσης της νηπιακής - παιδικής ηλικίας.
