Φιλίππου στον Παναγιώτη Τζένο: Στα δύσκολα φάρμακα για τις σοβαρές ασθένειες δεν έχουμε ελλείψεις
Ο Παναγιώτης Τζένος μίλησε στην εκπομπή του στα Παραπολιτικά 90,1 με τον πρόεδρο του ΕΟΦ, Δημήτρη Φιλίππου
Ο πρόεδρος του ΕΟΦ, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρης Φιλίππου, μίλησε στα Παραπολιτικά 90,1 και στην εκπομπή «Secret» με τον δημοσιογράφο Παναγιώτη Τζένο.
Μεταξύ άλλων, μίλησε για τις ελλείψεις φαρμάκων του τελευταίου διαστήματος, ξεκαθαρίζοντας πως υπάρχει απόθεμα για εκείνα που αφορούν σοβαρές ασθένειες, ενώ ερωτώμενος αν τα γενόσημα μπορούν να καλύψουν τις ελλείψεις, απάντησε πως αυτό μπορεί να γίνει σε έναν βαθμό.
Αναλυτικά οι δηλώσεις του στον Παναγιώτη Τζένο
Αναφορικά με τις ελλείψεις φαρμάκων: Το θέμα των ελλείψεων είναι διαχρονικό, δηλαδή πάντα τις τελευταίες δεκαετίες υπήρχαν κατά καιρούς ελλείψεις σε διάφορα σκευάσματα. Αυτό το φαινόμενο έχει κατά κάποιον τρόπο επιταθεί φέτος λόγω των γενικότερων συνθηκών που υπάρχουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Υπάρχουν ελλείψεις, αλλά θεωρώ ότι το θέμα έχει κάπως διογκωθεί. Υπάρχουν ελλείψεις σε δύο κατηγορίες φαρμάκων. Η μία κατηγορία είναι αυτή που ασχοληθήκαμε πριν από έναν μήνα, που γινόταν συζήτηση αναφορικά με τις εξαγωγές των φαρμάκων, οπότε προχώρησε ο Οργανισμός σε μια συντονισμένη κίνηση, έβγαλε μια εκτεταμένη λίστα 270 φαρμάκων, φάρμακα τα οποία κατά κύριο λόγο απευθύνονται σε χρόνιους ασθενείς, δηλαδή είναι φάρμακα αντιδιαβητικά, αντιυπερτασικά, είναι φάρμακα ψυχιατρικά, και αυτά έχουν αποκατασταθεί. Αυτά είναι πρωτότυπα φάρμακα, δεν υπάρχουν ανταλλάξιμα, άρα σε αυτά προχωρήσαμε σε απαγόρευση, με αποτέλεσμα η αγορά ομαλοποιήθηκε και πιστεύω ότι μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα έχει ομαλοποιηθεί. Υπάρχουν ένα-δύο σκευάσματα ακόμα στα οποία αναμένουμε τις καινούργιες παραγγελίες. Η δεύτερη κατηγορία φαρμάκων είναι τα φάρμακα που έχουν ανταλλάξιμα, στα οποία παρατηρείται έλλειψη αυτή τη στιγμή, λόγω αφενός μεν λόγω των παγκοσμίων συνθηκών που υπάρχουν - και όταν λέμε παγκόσμιες συνθήκες, το βασικό είναι η ενεργειακή κρίση, όπου η ενεργειακή κρίση επηρέασε όλες τις γραμμές παραγωγής ενός φαρμάκου, από την πρώτη ύλη μέχρι τη συσκευασία. Για παράδειγμα, ένα αποσυμφορητικό που βάζουμε στη μύτη έχει μια αντλία, αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη στην παγκόσμια παραγωγή αντλιών, άρα έχουμε την πρώτη ύλη, δεν μπορούμε να συσκευάσουμε για να παράξουμε το φάρμακο.
Σε πάρα πολλά από αυτά τα φάρμακα που βρίσκονται σε έλλειψη υπάρχουν ανταλλάξιμες μορφές στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, εμείς έχουμε συνηθίσει να παίρνουμε όταν είμαστε κρυωμένοι το φάρμακο Α. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η ίδια δραστική ουσία υπάρχει σε ένα άλλο φάρμακο, που λέγεται Β, άρα θα πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτό το πλεονέκτημα που έχει η χώρα μας, γιατί έχει μια ισχυρή φαρμακοβιομηχανία και μια ισχυρή φαρμακευτική παραγωγή, ώστε να χρησιμοποιήσουμε γενόσημα.
