Αρνούμενος κατηγορηματικά ότι έδωσε επιχειρησιακές εντολές κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο ΕΣΚΕ, την ημέρα της εθνικής τραγωδίας στο Μάτι, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αρμόδιος για τα θέματα Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Τόσκας, άρχισε σήμερα την κατάθεσή του ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου της Αθήνας για την υπόθεση της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι.

Ο πολιτικός και πρώην στρατιωτικός είπε στο δικαστήριο πως εκείνη την περίοδο ήταν πολιτικά υπεύθυνος για τον έλεγχο της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής, της Πολιτικής Προστασίας και της ΕΥΠ.

«Θα ήθελα να εκφράσω τη θλίψη, τη λύπη και τη συγγνώμη μου, από πλευράς του κρατικού μηχανισμού, διαχρονικά, ο οποίος δεν μπόρεσε να αναχαιτίσει την πυρκαγιά. Αυτό είχε σχέση με τις δημοσιονομικές συνθήκες της εποχής, τις συνθήκες της περιοχής με τη δόμηση σε σχέση με το δάσος που υπήρχε, αλλά και τις συνθήκες που υπήρχαν σε έλλειψη μέσων. Έγινε εκτεταμένη πολιτική εκμετάλλευση του ζητήματος, η οποία εμπόδισε τη διόρθωση των σφαλμάτων. Παραλάβαμε το 2015 μία δύσκολη κατάσταση, δημοσιονομική και μέσων. Από τις πρώτες μου ενέργειες όταν ανέλαβα το 2015 ήταν να ενεργοποιηθούν τα ελικόπτερα Σινούκ και να χρησιμοποιούνται στην πυρόσβεση, που είχαν να χρησιμοποιηθούν 10 χρόνια. Το πρόβλημα ήταν πως δεν είχαν κάδους και πήραμε. Δεν είχαν σωλήνες οι πυροσβέστες, με χορηγίες», είπε ο κ. Τόσκας, αρχίζοντας την κατάθεσή του και στη συνέχεια μπήκε, με παρότρυνση της προέδρου του δικαστηρίου, στην ουσία της υπόθεσης και τι συνέβη εκείνη την ημέρα στο ΕΣΚΕ.

Όπως είπε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός, εκείνη την ημέρα είχε κάνει μία επέμβαση το πρωί και στη συνέχεια ειδοποιήθηκε για τη φωτιά στην Κινέτα και πήγε στο ΕΣΚΕ για να παρακολουθεί την κατάσταση και να ενημερώνεται. Μετά ήρθε και η φωτιά στο Νταού Πεντέλης.

«Πήγα στο ΕΣΚΕ, στο γραφείο του αρχηγού κ. Τερζούδη, το οποίο είναι απέναντι από το γραφείο του συντονιστή, του κ. Φωστιέρη. Με ενημέρωνε είτε ο αρχηγός είτε ο κ. Φωστιέρης. Οι άνεμοι στις 3 η ώρα ήταν νορμάλ, 5-6 Μποφόρ. Από εκείνη την ώρα και πέρα βλέπουμε μία έξαρση των ανέμων. Έκλεισαν τα αεροδρόμια. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη δεν μπορούσαν να πετάξουν κρίσιμη ώρα, 5 με 6. Πετάξανε προς τέλος 17:45-17:50 που ήταν πλέον αργά. Εκεί την ημέρα είχαμε δύο μεγάλες φωτιές. Τα πυροσβεστικά ήθελαν μία ώρα να πάνε από την Κινέτα στο Μάτι. Σε αυτή την περίπτωση είχαμε ισχυρούς δυτικούς ανέμους, πλευρικούς σε όλα τα αεροδρόμια. Είχα μία τεράστια δυσκολία να απογειωθούν αεροσκάφη», τόνισε ο κ. Τόσκας, επιμένοντας πως υπήρξε εκείνη την κρίσιμη ώρα κλείσιμο των αεροδρομίων.

