Οι ελπίδες για ανεύρεση και άλλων  ναυαγών, ζωντανών ή νεκρών, χάθηκαν από τα πρώτα λεπτά της ανείπωτης τραγωδίας στις 2.30 τη νύχτα της περασμένης Τετάρτης, κάτω από την Πύλο.

Το πηχτό σκοτάδι, το στοίβαγμα 750 ανθρώπων σε πλοιάριο-φέρετρο, το βάθος της θάλασσας, που σε εκείνο το σημείο υπερβαίνει τα 5.000 μέτρα, και η απόσταση δεκάδων ναυτικών μιλίων από οποιαδήποτε ακτή ή ξέρα συνέτειναν στον αφανισμό  περισσότερων από 550 ανθρώπων. 

Καθημερινά πάνω από  1.200 άνθρωποι  επιχειρούν να περάσουν στην Ιταλία από την Τυνησία και τη Λιβύη. Μόνο φέτος έχουν πνιγεί  -σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών- πάνω  από 1.000 και σε βάθος εννέα ετών περίπου 25.000 άνθρωποι. Οπως προέκυψε στο στάδιο της προανάκρισης των εννέα Αιγύπτιων συλληφθέντων, το λιμάνι του Ελ Σαλούμ στον ομώνυμο αιγυπτιακό κόλπο, στα σύνορα με τη Λιβύη, χρησιμοποιείται πλέον από τα κυκλώματα ως κρυψώνα για τα δουλεμπορικά τους και ταυτόχρονα ως νέο στρατηγείο τους. 



Πρόσθετα στοιχεία

Την Πέμπτη το απόγευμα, σε σύσκεψη στο Λιμεναρχείο της Καλαμάτας με τους επιτελείς του Λιμενικού και της ΕΛ.ΑΣ., ο εκπρόσωπος της Frontex, Χανς Λάιτενς, παρείχε πρόσθετα στοιχεία για τον τρόπο δράσης των διακινητών και τη βαθιά διείσδυσή τους στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, μέσω  Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων αλλά και «πυρήνων» τους, οι οποίοι προφασιζόμενοι τους συγγενείς σπεύδουν έπειτα από κάθε ναυάγιο να κλείσουν στόματα.



Στην προκειμένη περίπτωση, ενήργησαν ελληνικές και ξένες ΜΚΟ με υπαλλήλους και εθελοντές που μπαινόβγαιναν στη δομή φιλοξενίας και στο νοσοκομείο της πόλης,  ενώ κατά περίεργο τρόπο οι -κατά  δήλωση- οικείοι τους βομβάρδιζαν με εκατοντάδες μηνύματα και φωτογραφίες αγνοουμένων τα κινητά τηλέφωνα των γιατρών και των νοσηλευτών. Ενας εξ αυτών, ο διευθυντής της Καρδιολογικής Μονάδας, δέχτηκε σε διάστημα 1-2 ωρών δεκάδες τέτοια μηνύματα για μετανάστες που είτε δεν εντοπίστηκαν είτε δεν περιλαμβάνονταν στην ομάδα των υπόπτων. Επίσης, κανένας συγγενής, ούτε τηλεφωνικά ούτε διά ζώσης, δεν αναζήτησε γυναικόπαιδα.



Προκάλυμμα

Ολοι ενδιαφέρονταν για τους άνδρες, Αιγύπτιους, Σύρους και Πακιστανούς, γεγονός που ενισχύει τις υποψίες ότι και σε αυτή την «καραβιά» από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής ενδεχομένως ακολουθήθηκε η διαδικασία της «διαλογής». Δηλαδή, οι φυσικοί σύζυγοι εξοντώθηκαν ή κρατήθηκαν αιχμάλωτοι και τα γυναικόπαιδα θα χρησιμοποιούνταν  ως προκάλυμμα οικογένειας για τους άρρενες, ώστε να εξασφαλίσουν ευκολότερα άσυλο. Σε μη οργανωμένα κράτη που δεν αναγνωρίζουν την οποιαδήποτε διεθνή σύμβαση προστασίας, όπως η σπαρασσόμενη Λιβύη, οι εκτελέσεις, τα βασανιστήρια, οι βιασμοί, οι φυλακίσεις και οι απαγωγές εξαθλιωμένων αποτελούν πάγια τακτική των δουλεμπόρων σε συνεργασία με τις τοπικές Αρχές. 



