Αλλαγές στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο: Νέα προγράμματα σπουδών, πολλαπλό βιβλίο και εργαστήρια

ΕΛΛΑΔΑ 16.05.2023 08:22

Ισμηνη Χαραλαμποπουλου

Νέα σελίδα» ανοίγει για τα σχολεία της χώρας με τις ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Παιδείας. Το κυβερνητικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θέτει σαφή προτεραιότητα σε δύο στρατηγικούς στόχους, την αναβάθμιση δεξιοτήτων, με έμφαση στις ήπιες και ψηφιακές δεξιότητες, και την ενίσχυση της αυτονομίας και της αξιολόγησης. Το σχέδιο της υπoυργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως που παρουσιάζει η «Απογευματινή» περιλαμβάνει τις εξής παρεμβάσεις.

Νέα προγράμματα σπουδών

● Η αναβάθμιση των 166 προγραμμάτων σπουδών για πρώτη φορά έπειτα από σχεδόν δύο δεκαετίες αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της μεταρρυθμιστικής στρατηγικής του υπουργείου Παιδείας. Ακολουθώντας το παράδειγμα των καινοτόμων εκπαιδευτικών συστημάτων, τα νέα προγράμματα σπουδών υιοθετούν μια προσέγγιση που βασίζεται στα μαθησιακά αποτελέσματα, εφαρμόζοντας μαθητοκεντρική φιλοσοφία στη διδασκαλία. Απώτερος στόχος είναι η ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης των μαθητών, η καλλιέργεια δεξιοτήτων (δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, συνεργασία, επικοινωνία) και το να μάθουν οι μαθητές πώς να μαθαίνουν. ● Τα νέα προγράμματα σπουδών γενικής εκπαίδευσης έχουν ολοκληρωθεί και ψηφιοποιηθεί και έχουν τεθεί σε εφαρμογή σε Πειραματικά και Πρότυπα Σχολεία σε πιλοτική φάση δύο ετών σε όλη τη χώρα. Τα προγράμματα σπουδών της επαγγελματικής εκπαίδευσης θα ολοκληρωθούν και θα ψηφιοποιηθούν έως το τέλος του 2023.

Πολλαπλό βιβλίο

Άρση του περιορισμού του ενός βιβλίου ανά μάθημα και αποκέντρωση της διαδικασίας επιλογής σχολικών βιβλίων, η οποία θα γίνεται από τα ίδια τα σχολεία. Η μεταρρύθμιση αυτή ψηφίστηκε ως μέρος του νόμου 4823/2021 και έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να τεθεί σε ισχύ το νέο μέτρο, με αποκορύφωμα την έκδοση πρόσκλησης για νέα σχολικά βιβλία τον Απρίλιο του 2023. Τα νέα σχολικά βιβλία θα παραδοθούν στις σχολικές μονάδες από το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026.

Εργαστήρια Δεξιοτήτων

Μια βασική καινοτομία για την καλλιέργεια δεξιοτήτων αποτελεί η εισαγωγή ενός νέου μαθήματος στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα για όλες τις τάξεις της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο έως το γυμνάσιο. Το εκπαιδευτικό υλικό και οι δραστηριότητες των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων οργανώνονται σε τέσσερις θεματικούς άξονες: α) Ζω Καλύτερα - Ευ Ζην (π.χ. σεξουαλική αγωγή, οδική ασφάλεια, διατροφή, ψυχική υγεία). β) Φροντίζω το Περιβάλλον (π.χ. κλιματική αλλαγή, οικολογική συνείδηση, βιώσιμη ανάπτυξη, πρόληψη και προστασία από τις φυσικές καταστροφές). γ) Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ - Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη (π.χ. ανθρώπινα δικαιώματα, εθελοντισμός, αλληλοσεβασμός και διαφορετικότητα). δ) Δημιουργώ και Καινοτομώ - Δημιουργική Σκέψη και Πρωτοβουλία (π.χ. ρομποτική, STEM, επιχειρηματικότητα, γνωριμία με επαγγέλματα).

Μετά την επιτυχή πιλοτική εφαρμογή τους το 2021-2022, τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων εφαρμόζονται σήμερα καθολικά σε όλα τα νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία και γυμνάσια της χώρας.