Ανακοινώθηκε στα μέτρα χθες ότι θα πρέπει να κινηθούμε και ενημερωτικά σε δύο επίπεδα. Το ένα επίπεδο αφορά τους φαρμακοποιούς και το άλλο αφορά τους γιατρούς. Όποια φάρμακα δεν συνταγογραφούνται θα ενημερώσουμε τους φαρμακοποιούς και αυτοί ήδη έχουν αρχίσει και συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία, ώστε να προτείνουν τα ανταλλάξιμα. Σε επίπεδο συνταγογράφησης των γιατρών, επειδή ο γιατρός δεν έχει άμεση πρόσβαση στο ράφι του φαρμακείου, γι' αυτόν τον λόγο είπαμε ότι θα προσπαθήσουμε ως Οργανισμός να ενημερώνουμε τους ιατρικούς συλλόγους σε επίπεδο κατηγορίας φαρμάκων όταν κάποιο είναι σε έλλειψη ή υπάρχει σε μια ελεγχόμενη διάθεση, να υπάρχει η συνταγογράφηση του αντιστοίχου. Αυτό θα το κάνουμε και στην ΗΔΥΚΑ, γιατί έχουμε τη δυνατότητα σε κάποιον βαθμό μέσω της ΗΔΥΚΑ να ανοίξουμε τη συνταγογράφηση ώστε να περιλαμβάνει πολλούς κωδικούς φαρμάκων.
Ερωτηθείς αν μπορούν τα γενόσημα να καλύψουν τις ελλείψεις: Τα γενόσημα θα καλύψουν έναν σημαντικό βαθμό, όχι όλο, στα υπόλοιπα αξιοποιούμε το κανάλι του ΙΦΕΤ. Όταν διασφαλίσουμε ότι σε ένα φάρμακο δεν υπάρχει ανταλλάξιμο, ήδη έχουμε δώσει εντολή στο ΙΦΕΤ και το ΙΦΕΤ αναζητεί στην παγκόσμια αγορά να φέρει κάποιες ποσότητες για να καλυφθεί έστω και προσωρινά η αγορά. Αυτή είναι μια διαδικασία η οποία δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη, γιατί το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, δηλαδή ψάχνουμε σε έναν χώρο που παντού υπάρχουν ελλείψεις, όμως η εμπειρία δείχνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούμε να φέρουμε ικανή ποσότητα φαρμάκων για να καλύψουμε ανάγκες για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Ερωτηθείς αν παρατηρούνται ελλείψεις φαρμάκων για πιο σοβαρές ασθένειες: Στα δύσκολα φάρμακα για τις σοβαρές ασθένειες δεν έχουμε ελλείψεις, εκεί έχει αποκατασταθεί. Θα πρέπει να ξέρετε ότι η χώρα μας είναι από τις τυχερές χώρες, γιατί το σύστημα Υγείας είναι έτσι δομημένο και υπάρχουν οι εναλλακτικές οδοί, ώστε οι ασθενείς μας έχουν άμεση πρόσβαση ακόμα και σε φάρμακα τα οποία δεν έχουν έρθει στη χώρα μας. Άρα εκεί οι ποσότητες καλύπτονται, το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί αυτή τη στιγμή είναι λόγω των συνθηκών των παγκόσμιων και λόγω των υγειονομικών συνθηκών, των ιώσεων που υπάρχουν σε έξαρση αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, σε φάρμακα ευρείας κατανάλωσης, άρα κινούμαστε προς την κατεύθυνση να φέρουμε φάρμακα όπως αντιπυρετικά, αντιβηχικά, ώστε να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες του πληθυσμού. Εδώ όμως χρειάζεται απόλυτη ηρεμία, γιατί αν υπάρξει πανικός, θα πάνε όλοι να αγοράσουν φάρμακα. Δεν χρειάζεται να αγοράσουμε φάρμακα. Τα περισσότερα φάρμακα που έχουμε στο σπίτι μας τα πετάμε στο τέλος, δεν τα χρησιμοποιούμε. Θα πρέπει ο κόσμος να ξέρει ότι στα φάρμακα πρώτης ανάγκης υπάρχει έστω ελεγχόμενη επάρκεια. Το παραγγέλνω στον φαρμακοποιό και θα το έχουμε και μέσα στις επόμενες μέρες θα έχουν καλυφθεί όλες οι ανάγκες.
