Οι αρνητικές συνέπειες της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην προστασία της βιοποικιλότητας, των ειδών άγριας ζωής, αλλά και των παραγωγικών ζώων παρουσιάστηκαν στη διάρκεια σειράς ενημερωτικών δράσεων, με αφορμή την Εθνική Ημέρα Δράσης ενάντια στη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων.

Τα δραστήρια στελέχη της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) των Εθνικών Πάρκων Δέλτα Νέστου - Βιστωνίδας και Ροδόπης πραγματοποίησαν εκδηλώσεις ενημέρωσης στο Πόρτο Λάγος και το Παρανέστι, σε μια προσπάθεια κατανόησης του μεγάλου κινδύνου που υπάρχει για την προστασία της άγριας πανίδας από την αλόγιστη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων.

Στα απειλούμενα άγρια ζώα το όρνιο

Κατά το πρόσφατο παρελθόν, στην περιοχή του Νέστου υπήρξαν περιστατικά θανάτωσης άγριων προστατευόμενων ζώων, λόγω χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, παρά το γεγονός ότι αυτή έχει απαγορευθεί οριστικά από το 1993. Σε λιγότερο από τρεις δεκαετίες, οι πληθυσμοί των γυπών, κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα, κατέρρευσαν εξαιτίας της παράνομης χρήσης τους, ενώ από κάποιες περιοχές εξαφανίστηκαν εντελώς. Οι περιοχές των Στενών Νέστου και της κοιλάδας Κομψάτου αποτελούν σημαντικότατες περιοχές για την τροφοληψία αρπακτικών πουλιών όπως το όρνιο.

Το όρνιο είναι ένα από τα τέσσερα είδη γύπα που απαντώνται στην Ελλάδα και είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος. Στην Ελλάδα, ο πληθυσμός των όρνιων, που παλαιότερα ήταν σε μεγάλη αφθονία, κατέρρευσε μετά τη δεκαετία του 1990 στην ηπειρωτική χώρα, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί ως «Κρισίμως Κινδυνεύον» στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.

Τα σοβαρότερα περιστατικά δηλητηρίασης άγριων ζώων

Το 2012 καταγράφηκε στην περιοχή του Κρωμνικού ένα από τα πιο σοβαρά περιστατικά δηλητηρίασης των τελευταίων ετών στη χώρα, καθώς βρέθηκαν δηλητηριασμένοι τέσσερις χρυσαετοί (Aquila chrysaetos), δύο όρνια (Gyps fulvus) και μια γερακίνα (Buteo buteo), με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν από την περιοχή τα δύο πρώτα είδη.

Δυστυχώς, κάθε χρόνο γίνονται αντιληπτά περιστατικά δηλητηριασμένων δολωμάτων στην κοιλάδα του Κομψάτου, με πιο σημαντικό αυτό στις 15 Μαρτίου 2019, όπου το δηλητηριασμένο δόλωμα ήταν ένα άλογο και βρέθηκαν νεκρά ένα όρνιο, ένα κοράκι και δύο αλεπούδες. Σταδιακά, τα όρνια εμφανίστηκαν ξανά στην περιοχή του Κομψάτου και αυτό δημιουργεί σημαντική προσδοκία για ανάκαμψη του πληθυσμού τους.

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών

Ένας από τους κύριους τρόπους αντιμετώπισης της χρήσης των δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι η ενημέρωση των χρηστών για τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτή την παράνομη πρακτική. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν δύο δράσεις από τη ΜΔΠΠ Εθνικών Πάρκων Δέλτα Νέστου - Βιστωνίδας και Ροδόπης. Η πρώτη αφορούσε την αποστολή anti-poison kits (κυτίων πρώτων βοηθειών) που έχουν παραχθεί (στο πλαίσιο του έργου LIFE ARCPRPOM) στο ΑΠΘ και στην περιβαλλοντική οργάνωση «Καλλιστώ» για διάθεση σε κτηνοτρόφους ή κυνηγούς.

Η δεύτερη -και ίσως σημαντικότερη- αφορούσε την ενημέρωση των νέων ανθρώπων, μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, και την ευαισθητοποίησή τους πάνω σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Αρχικά, υπάλληλοι της ΜΔΠΠ επισκέφθηκαν το γυμνάσιο και το λύκειο του Παρανεστίου, όπου ενημέρωσαν τους μαθητές για την παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, το μέγεθος και τις επιπτώσεις του προβλήματος, καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.

Έμφαση δόθηκε στη δημιουργία και λειτουργία των Ειδικών Μονάδων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ΕΜΑΔΔ), καθώς και στον ρόλο του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) στη σημαντική αύξηση του αριθμού των ΕΜΑΔΔ που επιχειρούν σήμερα στην Ελλάδα.

Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με τον χειριστή Κώστα Κυριακίδη, συνοδευόμενο από τον ειδικά εκπαιδευμένο σκύλο του, τη Λάικα, που συνιστούν μία από τις ΕΜΑΔΔ και δραστηριοποιείται στην περιοχή ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης Νέστου - Βιστωνίδας και Ροδόπης.