Οι 85.000 εκπαιδευτικοί που μετέχουν στη διδασκαλία των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων έχουν ολοκληρώσει εξ αποστάσεως επιμόρφωση διάρκειας 32 ωρών, η οποία επικεντρώνεται στον τρόπο οργάνωσης ενός συναισθηματικά ασφαλούς σχολικού κλίματος, στον τρόπο σχεδιασμού και εφαρμογής σχεδίων δράσης στην τάξη για την καλλιέργεια δεξιοτήτων και στον τρόπο τόνωσης του αισθήματος εξερεύνησης των μαθητών μέσω συμμετοχικών μεθόδων μάθησης χωρίς αποκλεισμούς. Επίσης: ● Ψηφιακό υλικό για τα νέα προγράμματα σπουδών (50.000.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης). ● Εργαστήρια ρομποτικής και STEM για τους σκοπούς των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων (25.000.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης).

Επιμόρφωση

Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) ανέπτυξε για πρώτη φορά ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Το ΟΠΣ είναι ένα ανοικτό διαλειτουργικό περιβάλλον, το οποίο ενημερώνει τους εκπαιδευτικούς για τις τρέχουσες επιμορφώσεις.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023, το ΙΕΠ είχε υλοποιήσει περισσότερες από 150.000 επιμορφώσεις εκπαιδευτικών σε διάφορα θέματα, όπως νέα προγράμματα σπουδών, ψηφιακές δεξιότητες, νέες εκπαιδευτικές πρακτικές, νέες εκπαιδευτικές πρακτικές, Εργαστήρια Δεξιοτήτων, αγγλικά στο νηπιαγωγείο.

Τους επόμενους μήνες προγραμματίζεται να υλοποιηθούν τα ακόλουθα προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών: Εισαγωγική επιμόρφωση (υποχρεωτική - 16.000 εκπαιδευτικοί). Νέα προγράμματα σπουδών (30.000 εκπαιδευτικοί). Δια- φοροποιημένη διδασκαλία (10.000 εκπαιδευτικοί). Ψηφιακές δεξιότητες (150.000 εκπαιδευτικοί το σχολικό έτος 2023-2024). Νέα προγράμματα σπουδών ΕΕΚ (15.000 εκπαιδευτικοί το σχολικό έτος 2023-2024). Ενταξιακά, ασφαλή σχολεία (εκστρατεία κατά του σχολικού εκφοβισμού - 150.000 εκπαιδευτικοί το σχολικό έτος 2023-2024).
Θα δοθούν 23.000.000 ευρώ για επιμόρφωση σε ψηφιακές δεξιότητες τα επόμενα πέντε έτη (ΕΣΠΑ), 19.000.000 ευρώ για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στο νέο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και τον εξοπλισμό που αποκτάται (Ταμείο Ανά- καμψης), 3.000.000 ευρώ για την επιμόρ- φωση εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών ΕΕΚ, 15.000.000 ευρώ για ένα πρόγραμμα διά βίου κατάρτισης σε δεξιότητες τηλεργασίας (ΕΣΠΑ).

Internet, υπολογιστές και παροχή voucher

Ενισχύθηκε ο τεχνολογικός εξοπλισμός των σχολείων μέσω χρηματοδότησης ΕΣΠΑ και ιδιωτικών δωρεών, από 4.000 συσκευές τον Ιούνιο του 2019 σε 90.000, ενώ χορηγήθηκε στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ένας φορητός υπολογιστής ανά αίθουσα διδασκαλίας.
● Ταχύτερη συνδεσιμότητα: Έως τον Απρίλιο του 2021 περισσότερα από 7.000 σχολεία είχαν αναβαθμίσει τις συνδέσεις δι- κτύου τους σε VDSL (99% όλων των διαθέσιμων αναβαθμίσεων). Επιπλέον, το έργο ΣΥΖΕΥΞΙΣ II βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη για την επέκταση της αναβάθμισης σε όλα τα σχολεία στην Ελλάδα (14.000 συνολικά). ● Επενδύσεις: Δόθηκαν 30.000.000 ευρώ για την προμήθεια 177.000 σετ ρομποτικής σε όλα τα σχολεία. ● Ψηφιακή πρόσβαση - voucher: 112.000.000 ευρώ για την παροχή voucher σε μαθητές και φοιτητές ηλικίας 4-24 ετών από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα και στο σύνολο των εκπαιδευτικών για την προμήθεια ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Συνολικά 670.000 δικαιούχοι έχουν λάβει κουπόνι, συμπεριλαμβανομένου του 33% των μαθητών στα δημόσια σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και όλων των εκπαιδευτικών των σχολείων. ● Ψηφιοποίηση υπηρεσιών: Εφαρμόστηκαν ηλεκτρονική εγγραφή μαθητών στο σχολείο, ψηφιακό απολυτήριο λυκείου, κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των Πανελλαδικών Εξετάσεων στους υποψήφιους μέσω SMS, ηλεκτρονική πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών κ.ά.