Ερωτηθείς αν η επαναξιολόγηση των τιμών των φαρμάκων σημαίνει και επιβάρυνση των ασφαλιστικών ταμείων και των ιδιωτών: Όχι κατ’ ανάγκη. Για παράδειγμα, έχουμε ένα φάρμακο το οποίο στοιχίζει 1 ή 2 ευρώ, το οποίο με βάση τις σημερινές τιμές και την αύξηση του κόστους αυτό το φάρμακο είναι πλέον ζημιογόνο, άρα η εταιρεία θα προχωρήσει σε ανάκληση του φαρμάκου. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ανάκληση της κυκλοφορίας φθηνών φαρμάκων συνοδεύεται από εισαγωγή στην αγορά πολύ ακριβών φαρμάκων. Έτσι, συχνά παρατηρούμε το φαινόμενο ένα φάρμακο του 1 ή των 2 ευρώ που θα βγάλουμε από την αγορά να αντικατασταθεί από ένα φάρμακο των 25 ευρώ. Άρα, αν το δούμε αυτό το πράγμα σε βάθος χρόνου, δεν φέρνουμε επιβάρυνση στο σύστημα, η μικρή αύξηση που θα κάνουμε τα 2 να τα κάνουμε 2,5 σε επιλεγμένες κατηγορίες θα προστατεύσει το σύστημα από σημαντική εκτροπή. Αυτό βέβαια θέλει ψάξιμο και συγκεκριμένη στρατηγική και οργάνωση και προς αυτή την κατεύθυνση βαδίζουμε. Αν θυμάστε, πριν από τρία χρόνια είχαμε προχωρήσει πάλι σε μικρή αύξηση συγκεκριμένων σκευασμάτων, η οποία διασφάλισε την αγορά. Μια κατηγορία που προστατεύσαμε σε εκείνη την περίοδο που ήταν να ανακληθεί η κυκλοφορία της ήταν οι ηπαρίνες, και αυτό το πράγμα όχι μόνο δεν επιβάρυνε τα ταμεία, αλλά διασφάλισε και τη δημόσια υγεία για ένα μακρύ χρονικό διάστημα.
Ερωτηθείς αν υπάρχει η κουλτούρα των γενοσήμων στη χώρα μας: Κουλτούρα γενοσήμων ακόμη δεν έχουμε στη χώρα, η διείσδυση των γενοσήμων είναι χαμηλή και πολύ χαμηλότερη από τον μέσο όρο των άλλων αντίστοιχων ευρωπαϊκών χωρών.
Ερωτηθείς πού μπορεί να μπει κανείς για να δει ποια φάρμακα βρισκονται σε έλλειψη: Αυτό γίνεται στους ρυθμιστικούς οργανισμούς, όπως είναι ο ΕΟΦ και οι αντίστοιχοι ΕΟΦ της Ευρώπης. Αυτό είναι ένα θέμα που μας απασχολεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και έχουν γίνει πολλές δράσεις για την ενιαία αντιμετώπιση των φαρμάκων. Υπάρχει περίπτωση η Ε.Ε. να παράξει συγκεκριμένες ποσότητες φαρμάκων χαμηλού κόστους τα οποία βρίσκονται σε έλλειψη. Η Ε.Ε. ήδη έχει μπει στην παραγωγή. Αν δείτε στα εμβόλια πώς έγινε η κάλυψη της πανδημίας, και στα αντιικά και στα εμβόλια έγινε με την παρέμβαση της Ευρώπης. Οι ελλείψεις δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο τη χώρα μας, αφορούν τις άλλες χώρες και μάλιστα στις άλλες χώρες είναι εντονότερο, ακριβώς επειδή δεν έχουν ισχυρή τοπική φαρμακοβιομηχανία να παράξει τα απαραίτητα. Άρα οι άλλες χώρες έχουν σημαντικότερο πρόβλημα από εμάς. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια συνολική προσπάθεια όλες οι ευρωπαϊκές χώρες σε συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ μας να δούμε τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε, αλλά φυσικά δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε μόνο στο συνολικό, πρέπει να κοιτάμε και τα του οίκου μας. Και γι' αυτόν τον λόγο προχωρήσαμε σε αυτές τις 10 ενέργειες και θα υπάρχουν πιθανότατα και άλλες ρυθμιστικές και τροποποιητικές ενέργειες στο μέλλον, ώστε να διασφαλίσουμε την ομαλότητα της αγοράς.
