Μαριάννα Βαρδινογιάννη: Μια προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας και τεράστιας ανθρωπιστικής δράσης - «Εκεί που οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εγώ βλέπω φως» (Εικόνες)
Η διεθνούς ακτινοβολίας επιχειρηματίας με τη φιλανθρωπική δράση της φώτιζε τις ζωές παιδιών με καρκίνο
Ντονατελλα Αδαμου
«Με βαθύτατη θλίψη, η οικογένεια Βαρδή Ι. Βαρδινογιάννη ανακοινώνει ότι η αγαπημένη σύζυγος, μητέρα και γιαγιά, Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, Πρέσβυς Καλής Θελήσεως της UNESCO, Πρόεδρος του Σωματείου “ΕΛΠΙΔΑ-Σύλλογος Φίλων παιδιών με καρκίνο”, έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα 24 Ιουλίου 2023. Η εξόδιος ακολουθία και η ταφή θα πραγματοποιηθούν σε στενό οικογενειακό κύκλο», ανακοίνωσε χθες στις 8.30 το βράδυ η οικογένεια της Μαριάννας Βαρδινογιάννη μέσω του προσωπικού λογαριασμού της εκλιπούσης στο Instagram για την απώλειά της. Απώλεια που συνέπεσε με τα 80ά της γενέθλια.
Τελευταία φορά την είδαμε στις 6 Ιουνίου στο Ζάππειο Μέγαρο, δίπλα στον σύζυγό της, Βαρδή Βαρδινογιάννη, στην εκδήλωση της Hellenic Initiative, στο πλαίσιο της οποίας βραβεύτηκε ο επιχειρηματίας. Τότε, μολονότι το ίδιο βράδυ ακούσαμε ότι κοιμόταν με συσκευή οξυγόνου, δεν φανταζόμασταν ότι ενάμιση μήνα αργότερα δεν θα βρισκόταν πια εν ζωή.
Η διεθνούς ακτινοβολίας επιχειρηματίας, που με τη φιλανθρωπική δράση της φώτιζε τις ζωές παιδιών με καρκίνο (η λέξη «φως» ήταν η λέξη-κλειδί για εκείνη), σύζυγος του προέδρου της Motor Oil, Βαρδή Βαρδινογιάννη, μητέρα των Γιάννη, Χριστιάνας, Γιώργου, Νίκου και Βαρδιάννας, δεν είναι πια μαζί μας. Η πολυβραβευμένη Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNESCO, η ακτιβίστρια που έδωσε όλο της το είναι για τα παιδιά με καρκίνο μέσω του «ΕΛΠΙΔΑ», αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Γι' αυτό και το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν σε ιδιωτική κλινική. Δίχως να το γνωρίζουν παρά μόνον οι πλέον οικείοι της.
Έχοντας σπουδάσει Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ, η κοπέλα που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ερμιόνη (από όπου καταγόταν η μητέρα της, Ευαγγελία) δεν φανταζόταν ότι θα γινόταν γνωστή στην υφήλιο για την ουμανιστική δράση της. Ήταν όμως από κοριτσάκι πολύ δυναμική.
«Μεγάλωσα στην Ερμιόνη, που παραμένει το καταφύγιό μου. Η οικογένειά μου ήταν δεμένη. Με δύο υπέροχους γονείς που μεγάλωσαν εμένα και την αδελφή μου με δοτικότητα, στοργή και αγάπη. Στη μητέρα μου, Ευαγγελία, οφείλω τα πάντα. Μαζί με τον σύζυγό μου, Βαρδή, υπήρξε ο σημαντικότερος άνθρωπος στη ζωή μου. Οι παιδικές μου αναμνήσεις είναι γεμάτες από το μπλε της θάλασσας της Ερμιόνης και το φως του ήλιου της», έλεγε σε συνέντευξή της τον περασμένο Δεκέμβριο. Και η λέξη «φως» έμελλε να τη συνοδεύει μέχρι την τελευταία της πνοή.
Ξεκίνησε τις ουμανιστικές δραστηριότητές της ως μέλος διαφόρων συλλόγων και φιλανθρωπικών οργανώσεων, μέσω των οποίων αγωνίστηκε για τη διεθνή ειρήνη και την παγκόσμια αλληλεγγύη. Αλλά κύριο μέλημά της ήταν τα παιδιά. Η υγεία, η εκπαίδευση, η κοινωνική πρόνοια, η φτώχεια, η αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
Ιδρύτρια και πρόεδρος του «Ιδρύματος για το Παιδί και την Οικογένεια», που μετονομάστηκε σε «Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», και του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», από το 1999 τελούσε χρέη Πρέσβη Καλής Θελήσεως της UNESCO σε θέματα που αφορούν τα δικαιώματα και την προστασία των παιδιών, καθώς και την πολιτιστική κληρονομιά.