Η εκπαίδευση του μέλλοντος

Το σχέδιο για την επόμενη ημέρα προβλέπει ολοκληρωμένο ψηφιακό οικοσύστημα για σχολεία (e-school) κόστους 12.000.000 ευρώ (Ταμείο Ανάκαμψης) και τρία συστήματα παρακολούθησης αποφοίτων για όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης (σχολεία, ΕΕΚ, πανεπιστήμια - ΕΣΠΑ).
● Αξιολόγηση σχολικών μονάδων: Σύμφωνα με τον Ν. 4692/2020, ξεκίνησε από το προηγούμενο σχολικό έτος (2021-2022) και περιλαμβάνει τόσο την εσωτερική αυτοαξιολόγηση όσο και την εξωτερική αξιολόγηση. Τα 13.500 από τα 13.777 δημόσια σχολεία (98%) συμμετείχαν στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας εσωτερικής αξιολόγησης κατά το προηγούμενο σχολικό έτος (2021-2022). Είναι η πρώτη φορά που η αξιολόγηση εφαρμόζεται σε αυτή την κλίμακα στην Ελλάδα.
● Αξιολόγηση εκπαιδευτικών: Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών εισήχθη στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και πραγματοποιείται σήμερα για πρώτη φορά έπειτα από 41 χρόνια. Έχει θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης που επικεντρώνεται στην παροχή ανατροφοδότησης στους εκπαιδευτικούς για τη βελτίωση των δεξιοτήτων τους, χωρίς πειθαρχικές ή οικονομικές επιπτώσεις. Η διαδικασία διενεργείται μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, ενώ η διαδικασία αξιολόγησης περιλαμβάνει προσωπικές συνεντεύξεις και παρατηρήσεις διδασκαλιών. ● Αξιολόγηση εκπαιδευτικού συστήματος (Ελληνική PISA): Το 2022, εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά το σύστημα Εξετάσεων Διαγνωστικού Χαρακτήρα, δηλαδή ανώνυμες εξετάσεις σε τυχαίο δείγμα μαθητών σε όλη την Ελλάδα, προκειμένου να διαγνωστεί το εκπαιδευτικό επίπεδο των μαθητών, να εντοπισθούν τυχόν κενά και να σχεδιαστούν νέες πολιτικές βάσει δεδομένων. Το 2022 συμμετείχαν περισσότεροι από 11.000 μαθητές (ΣΤ’ Δημοτικού και Γ’ Γυμνασίου) από περισσότερα από 500 σχολεία, οι οποίοι εξετάστηκαν στα Ελληνικά και τα Μαθηματικά. Το 2023, η Ελληνική PISA έγινε κανονικά για δεύτερη φορά.
● Θεσμοθέτηση Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας από την οποία κληρώνονται θέματα για τις ενδοσχολικές εξετάσεις στο λύκειο ως μέσο ενίσχυσης της διαφάνειας και της εγκυρότητας και συγκρισιμότητας των αποτελεσμάτων. ● Ενίσχυση της αυτονομίας στην ιδιωτική εκπαίδευση (Ν. 4713/2020): Απλούστευση του πλαισίου λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων: μεγαλύτερη αυτονομία στην οργάνωσή τους και στις εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες. Περισσότερη ευελιξία στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. ● Αυτονομία σχολικών μονάδων: Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, καλά εκπαιδευτικά αποτελέσματα συμβαδίζουν με αποκεντρωμένα εκπαιδευτικά συστήματα με ισχυρά συστήματα λογοδοσίας. Ο ν. 4823/2021 περιελάμβανε διατάξεις που ενισχύουν την αυτονομία των σχολικών μονάδων (π.χ. σχετικά με τη χρήση σχολικών εγκαταστάσεων, μείωση της γραφειοκρατίας για την έγκριση δραστηριοτήτων κ.λπ.). Επιπλέον, ο νόμος εισήγαγε αλλαγές στη διοικητική δομή της εκπαίδευσης, όπως η θέσπιση νέων κριτηρίων για την επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης και της θέσπισης θέσεων στελεχών που επικεντρώνονται αποκλειστικά σε παιδαγωγικά θέματα.