Μεταξύ άλλων, μίλησε για τις ελλείψεις φαρμάκων του τελευταίου διαστήματος, ξεκαθαρίζοντας πως υπάρχει απόθεμα για εκείνα που αφορούν σοβαρές ασθένειες, ενώ ερωτώμενος αν τα γενόσημα μπορούν να καλύψουν τις ελλείψεις, απάντησε πως αυτό μπορεί να γίνει σε έναν βαθμό.
Αναλυτικά οι δηλώσεις του στον Παναγιώτη Τζένο
Αναφορικά με τις ελλείψεις φαρμάκων: Το θέμα των ελλείψεων είναι διαχρονικό, δηλαδή πάντα τις τελευταίες δεκαετίες υπήρχαν κατά καιρούς ελλείψεις σε διάφορα σκευάσματα. Αυτό το φαινόμενο έχει κατά κάποιον τρόπο επιταθεί φέτος λόγω των γενικότερων συνθηκών που υπάρχουν σε παγκόσμιο επίπεδο.Υπάρχουν ελλείψεις, αλλά θεωρώ ότι το θέμα έχει κάπως διογκωθεί. Υπάρχουν ελλείψεις σε δύο κατηγορίες φαρμάκων. Η μία κατηγορία είναι αυτή που ασχοληθήκαμε πριν από έναν μήνα, που γινόταν συζήτηση αναφορικά με τις εξαγωγές των φαρμάκων, οπότε προχώρησε ο Οργανισμός σε μια συντονισμένη κίνηση, έβγαλε μια εκτεταμένη λίστα 270 φαρμάκων, φάρμακα τα οποία κατά κύριο λόγο απευθύνονται σε χρόνιους ασθενείς, δηλαδή είναι φάρμακα αντιδιαβητικά, αντιυπερτασικά, είναι φάρμακα ψυχιατρικά, και αυτά έχουν αποκατασταθεί. Αυτά είναι πρωτότυπα φάρμακα, δεν υπάρχουν ανταλλάξιμα, άρα σε αυτά προχωρήσαμε σε απαγόρευση, με αποτέλεσμα η αγορά ομαλοποιήθηκε και πιστεύω ότι μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα έχει ομαλοποιηθεί. Υπάρχουν ένα-δύο σκευάσματα ακόμα στα οποία αναμένουμε τις καινούργιες παραγγελίες. Η δεύτερη κατηγορία φαρμάκων είναι τα φάρμακα που έχουν ανταλλάξιμα, στα οποία παρατηρείται έλλειψη αυτή τη στιγμή, λόγω αφενός μεν λόγω των παγκοσμίων συνθηκών που υπάρχουν - και όταν λέμε παγκόσμιες συνθήκες, το βασικό είναι η ενεργειακή κρίση, όπου η ενεργειακή κρίση επηρέασε όλες τις γραμμές παραγωγής ενός φαρμάκου, από την πρώτη ύλη μέχρι τη συσκευασία. Για παράδειγμα, ένα αποσυμφορητικό που βάζουμε στη μύτη έχει μια αντλία, αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη στην παγκόσμια παραγωγή αντλιών, άρα έχουμε την πρώτη ύλη, δεν μπορούμε να συσκευάσουμε για να παράξουμε το φάρμακο.
Σε πάρα πολλά από αυτά τα φάρμακα που βρίσκονται σε έλλειψη υπάρχουν ανταλλάξιμες μορφές στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, εμείς έχουμε συνηθίσει να παίρνουμε όταν είμαστε κρυωμένοι το φάρμακο Α. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η ίδια δραστική ουσία υπάρχει σε ένα άλλο φάρμακο, που λέγεται Β, άρα θα πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτό το πλεονέκτημα που έχει η χώρα μας, γιατί έχει μια ισχυρή φαρμακοβιομηχανία και μια ισχυρή φαρμακευτική παραγωγή, ώστε να χρησιμοποιήσουμε γενόσημα.
Ανακοινώθηκε στα μέτρα χθες ότι θα πρέπει να κινηθούμε και ενημερωτικά σε δύο επίπεδα. Το ένα επίπεδο αφορά τους φαρμακοποιούς και το άλλο αφορά τους γιατρούς. Όποια φάρμακα δεν συνταγογραφούνται θα ενημερώσουμε τους φαρμακοποιούς και αυτοί ήδη έχουν αρχίσει και συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία, ώστε να προτείνουν τα ανταλλάξιμα. Σε επίπεδο συνταγογράφησης των γιατρών, επειδή ο γιατρός δεν έχει άμεση πρόσβαση στο ράφι του φαρμακείου, γι' αυτόν τον λόγο είπαμε ότι θα προσπαθήσουμε ως Οργανισμός να ενημερώνουμε τους ιατρικούς συλλόγους σε επίπεδο κατηγορίας φαρμάκων όταν κάποιο είναι σε έλλειψη ή υπάρχει σε μια ελεγχόμενη διάθεση, να υπάρχει η συνταγογράφηση του αντιστοίχου. Αυτό θα το κάνουμε και στην ΗΔΥΚΑ, γιατί έχουμε τη δυνατότητα σε κάποιον βαθμό μέσω της ΗΔΥΚΑ να ανοίξουμε τη συνταγογράφηση ώστε να περιλαμβάνει πολλούς κωδικούς φαρμάκων.
Ερωτηθείς αν μπορούν τα γενόσημα να καλύψουν τις ελλείψεις: Τα γενόσημα θα καλύψουν έναν σημαντικό βαθμό, όχι όλο, στα υπόλοιπα αξιοποιούμε το κανάλι του ΙΦΕΤ. Όταν διασφαλίσουμε ότι σε ένα φάρμακο δεν υπάρχει ανταλλάξιμο, ήδη έχουμε δώσει εντολή στο ΙΦΕΤ και το ΙΦΕΤ αναζητεί στην παγκόσμια αγορά να φέρει κάποιες ποσότητες για να καλυφθεί έστω και προσωρινά η αγορά. Αυτή είναι μια διαδικασία η οποία δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη, γιατί το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, δηλαδή ψάχνουμε σε έναν χώρο που παντού υπάρχουν ελλείψεις, όμως η εμπειρία δείχνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούμε να φέρουμε ικανή ποσότητα φαρμάκων για να καλύψουμε ανάγκες για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Ερωτηθείς αν παρατηρούνται ελλείψεις φαρμάκων για πιο σοβαρές ασθένειες: Στα δύσκολα φάρμακα για τις σοβαρές ασθένειες δεν έχουμε ελλείψεις, εκεί έχει αποκατασταθεί. Θα πρέπει να ξέρετε ότι η χώρα μας είναι από τις τυχερές χώρες, γιατί το σύστημα Υγείας είναι έτσι δομημένο και υπάρχουν οι εναλλακτικές οδοί, ώστε οι ασθενείς μας έχουν άμεση πρόσβαση ακόμα και σε φάρμακα τα οποία δεν έχουν έρθει στη χώρα μας. Άρα εκεί οι ποσότητες καλύπτονται, το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί αυτή τη στιγμή είναι λόγω των συνθηκών των παγκόσμιων και λόγω των υγειονομικών συνθηκών, των ιώσεων που υπάρχουν σε έξαρση αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, σε φάρμακα ευρείας κατανάλωσης, άρα κινούμαστε προς την κατεύθυνση να φέρουμε φάρμακα όπως αντιπυρετικά, αντιβηχικά, ώστε να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες του πληθυσμού. Εδώ όμως χρειάζεται απόλυτη ηρεμία, γιατί αν υπάρξει πανικός, θα πάνε όλοι να αγοράσουν φάρμακα. Δεν χρειάζεται να αγοράσουμε φάρμακα. Τα περισσότερα φάρμακα που έχουμε στο σπίτι μας τα πετάμε στο τέλος, δεν τα χρησιμοποιούμε. Θα πρέπει ο κόσμος να ξέρει ότι στα φάρμακα πρώτης ανάγκης υπάρχει έστω ελεγχόμενη επάρκεια. Το παραγγέλνω στον φαρμακοποιό και θα το έχουμε και μέσα στις επόμενες μέρες θα έχουν καλυφθεί όλες οι ανάγκες.