Οι έρευνες

Οι έρευνες εισήλθαν στο δυσκολότερο στάδιο. Οι δεκάδες ναυαγοί που μεταφέρθηκαν στον καταυλισμό της Μαλακάσας ελέγχονται διεξοδικά, επειδή ο αριθμός των διακινητών σε τέτοιες συνθήκες μεταφοράς θεωρείται πολύ μεγάλος. Η συμμετοχή τους σε ταξίδι 5-6 ημερών χωρίς σωσίβια, με εκατοντάδες υπεράριθμους, μπορεί να δικαιολογηθεί  μόνο από τις καλές καιρικές συνθήκες. «Διαφορετικά κανείς τους δεν θα ανέβαινε πάνω, εκτός από τον καπετάνιο κι έναν-δύο  συνεργούς του», υπογραμμίζουν αξιωματούχοι του υπ. Ναυτιλίας στα «Παραπολιτικά», εκτιμώντας ως πιθανό και το σενάριο να προκάλεσαν οι ίδιοι το ναυάγιο όταν σταμάτησαν να λειτουργούν οι μηχανές και κατάλαβαν ότι απειλούνταν να συλληφθούν επιτόπου, καθώς από νωρίς το μεσημέρι της 13ης Ιουνίου καταγράφονταν από τις κάμερες των ελικοπτέρων super puma που πετούσαν από πάνω τους και των σκαφών του Λιμενικού που παρέπλεαν επί τούτου.



Εγκληματίες

Πιθανολογείται επίσης ότι με το συγκεκριμένο δρομολόγιο ταξίδευαν αρκετοί εγκληματίες, οι οποίοι θα μετακόμιζαν σε Ιταλία, Γερμανία και αναλαμβάνοντας νέους ρόλους, σε ΜΚΟ, σε άλλες εγκληματικές ή φονταμενταλιστικές ομάδες κ.λπ. Εως τώρα, οι 174 διασωθέντες και νεκροί δεν εμφανίζονται στις τράπεζες του DNA της Ιντερπόλ ή της Europol. Κάποιοι όμως από τους εννέα είχαν άμεση σχέση ή συνέργεια σε ναυάγιο με 40 αγνοουμένους τον περασμένο Μάρτιο ανοιχτά του Πόρτο Κάγιο στη Λακωνία και νωρίτερα, τον Φεβρουάριο, με 70 αγνοουμένους στα σικελικά παράλια με πλοίο που ανέβαινε από τη Βεγγάζη.

Καπετάνιος

Οσο δε για τον καπετάνιο και το πρόσωπο που μιλούσε με τους Λιμενικούς στο δορυφορικό τηλέφωνο, το απόγευμα της Τρίτης (13/6) και μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης (14/6), απαντώντας αρνητικά στα σήματα παροχής βοήθειας, μπορεί να πνίγηκαν. Το γεγονός ότι σχεδόν όλοι οι νοσηλευθέντες -σύμφωνα με τις ιατρικές ανακοινώσεις-  υπέφεραν από υποθερμία και πνευμονία φανερώνει ότι τους πέταξαν στη  θάλασσα  ως  «σαβούρα», για να  αποφύγουν τη βύθιση και να αποπροσανατολίσουν τις υπηρεσίες ασφαλείας, γι' αυτό και οι νευρικές κινήσεις δεξιά-αριστερά  των υπολοίπων στο κατάστρωμα προκάλεσαν το  «παλάντζο» (ναυτική ορολογία) και κατ’ επέκταση την ανατροπή του σαπιοκάραβου. 

Οι υποψίες συγκεντρώνονται σε έναν 40χρονο, ο οποίος θα απολογηθεί τη Δευτέρα μαζί με τους υπόλοιπους με κακουργηματικές κατηγορίες για σύσταση και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, διακίνηση λαθρομεταναστών κ.λπ., ενώ το κατηγορητήριο αναμένεται να διευρυνθεί αν αποδειχθεί ότι: α) υπήρξαν νεκροί επιβάτες στη διάρκεια του ταξιδιού, β) θανάτωσαν  με πρόθεση ανθρώπους ρίχνοντάς τους στη θάλασσα. Από μαρτυρικές καταθέσεις προκύπτει ότι λίγοι γνώριζαν κολύμπι και επέζησαν χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των λιμενικών και των πληρωμάτων παραπλεόντων σκαφών, που περισυνέλεξαν τόσους ανθρώπους καταμεσής στο πέλαγος σε ελάχιστο διάστημα, αλλά και στις ήπιες καιρικές συνθήκες  (άνεμοι 2 Μποφόρ).  