Δραστηριοποιήθηκε ως μέλος Δ.Σ. της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, της Διεθνούς Κίνησης Γυναικών για την Ειρήνη, του Διεθνούς Κέντρου για τα Χαμένα και Κακοποιημένα Παιδιά (ICMEC), του Ιδρύματος Mentor κατά των ναρκωτικών. Ακόμα, ως ιδρυτικό μέλος του Ιδρύματος «Φως της Αφρικής», με επικεφαλής τον μακαριότατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας, Θεόδωρο Β΄, μέλος του Προεδρικού Συμβουλίου των Special Olympics Europe-Eurasia κ.ά. Ανέπτυξε ισχυρές σχέσεις με προσωπικότητες όπως η βασίλισσα Ράνια της Ιορδανίας και με δίκτυα όπως ο Παγκόσμιος Συνασπισμός Γυναικών, που υπερασπιζόταν την ειρήνη. Το 2013 έγινε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Κέντρου Nizami Ganjavi και έγραψε το βιβλίο «Προσεγγίζοντας τη γυναικεία ταυτότητα: Αναζητήσεις στη Μινωική Κοινωνία». Τη 14η Οκτωβρίου 2010 ένας στόχος ζωής, ένα όνειρο το οποίο φίλτραρε στο μυαλό της δεκαετίες πριν, υλοποιήθηκε: εγκαινιάστηκε και άνοιξε για το κοινό το Ογκολογικό Νοσοκομείο Παίδων «ΕΛΠΙΔΑ» στην Αθήνα, που επικεντρώνεται στη φροντίδα παιδιών με καρκίνο.
Πολυβραβευμένη, κατέκτησε τον τίτλο «Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής» το 2006 από τη Γαλλική Δημοκρατία, ενώ έναν χρόνο νωρίτερα της είχε απονεμηθεί ο τίτλος του «Αξιωματικού της Λεγεώνας της Τιμής». Είχε επίσης βραβευτεί με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευεργεσίας από την Ελληνική Δημοκρατία.
Έλαβε το Βραβείο Νέλσον Μαντέλα 2020 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ενώ άπειρες φορές στη ζωή της έβλεπε τη δράση της να γίνεται πρώτο θέμα και σε διεθνή ΜΜΕ. Η γνωριμία της με τον Βαρδή Βαρδινογιάννη ήταν γραφτό να αλλάξει τα πάντα για εκείνη. «Γνώρισα τον σύζυγό μου, Βαρδή, ενώ ήμουν μαθήτρια και εκείνος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Παντρευτήκαμε μερικά χρόνια αργότερα. Αλλά από την πρώτη στιγμή νιώσαμε πως ο δρόμος της ζωής μας θα ήταν κοινός. Ξεκινήσαμε την οικογένειά μας σε ένα μικρό διαμέρισμα. Τότε δεν μπορούσα να φανταστώ όσα θα ακολουθούσαν, που άλλαξαν την εικόνα της ζωής μας, αλλά ποτέ την ουσία της: το μεγάλωμα των πέντε παιδιών μας, και με τους δυο μας πάντα δίπλα τους, την εξορία του Βαρδή στην Αμοργό στη δικτατορία. Αμέτρητες στιγμές, όμορφες και δύσκολες, που έκαναν την αγάπη μας πιο ουσιαστική».
Η αγάπη της για τα παιδιά κατέστησε τη μητρότητα ό,τι σημαντικότερο. «Θυμάμαι κάθε στιγμή και των πέντε παιδιών μου όταν ήταν μικρά. Συνειδητά φρόντισα να είμαι πάντοτε εκεί για εκείνα. “Δώσε στα παιδιά σου φτερά για να πετάξουν και ρίζες για να επιστρέφουν” ήταν η συμβουλή της μητέρας μου και την ακολούθησα πιστά.
Η μητρότητα παραμένει ο σημαντικότερος ρόλος στη ζωή μου. Επειδή ήμουν μητέρα, μπόρεσα να νιώσω τον πόνο της μάνας που κινδυνεύει να χάσει το παιδί της από καρκίνο. Σε αυτή την αγάπη της κάθε μάνας οφείλει την ύπαρξή της η “ΕΛΠΙΔΑ”», είχε πει.