Ερωτηθείς αν η επαναξιολόγηση των τιμών των φαρμάκων σημαίνει και επιβάρυνση των ασφαλιστικών ταμείων και των ιδιωτών: Όχι κατ’ ανάγκη. Για παράδειγμα, έχουμε ένα φάρμακο το οποίο στοιχίζει 1 ή 2 ευρώ, το οποίο με βάση τις σημερινές τιμές και την αύξηση του κόστους αυτό το φάρμακο είναι πλέον ζημιογόνο, άρα η εταιρεία θα προχωρήσει σε ανάκληση του φαρμάκου. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ανάκληση της κυκλοφορίας φθηνών φαρμάκων συνοδεύεται από εισαγωγή στην αγορά πολύ ακριβών φαρμάκων. Έτσι, συχνά παρατηρούμε το φαινόμενο ένα φάρμακο του 1 ή των 2 ευρώ που θα βγάλουμε από την αγορά να αντικατασταθεί από ένα φάρμακο των 25 ευρώ. Άρα, αν το δούμε αυτό το πράγμα σε βάθος χρόνου, δεν φέρνουμε επιβάρυνση στο σύστημα, η μικρή αύξηση που θα κάνουμε τα 2 να τα κάνουμε 2,5 σε επιλεγμένες κατηγορίες θα προστατεύσει το σύστημα από σημαντική εκτροπή. Αυτό βέβαια θέλει ψάξιμο και συγκεκριμένη στρατηγική και οργάνωση και προς αυτή την κατεύθυνση βαδίζουμε. Αν θυμάστε, πριν από τρία χρόνια είχαμε προχωρήσει πάλι σε μικρή αύξηση συγκεκριμένων σκευασμάτων, η οποία διασφάλισε την αγορά. Μια κατηγορία που προστατεύσαμε σε εκείνη την περίοδο που ήταν να ανακληθεί η κυκλοφορία της ήταν οι ηπαρίνες, και αυτό το πράγμα όχι μόνο δεν επιβάρυνε τα ταμεία, αλλά διασφάλισε και τη δημόσια υγεία για ένα μακρύ χρονικό διάστημα.
Ερωτηθείς αν υπάρχει η κουλτούρα των γενοσήμων στη χώρα μας: Κουλτούρα γενοσήμων ακόμη δεν έχουμε στη χώρα, η διείσδυση των γενοσήμων είναι χαμηλή και πολύ χαμηλότερη από τον μέσο όρο των άλλων αντίστοιχων ευρωπαϊκών χωρών.
Ερωτηθείς πού μπορεί να μπει κανείς για να δει ποια φάρμακα βρισκονται σε έλλειψη: Αυτό γίνεται στους ρυθμιστικούς οργανισμούς, όπως είναι ο ΕΟΦ και οι αντίστοιχοι ΕΟΦ της Ευρώπης. Αυτό είναι ένα θέμα που μας απασχολεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και έχουν γίνει πολλές δράσεις για την ενιαία αντιμετώπιση των φαρμάκων. Υπάρχει περίπτωση η Ε.Ε. να παράξει συγκεκριμένες ποσότητες φαρμάκων χαμηλού κόστους τα οποία βρίσκονται σε έλλειψη. Η Ε.Ε. ήδη έχει μπει στην παραγωγή. Αν δείτε στα εμβόλια πώς έγινε η κάλυψη της πανδημίας, και στα αντιικά και στα εμβόλια έγινε με την παρέμβαση της Ευρώπης. Οι ελλείψεις δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο τη χώρα μας, αφορούν τις άλλες χώρες και μάλιστα στις άλλες χώρες είναι εντονότερο, ακριβώς επειδή δεν έχουν ισχυρή τοπική φαρμακοβιομηχανία να παράξει τα απαραίτητα. Άρα οι άλλες χώρες έχουν σημαντικότερο πρόβλημα από εμάς. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια συνολική προσπάθεια όλες οι ευρωπαϊκές χώρες σε συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ μας να δούμε τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε, αλλά φυσικά δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε μόνο στο συνολικό, πρέπει να κοιτάμε και τα του οίκου μας. Και γι' αυτόν τον λόγο προχωρήσαμε σε αυτές τις 10 ενέργειες και θα υπάρχουν πιθανότατα και άλλες ρυθμιστικές και τροποποιητικές ενέργειες στο μέλλον, ώστε να διασφαλίσουμε την ομαλότητα της αγοράς.