Η μέθοδος

Η συμμετοχή των ως άνω σε πολυάριθμο κύκλωμα που προβάλλει τα ταξίδια και τα «πακέτα» στο αποκαλούμενο «σκοτεινό αραβικό Διαδίκτυο» θεωρείται δεδομένη. Οι παροχές περιλαμβάνουν μετάβαση σε Καλαβρία - Σικελία, μετακίνηση στην ιταλική ενδοχώρα με όχημα, παραμονή σε κάποιο «safe house» και εξασφάλιση πλαστών ταξιδιωτικών εγγράφων ή ακόμα και μετακίνησης σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η πιο διαδεδομένη μέθοδος για να ταξιδέψει κάποιος αλλοδαπός στα νότια ευρωπαϊκά παράλια είναι μέσω της ένταξής του σε chat - ομάδες διαδικτυακής εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων. Εκεί, μάλιστα, συναντά κανείς και χάρτες με περάσματα στα όρια του ελληνικού FIR, όπως στην προκειμένη περίπτωση. Πλέον των 4.000-6.000 δολαρίων, οι μετανάστες πληρώνουν πολλά για τα διαβατήρια, τα οποία αποκτούν όταν πατούν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αν το διαβατήριο είναι τελείως πλαστό, οι τιμές κυμαίνονται στις 2.000 ευρώ. Αν είναι παραποιημένο με τη μέθοδο «look-alike», που είναι και η πιο ακριβή λύση, η τιμή εκτοξεύεται στις 10.000 ευρώ.

Παρατράπεζα  

Επιπλέον, οι οργανώσεις έχουν αναπτύξει παρατραπεζικό σύστημα - συγκεκριμένα, τη μέθοδο πληρωμής HAWALA. Πρόκειται για δίκτυο ανθρώπων σε διάφορα μέρη του κόσμου (σ.σ.: Ευρώπη, Ασία, Αφρική) το οποίο διακινεί χρήματα διά των ανταλλακτηρίων συναλλάγματος και των ταχυδρομείων. Αυτοί είτε προμηθεύουν με ευρώ και δολάρια όσους καταφέρνουν «να περάσουν τη θάλασσα» είτε μεσολαβούν για λογαριασμό τους, ώστε να τους εξασφαλίσουν νομιμοποιητικά έγγραφα και να τους φέρουν σε επικοινωνία με  ΜΚΟ, που εξακολουθούν να λύνουν και να δένουν. Αλλωστε, Ιταλο-Μαροκινή ακτιβίστρια ήταν αυτή που ειδοποίησε τις κεντρικές υπηρεσίες της Ρώμης για το σήμα κινδύνου από το εν λόγω πλοίο.

Συγγενείς

Ο Μάριος από τη Συρία, που ζει στην Κύπρο, ο Κασίμ Αμπουζίντ, που έφτασε από τη Γερμανία μαζί με έναν φίλο του αναζητώντας έξι συγγενείς του, ο Πακιστανός Αφτάμπ, μετανάστης στην Αγγλία με τέσσερις δικούς του στο καράβι, είναι μεταξύ εκείνων που κατέφθασαν πρώτοι στην Καλαμάτα την Πέμπτη το πρωί. Τις τελευταίες ώρες αυξάνεται ο αριθμός των συγγενών και μαζί και η αγωνία για την τύχη των οικείων τους. Ενας μόνον κατάφερε να βρει -όπως λέει- τον αδελφό του ζωντανό, ενώ οι άλλοι δεν αναγνώρισαν ούτε τις  σορούς τους. «Είχαμε μιλήσει έξι μέρες νωρίτερα», λέει με σπαστά αγγλικά ο Αφτάμπ στα  «Π» για τον αδελφό του. Βασανιζόταν χρόνια για να μαζέψει τα λεφτά και τώρα χάθηκε… χάθηκαν όλοι».



Η αγωνία και τα δάκρυα γεμίζουν τα πρόσωπα πολλών. Ποιος θα μπορούσε να είναι ψύχραιμος αυτές τις ώρες, άλλωστε; Μερικοί όμως τα καταφέρνουν και είναι αυτοί  που μπαίνουν αμέσως στο στόχαστρο του Λιμενικού και της Αστυνομίας. «Μπροστά σε τέτοιο δράμα κανένας δεν μένει απαθής… Οι γυναίκες, τα παιδιά τους, οι δυστυχισμένοι υψώνουν τα χέρια τους από τον βυθό και  μας αγκαλιάζουν… Ετσι το βιώνω δύο νύχτες τώρα», ψιθυρίζει ο επικεφαλής αξιωματικός στο λιμάνι της Καλαμάτας. 





Αποστολή στη Μεσσηνία: Δημήτρης Γιαννακόπουλος

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά το Σάββατο 17 Ιουνίου 2023.