«Η “ΕΛΠΙΔΑ” γεννήθηκε από την τραγική διαπίστωση πως χάνονταν παιδικές ζωές, γιατί πριν από 32 χρόνια δεν υπήρχε η υποδομή στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου. Από τη στιγμή που πρωτοαντίκρισα τα δακρυσμένα μάτια των μητέρων για τα άρρωστα παιδιά τους δεν έφευγαν από τη σκέψη μου. Έτσι, ξεκινήσαμε με τη δημιουργία της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στο Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”, τον ξενώνα της “ΕΛΠΙΔΑΣ”. Ακολούθησε η δημιουργία του πρώτου ογκολογικού νοσοκομείου για παιδιά στην Ελλάδα και λίγο αργότερα η ίδρυση του συλλόγου “ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ” και της ομώνυμης Τράπεζας Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών. Χάρη στο έργο αυτό, σώθηκαν και σώζονται χιλιάδες παιδιά, με το νοσοκομείο μας να βρίσκεται ανάμεσα στα καλύτερα της Ευρώπης ως “Κέντρο Αριστείας”. Στόχος είναι τέσσερα στα τέσσερα παιδιά να σώζονται! H αγάπη μου για το παιδί είναι τόσο δυνατή, που μετατρέπεται σε πείσμα. Εκεί που οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εγώ βλέπω φως! Και δεν ησυχάζω μέχρι να λάμψει στη ζωή των παιδιών».
Μιλώντας για τα παιδιά, δεν ξεχώριζε περιστατικά της 30 χρόνια δράσης της «ΕΛΠΙΔΑΣ». «Το πιο δυνατό συναίσθημα είναι εκείνο που γεμίζει την καρδιά μου κάθε φορά που ένα παιδί φεύγει υγιές από το νοσοκομείο μας και συνεχίζει τη ζωή του! Οι στιγμές αυτές είναι ανεκτίμητος θησαυρός, βαθιά φυλαγμένος στην καρδιά και στην ψυχή μου». Όσο για τα εγγόνια της; «Τα περισσότερα είναι αγόρια. Είναι ευλογία να τα βλέπεις να μεγαλώνουν, να γίνονται χρήσιμοι και ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι». H εγγονή της Μαριάννα Λαιμού πάντα της είχε αδυναμία: «Μου θυμίζει πολύ τον εαυτό μου. Μιλώντας μαζί της νιώθω σαν να ακούω τον εαυτό μου. Νιώθω υπερήφανη για όσα κάνει, για τη μεγάλη της προσφορά στην “ΕΛΠΙΔΑ”, από το “ΕΛΠΙΔΑ Youth”, τη νέα γενιά της “ΕΛΠΙΔΑΣ”». Γιατί «δεν πρέπει ποτέ να το βάζουμε κάτω. Ακόμα και στο πιο βαθύ σκοτάδι υπάρχει το φως, η ελπίδα».
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
Τελευταία φορά την είδαμε στις 6 Ιουνίου στο Ζάππειο Μέγαρο, δίπλα στον σύζυγό της, Βαρδή Βαρδινογιάννη, στην εκδήλωση της Hellenic Initiative, στο πλαίσιο της οποίας βραβεύτηκε ο επιχειρηματίας. Τότε, μολονότι το ίδιο βράδυ ακούσαμε ότι κοιμόταν με συσκευή οξυγόνου, δεν φανταζόμασταν ότι ενάμιση μήνα αργότερα δεν θα βρισκόταν πια εν ζωή.
Η διεθνούς ακτινοβολίας επιχειρηματίας, που με τη φιλανθρωπική δράση της φώτιζε τις ζωές παιδιών με καρκίνο (η λέξη «φως» ήταν η λέξη-κλειδί για εκείνη), σύζυγος του προέδρου της Motor Oil, Βαρδή Βαρδινογιάννη, μητέρα των Γιάννη, Χριστιάνας, Γιώργου, Νίκου και Βαρδιάννας, δεν είναι πια μαζί μας. Η πολυβραβευμένη Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNESCO, η ακτιβίστρια που έδωσε όλο της το είναι για τα παιδιά με καρκίνο μέσω του «ΕΛΠΙΔΑ», αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Γι' αυτό και το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν σε ιδιωτική κλινική. Δίχως να το γνωρίζουν παρά μόνον οι πλέον οικείοι της.
Κύριο μέλημά της τα παιδιά
Έχοντας σπουδάσει Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ, η κοπέλα που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ερμιόνη (από όπου καταγόταν η μητέρα της, Ευαγγελία) δεν φανταζόταν ότι θα γινόταν γνωστή στην υφήλιο για την ουμανιστική δράση της. Ήταν όμως από κοριτσάκι πολύ δυναμική. «Μεγάλωσα στην Ερμιόνη, που παραμένει το καταφύγιό μου. Η οικογένειά μου ήταν δεμένη. Με δύο υπέροχους γονείς που μεγάλωσαν εμένα και την αδελφή μου με δοτικότητα, στοργή και αγάπη. Στη μητέρα μου, Ευαγγελία, οφείλω τα πάντα. Μαζί με τον σύζυγό μου, Βαρδή, υπήρξε ο σημαντικότερος άνθρωπος στη ζωή μου. Οι παιδικές μου αναμνήσεις είναι γεμάτες από το μπλε της θάλασσας της Ερμιόνης και το φως του ήλιου της», έλεγε σε συνέντευξή της τον περασμένο Δεκέμβριο. Και η λέξη «φως» έμελλε να τη συνοδεύει μέχρι την τελευταία της πνοή.
Ξεκίνησε τις ουμανιστικές δραστηριότητές της ως μέλος διαφόρων συλλόγων και φιλανθρωπικών οργανώσεων, μέσω των οποίων αγωνίστηκε για τη διεθνή ειρήνη και την παγκόσμια αλληλεγγύη. Αλλά κύριο μέλημά της ήταν τα παιδιά. Η υγεία, η εκπαίδευση, η κοινωνική πρόνοια, η φτώχεια, η αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
Ιδρύτρια και πρόεδρος του «Ιδρύματος για το Παιδί και την Οικογένεια», που μετονομάστηκε σε «Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», και του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», από το 1999 τελούσε χρέη Πρέσβη Καλής Θελήσεως της UNESCO σε θέματα που αφορούν τα δικαιώματα και την προστασία των παιδιών, καθώς και την πολιτιστική κληρονομιά.
Δραστηριοποιήθηκε ως μέλος Δ.Σ. της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, της Διεθνούς Κίνησης Γυναικών για την Ειρήνη, του Διεθνούς Κέντρου για τα Χαμένα και Κακοποιημένα Παιδιά (ICMEC), του Ιδρύματος Mentor κατά των ναρκωτικών. Ακόμα, ως ιδρυτικό μέλος του Ιδρύματος «Φως της Αφρικής», με επικεφαλής τον μακαριότατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας, Θεόδωρο Β΄, μέλος του Προεδρικού Συμβουλίου των Special Olympics Europe-Eurasia κ.ά. Ανέπτυξε ισχυρές σχέσεις με προσωπικότητες όπως η βασίλισσα Ράνια της Ιορδανίας και με δίκτυα όπως ο Παγκόσμιος Συνασπισμός Γυναικών, που υπερασπιζόταν την ειρήνη. Το 2013 έγινε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Κέντρου Nizami Ganjavi και έγραψε το βιβλίο «Προσεγγίζοντας τη γυναικεία ταυτότητα: Αναζητήσεις στη Μινωική Κοινωνία». Τη 14η Οκτωβρίου 2010 ένας στόχος ζωής, ένα όνειρο το οποίο φίλτραρε στο μυαλό της δεκαετίες πριν, υλοποιήθηκε: εγκαινιάστηκε και άνοιξε για το κοινό το Ογκολογικό Νοσοκομείο Παίδων «ΕΛΠΙΔΑ» στην Αθήνα, που επικεντρώνεται στη φροντίδα παιδιών με καρκίνο.
Ο άνθρωπος της ζωής της
Πολυβραβευμένη, κατέκτησε τον τίτλο «Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής» το 2006 από τη Γαλλική Δημοκρατία, ενώ έναν χρόνο νωρίτερα της είχε απονεμηθεί ο τίτλος του «Αξιωματικού της Λεγεώνας της Τιμής». Είχε επίσης βραβευτεί με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευεργεσίας από την Ελληνική Δημοκρατία. Έλαβε το Βραβείο Νέλσον Μαντέλα 2020 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ενώ άπειρες φορές στη ζωή της έβλεπε τη δράση της να γίνεται πρώτο θέμα και σε διεθνή ΜΜΕ. Η γνωριμία της με τον Βαρδή Βαρδινογιάννη ήταν γραφτό να αλλάξει τα πάντα για εκείνη. «Γνώρισα τον σύζυγό μου, Βαρδή, ενώ ήμουν μαθήτρια και εκείνος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Παντρευτήκαμε μερικά χρόνια αργότερα. Αλλά από την πρώτη στιγμή νιώσαμε πως ο δρόμος της ζωής μας θα ήταν κοινός. Ξεκινήσαμε την οικογένειά μας σε ένα μικρό διαμέρισμα. Τότε δεν μπορούσα να φανταστώ όσα θα ακολουθούσαν, που άλλαξαν την εικόνα της ζωής μας, αλλά ποτέ την ουσία της: το μεγάλωμα των πέντε παιδιών μας, και με τους δυο μας πάντα δίπλα τους, την εξορία του Βαρδή στην Αμοργό στη δικτατορία. Αμέτρητες στιγμές, όμορφες και δύσκολες, που έκαναν την αγάπη μας πιο ουσιαστική».
Η μητρότητα
Η αγάπη της για τα παιδιά κατέστησε τη μητρότητα ό,τι σημαντικότερο. «Θυμάμαι κάθε στιγμή και των πέντε παιδιών μου όταν ήταν μικρά. Συνειδητά φρόντισα να είμαι πάντοτε εκεί για εκείνα. “Δώσε στα παιδιά σου φτερά για να πετάξουν και ρίζες για να επιστρέφουν” ήταν η συμβουλή της μητέρας μου και την ακολούθησα πιστά. Η μητρότητα παραμένει ο σημαντικότερος ρόλος στη ζωή μου. Επειδή ήμουν μητέρα, μπόρεσα να νιώσω τον πόνο της μάνας που κινδυνεύει να χάσει το παιδί της από καρκίνο. Σε αυτή την αγάπη της κάθε μάνας οφείλει την ύπαρξή της η “ΕΛΠΙΔΑ”», είχε πει.
«Η “ΕΛΠΙΔΑ” γεννήθηκε από την τραγική διαπίστωση πως χάνονταν παιδικές ζωές, γιατί πριν από 32 χρόνια δεν υπήρχε η υποδομή στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου. Από τη στιγμή που πρωτοαντίκρισα τα δακρυσμένα μάτια των μητέρων για τα άρρωστα παιδιά τους δεν έφευγαν από τη σκέψη μου. Έτσι, ξεκινήσαμε με τη δημιουργία της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στο Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”, τον ξενώνα της “ΕΛΠΙΔΑΣ”. Ακολούθησε η δημιουργία του πρώτου ογκολογικού νοσοκομείου για παιδιά στην Ελλάδα και λίγο αργότερα η ίδρυση του συλλόγου “ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ” και της ομώνυμης Τράπεζας Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών. Χάρη στο έργο αυτό, σώθηκαν και σώζονται χιλιάδες παιδιά, με το νοσοκομείο μας να βρίσκεται ανάμεσα στα καλύτερα της Ευρώπης ως “Κέντρο Αριστείας”. Στόχος είναι τέσσερα στα τέσσερα παιδιά να σώζονται! H αγάπη μου για το παιδί είναι τόσο δυνατή, που μετατρέπεται σε πείσμα. Εκεί που οι άλλοι βλέπουν σκοτάδι, εγώ βλέπω φως! Και δεν ησυχάζω μέχρι να λάμψει στη ζωή των παιδιών».
Μιλώντας για τα παιδιά, δεν ξεχώριζε περιστατικά της 30 χρόνια δράσης της «ΕΛΠΙΔΑΣ». «Το πιο δυνατό συναίσθημα είναι εκείνο που γεμίζει την καρδιά μου κάθε φορά που ένα παιδί φεύγει υγιές από το νοσοκομείο μας και συνεχίζει τη ζωή του! Οι στιγμές αυτές είναι ανεκτίμητος θησαυρός, βαθιά φυλαγμένος στην καρδιά και στην ψυχή μου». Όσο για τα εγγόνια της; «Τα περισσότερα είναι αγόρια. Είναι ευλογία να τα βλέπεις να μεγαλώνουν, να γίνονται χρήσιμοι και ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι». H εγγονή της Μαριάννα Λαιμού πάντα της είχε αδυναμία: «Μου θυμίζει πολύ τον εαυτό μου. Μιλώντας μαζί της νιώθω σαν να ακούω τον εαυτό μου. Νιώθω υπερήφανη για όσα κάνει, για τη μεγάλη της προσφορά στην “ΕΛΠΙΔΑ”, από το “ΕΛΠΙΔΑ Youth”, τη νέα γενιά της “ΕΛΠΙΔΑΣ”». Γιατί «δεν πρέπει ποτέ να το βάζουμε κάτω. Ακόμα και στο πιο βαθύ σκοτάδι υπάρχει το φως, η ελπίδα».
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