Ένταξη και προσβασιμότητα

● Εφαρμογή της υποχρεωτικής δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης. Από τον Σεπτέμβριο του 2021, το 100% των παιδιών ηλικίας 4 ετών φοιτά για πρώτη φορά στην προσχολική εκπαίδευση. ● Από τον Σεπτέμβριο του 2022, η διάρκεια του ολοήμερου σχολείου έχει επεκταθεί από τις 4.00 μ.μ. έως τις 5.30 μ.μ. και έχει εμπλουτιστεί με νέες δραστηριότητες και ομίλους (π.χ. ρομποτική, χορός, χειροτεχνίες κ.λπ.). Το μέτρο εφαρμόζεται πιλοτικά σε περισσότερα από 1.000 τμήματα σε όλη την επικράτεια και αποφέρει σημαντικά οφέλη στους εργαζόμενους γονείς ενώ βοηθά τους μαθητές στην εκπαιδευτική τους ανάπτυξη. ● Στρατηγικό σχέδιο για την ισότιμη πρόσβαση των Ατόμων με Αναπηρία στην Εκπαίδευση.

Διορισμοί

Διορίστηκαν 28.500 μόνιμοι εκπαιδευτικοί για πρώτη φορά έπειτα από 12 χρόνια. Ειδικότερα, 4.900 εκπαιδευτικοί Ειδικής Αγωγής και 1.400 μέλη Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, αντί για την απασχόληση αναπληρωτών. Επιπλέον, διορίστηκαν 22.200 μόνιμοι εκπαιδευτικοί στη γενική εκπαίδευση, οι οποίοι θα επιμορφωθούν σε θέματα ενταξιακής εκπαίδευσης. Οι μόνιμοι διορισμοί αποτελούν κλειδί για την επίλυση του διαχρονικού ζητήματος της στρεβλής εφαρμογής του θεσμού των αναπληρωτών.

Πρότυπα - Πειραματικά

Ο νόμος 4692/2020 για τα σχολεία περιελάμβανε την ουσιαστική ενίσχυση των Πρότυπων και Πειραματικών, τα οποία έχουν διπλό ρόλο ως κέντρα αριστείας για μαθητές από κάθε κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και κόμβοι καινοτομίας που λειτουργούν ως πρότυπα για άλλα τοπικά σχολεία. Ο αριθμός τους ανέρχεται σε 138, υπερδιπλάσιος σε σχέση με το 2019-2020. Πάνω από 20.000 αιτήσεις υποβλήθηκαν για 4.000 θέσεις στα Πρότυπα και Πειραματικά της χώρας για το έτος 2023-2024, γεγονός που καταδεικνύει την ευρεία αποδοχή του θεσμού

Bullying

Ο νόμος 4692/2020 θέσπισε τη θέση του σχολικού ψυχολόγου, καθώς και την υποχρεωτική σύνταξη εσωτερικού κανονισμού σε κάθε σχολείο, ενώ με τον νόμο 5029/2023 ειδικά για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού είναι η πρώτη φορά που ένα νομοθέτημα στην Ελλάδα αντιμετωπίζει ρητά το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού. Μέσω χρηματοδότησης ΕΣΠΑ έχουν εξασφαλιστεί η απασχόληση 3.200 ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών και 200.000 ευρώ για πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών κατά της σχολικής βίας.

TAGS: