Νέες δικαστικές περιπέτειες για την προστασία της φέτας. Ο λόγος που αυτή τη φορά εξετάζεται η προσφυγή στα ευρωπαϊκά δικαστήρια είναι η παραγωγή τυριού στις ΗΠΑ, το οποίο εξάγεται με την ένδειξη «φέτα» στη Χιλή, καθώς και σε άλλες χώρες.
Από το 1996 και μετά, ΗΠΑ, Καναδάς, Γερμανία, Δανία, Αγγλία έχουν προσφύγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, διεκδικώντας το δικαίωμα να πωλούν και αυτοί τυρί με την ένδειξη «φέτα», παρά το γεγονός ότι έχει καταχωριστεί ως ΠΟΠ από την Ελλάδα.
Το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα μετά τη διάθεση στη Χιλή και την Αυστραλία «λευκού τυριού», το οποίο έχουν βαφτίσει φέτα, καθώς στις χώρες αυτές δεν υπάρχει καθεστώς προστασίας ΠΟΠ.
Αυτή τη φορά, είναι οι Αμερικανοί εκείνοι που επιθυμούν την ελεύθερη χρήση της ονομασίας «φέτα», ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η γαλλική εταιρεία Lactalis, η οποία προωθεί λευκό τυρί (από αγελαδινό γάλα) με την ένδειξη «Athenos». Και αν η περίπτωση της Χιλής θεωρείται πιο εύκολη υπόθεση, γιατί υπάρχει διμερής εμπορική συμφωνία με την ΕΕ, με ανάλογες κινήσεις από την Αυστραλία η κατάσταση είναι πιο δύσκολη, καθώς δεν υπάρχει καμία δεσμευτική συμφωνία.

Το ιστορικό

 Το 1994 η φέτα καταχωρίστηκε ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) από το ελληνικό υπουργείο Γεωργίας. Έναν χρόνο αργότερα ο σχετικός φάκελος προωθήθηκε στις Βρυξέλλες.
Τότε η Δανία, η Γερμανία και η Γαλλία προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και ζήτησαν την ακύρωση της κατοχύρωσης της φέτας ως ΠΟΠ, υποστηρίζοντας πως είχε δήθεν καταστεί κοινή ονομασία και ότι μπορούν να τη χρησιμοποιούν, αφού η ποιότητα και τα χαρακτηριστικά της δεν οφείλονται στο γεωγραφικό περιβάλλον στο οποίο παράγεται.
Το δικαστήριο ακύρωσε τότε την καταχώριση του ελληνικού τυριού, γιατί η αιτιολογία που υπήρχε στον κανονισμό δεν ήταν πλήρης. Υπήρξαν αντιδράσεις από την ελληνική πλευρά και η αρμόδια Επιτροπή της ΕΕ, αφού έκανε νέα, σφαιρική ανάλυση των στοιχείων ιστορικής, πολιτισμικής, πολιτικής, κοινωνικής, νομικής, οικονομικής, επιστημονικής και τεχνικής φύσης, αποφάσισε την εκ νέου καταχώριση της φέτας ως ΠΟΠ το 2002.
Η Δανία και η Γερμανία άσκησαν εκ νέου προσφυγές κατά του νέου κανονισμού
και προέβαλαν τα ίδια παραπάνω επιχειρήματα. Το δικαστήριο το 2005 απέρριψε τις προσφυγές και αποδέχθηκε πλήρως τα επιχειρήματα της Ελλάδας και της Επιτροπής, που υποστήριξαν ότι η φέτα πληροί τις προϋποθέσεις καταχώρισης ως παραδοσιακό προϊόν ΠΟΠ. Και αυτό, γιατί η ποιότητα και τα χαρακτηριστικά της οφείλονται σε φυσικούς και σε ανθρώπινους παράγοντες και η ονομασία φέτα δεν είναι κοινή ονομασία, αλλά στενά συνδεδεμένη με την Ελλάδα, τις πολιτιστικές της παραδόσεις και τον ελληνικό πολιτισμό. Επίσης, στο Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ασκήθηκαν τρεις προσφυγές από ξένες επιχειρήσεις και συνομοσπονδίες, οι οποίες απορρίφθηκαν ως απαράδεκτες.

Αμετανόητοι

Παρά τις αποφάσεις, οι επιχειρήσεις στη Δανία συνέχιζαν να εμπορεύονται το λευκό τυρί ως φέτα σε τρίτες χώρες, με το αιτιολογικό ότι ο κανονισμός κατοχύρωσης της φέτας ως ΠΟΠ έχει εφαρμογή μόνο στα προϊόντα τα οποία πωλούνται εντός της Ένωσης και όχι σε τρίτες χώρες, όπου η ονομασία δεν προστατεύεται.

Η υπόθεση εκδικάστηκε εκ νέου το 2022, οπότε και πάλι δικαιώθηκε η Ελλάδα, με το δικαστήριο να κρίνει ότι απαγορεύεται να παράγεται και να εξάγεται τυρί με την ονομασία «φέτα» από τη Δανία, ακόμη και αν το τυρί αυτό προορίζεται για τις αγορές τρίτων χωρών, αφού η ενέργεια αυτή αποτελεί εκμετάλλευση της φήμης της φέτας ΠΟΠ που παράγεται μόνο εντός της οριοθετημένης περιοχής της Ελλάδας.
Το πόσο σημαντική είναι η προστασία της φέτας αποδεικνύεται από τις εξαγωγές του περασμένου χρόνου, οι οποίες έφτασαν σε συνολικό ύψος τα 605.000.000 ευρώ έναντι 388.000.000 το 2019.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή