Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι, ενδεικτικοί σε κάθε περίπτωση κι άλλο τόσο απογοητευτικοί στην παρουσίαση της πραγματικότητας. Στην τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA) αναφέρεται ότι οι Ρομά στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 175.000 ανθρώπους, οι οποίοι διαμένουν σε 462 περιοχές.Το 11% εξ αυτών δεν έχει πρόσβαση σε ρεύμα, το 9% σε νερό και πολλές χιλιάδες ακόμα είναι «αόρατοι» για την Πολιτεία, μη διαθέτοντας καν ληξιαρχική πράξη γέννησης. Φτώχεια, βιασμοί, άθλιες συνθήκες διαβίωσης, παραβατικότητα, περιθωριοποίηση και έντονη εγκληματική δράση, από την προεφηβική κιόλας περίοδο της ζωής τους, προσδιορίζουν πάνω-κάτω την κρατούσα και διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση στους καταυλισμούς.
Στοιχειώδεις ελλείψεις
Τα τραγικά περιστατικά: α) της δολοφονίας του 18χρονου Ν. Σαμπάνη τον Οκτώβριο του 2021 στο Πέραμα,β) του ασφυκτικού θανάτου της 8χρονης Όλγας, που σφήνωσε στη μεταλλική πόρτα ενός εργοστασίου στο Κερατσίνι, παίζοντας μακριά από τους γονείς της και γ) της απόπειρας ανθρωποκτονίας κατά του 16χρονου Κ. Φραγκούλη στη Θεσσαλονίκη έχουν ως αφετηρία την έλλειψη στοιχειωδών κοινωνικών συμπεριφορών από τα θύματα και τις οικογένειές τους.
Όπως αποδείχθηκε, η 8χρονη είχε επί ώρα εγκαταλειφθεί από τους οικείους της, καθώς ψυχορραγούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς κανείς να δώσει σημασία. Επίσης, σε απόσταση λίγων δεκάδων μέτρων από την καλύβα του Σαμπάνη εντοπίστηκαν 17 κλεμμένα οχήματα, καθώς το θύμα και η ομάδα του επιδίδονταν συνεχώς σε αξιόποινες πράξεις, όντας γνώριμοι της Ασφάλειας ως η «συμμορία με τα Hyundai». Όσο δε για τον Φραγκούλη, επιδιδόταν σε μικροκλοπές, αναρτώντας μάλιστα στο Διαδίκτυο διάφορες φωτογραφίες της παράνομης συμπεριφοράς του. Και οι τρεις τους διέμεναν σε περιοχές όπως το Σοφό, πάνω από τον Ασπρόπυργο, ή γύρω από την «Αγία Σοφία», στο Δέλτα Θεσσαλονίκης. Στα σημεία αυτά δεν υπάρχουν ούτε κολώνες της ΔΕΗ, ενώ τα πηγάδια έχουν καταγραφεί ως μολυσμένα από τις υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος.
Χαρτογράφηση
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του FRΑ, στην Ελλάδα ζουν τέσσερις κατηγορίες Ρομά. Η πρώτη διαβιοί υπό πλήρη ανέχεια. Στη συγκεκριμένη κατηγορία καταγράφονται 77 καταυλισμοί με 12.216 κατοίκους. Στη δεύτερη κατηγορία αποτυπώνονται 122 «μικτοί καταυλισμοί», με 46.838 κατοίκους. Πρόκειται για οικισμούς όπου υπάρχει ανάμειξη σπιτιών με πρόχειρες κατασκευές (σκηνές/τσαντίρια, κοντέινερ), οι οποίοι διαθέτουν υποτυπώδη υποδομή. Στον τρίτο τύπο κατοικίας, που κατηγοριοποιείται ως «γειτονιά», καταγράφονται 67 οικισμοί με 34.741 κατοίκους. Αφορά «γειτονιές» που βρίσκονται σε μόνιμη κυρίως χρήση, σε υποβαθμισμένες περιοχές του αστικού ιστού, με οικοδομές ή μονοκατοικίες σε συνδυασμό με κοντέινερ. Η τέταρτη κατηγορία καταγράφει 196 περιοχές της χώρας στις οποίες ζουν διάσπαρτα 23.700 Ρομά και βάσει της χωροταξικής κατάταξης είναι προφανώς η πιο ενσωματωμένη κατηγορία από τους 117.495 που εντοπίζει η καταγραφή. Μια ισχυρή πλειονότητα, δηλαδή, ζει σε συνθήκες κοινωνικού και χωροταξικού αποκλεισμού.
Τοπογραφία
Οι περιοχές με τους περισσότερους καταυλισμούς (μικτούς ή μη) βρίσκονται στη Δυτική Ελλάδα, με 46 καταυλισμούς και 15 «γειτονιές», και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (14 καταυλισμοί και 23 «γειτονιές»). Στην Αττική καταγράφονται 28 καταυλισμοί και 1 «γειτονιά», ενώ στην Πελοπόννησο χαρτογραφήθηκαν 26 καταυλισμοί. Ομοίως, και στη Στερεά καταγράφονται 26 καταυλισμοί συν 5 «γειτονιές», στην Κεντρική Μακεδονία 21 καταυλισμοί και 13 «γειτονιές». Οι περιφέρειες με τους λιγότερους καταυλισμούς είναι η Ήπειρος, με 8 καταυλισμούς και 3 «γειτονιές», και η Θεσσαλία, με 7 καταυλισμούς και 6 «γειτονιές».
Η Αττική
Στην Αττική υπάρχει ο μεγαλύτερος πληθυσμός Ρομά πανελλαδικά, ήτοι 29.360, µε ποσοστό 25% επί του συνολικού πληθυσµού τους. Η πλειονότητα των Ροµά στο Λεκανοπέδιο διαβιοί σε συνθήκες χωροταξικού και κοινωνικοοικονοµικού αποκλεισµού, καθώς από το σύνολο των 29.360, οι 19.203 ζουν σε καταυλισµούς (µικτούς και µη). Στην υπόλοιπη Ελλάδα, έξι είναι οι περιφέρειες που καταγράφουν τα πιο υψηλά ποσοστά πληθυσµών Ροµά. Πρόκειται για την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη µε 20.129, τη Θεσσαλία (16.553), τη ∆υτική Ελλάδα (15.080), την Κεντρική Μακεδονία (14.225), την Πελοπόννησο µε 8.800 και τη Στερεά Ελλάδα µε 7.154 Ροµά. Τέλος, οι περιφέρειες µε τις χαµηλότερες συγκεντρώσεις Ροµά είναι του Νοτίου και Βορείου Αιγαίου (340 και 570 άτοµα αντίστοιχα), της ∆υτικής Μακεδονίας (680 άτοµα), των Ιονίων Νησιών (1.242), της Κρήτης (1.594) και της Ηπείρου, µε 1.768 άτοµα.
Μόλις το 7,92% του καταγεγραµµένου πληθυσµού Ροµά αντιστοιχεί σε ηλικιωµένους άνω των 65 ετών. Επίσης, το 34% του πληθυσµού αποτελούν παιδιά ηλικίας 0-15 ετών, το 34% γυναίκες άνω των 16 ετών και το 32% άνδρες άνω των 16 ετών. Σχεδόν το 58% του συνόλου, δηλαδή, είναι άτοµα ικανά για εργασία, ηλικίας 16-64 ετών.