Ο αναπληρωτής υπουργός είπε καταθέτοντας στο δικαστήριο πως η Πυροσβεστική ενημερώθηκε στις 16:41 για τη φωτιά στο Νταού Πεντέλης. «Με ενημέρωσαν για την πυρκαγιά. Εγώ άκουγα τις σκέψεις και τις εισηγήσεις. Δεν έδωσα επιχειρησιακές εντολές, εκτός από το να τους πω να βάλουν προτεραιότητες και να μεταφέρουν τον όγκο των δυνάμεων εκεί που πρέπει. Αυτές τις λογικές προτροπές έδωσα. Δεν είναι κουλή και τυφλή η πολιτική ηγεσία», εξήγησε ο κ. Τόσκας, δίνοντας τη δική του εκδοχή των γεγονότων.

Πρόεδρος: Λέγατε εσείς πού πρέπει να πάνε τα μέσα; Δίνατε εντολές;

Μάρτυρας: Βάζαμε προτεραιότητες. Τα μέσα της Πυροσβεστικής πρέπει να προσανατολίζονται βάση προτεραιοτήτων.

Πρόεδρος: Ποιος την καθορίζει την προτεραιότητα;

Μάρτυρας: Την επιχειρησιακή ο διοικητής του ΕΣΚΕ, αλλά κάποιες προτεραιότητες βάζει η πολιτική ηγεσία. Ήμουν εκεί για το αν χρειαζόταν να επικοινωνήσω με άλλα υπουργεία, να τους δώσω θάρρος. Δεν έκανα και δεν μπορούσα να κάνω υποδείξεις στο ποιο μέσο θα πάει πού. Ο κ. Φωστιέρης με ενημέρωνε για ό,τι ήταν διαθέσιμο εκείνη την ώρα και πού θα πάει. Εγώ δεν γνώριζα.

Ο μάρτυρας ρωτήθηκε και για τις αναφορές που υπάρχουν σε συνομιλίες του τότε ΕΣΚΕ και κάνουν λόγο για «εντολή υπουργού», με τον μάρτυρα να απαντά ότι είχε είχε πει στα στελέχη της Πυροσβεστικής εάν δεχθούν παρεμβάσεις, να τους παραπέμπουν σε εκείνον. «Εγώ είχα πει ότι "δεν θα δέχεστε από κανέναν εντολές κι αν δεχτείτε από κάποιον παράγοντα, ας πούμε βουλευτή, δημοσιογράφο, θα τον παραπέμπετε σ' εμένα. Αν κάποιος τους έλεγε "στείλε ένα μέσο εδώ" και δεν μπορούσαν να τον διαχειριστούν, τους είχα πει να παραπέμπουν σ' εμένα για να χειρίζομαι την κατάσταση», τόνισε ο κ. Τόσκας.

Πρόεδρος: Τις εντολές για τα εναέρια ποιος τις έδινε;

Μάρτυρας: Ο διευθυντής επιχειρήσεων (Φωστιέρης) και ο υπαρχηγός επιχειρήσεων (Ματθαιόπουλος) ενημέρωναν τον αρχηγό και ο αρχηγός είχε τον τελικό λόγο. Επιμέρους θέματα μπορεί να τα καθόριζε και ο κ. Φωστιέρης.

Απαντώντας σε ερωτήσεις της προέδρου, ο κ. Τόσκας είπε πως ενημερώθηκε για την εκτροπή του ελικοπτέρου προς τη φωτιά στη Motor Oil την επόμενη ημέρα της εθνικής τραγωδίας. «Το έμαθα την επόμενη και θύμωσα γιατί δεν μου το είπαν. Εάν με ρωτήσετε εάν ήταν σωστή ενέργεια, θα σας πω είναι επιχειρησιακό θέμα. Δεν με ενημέρωσαν», είπε ο κ. Τόσκας, προσθέτοντας πως «η απόφαση είχε επιχειρησιακά κριτήρια. Δεν είμαι σίγουρος ότι ήταν σωστή απόφαση. Βρέθηκαν σε μία κατάσταση και πήραν απόφαση».

Πρόεδρος: Ο κ.κ. Τερζούδης, Ματθαιόπουλος και Φωστιέρης ανήκουν στην κατηγορία εκείνη των ανθρώπων που εάν πάρουν μία απόφαση θα την τηρήσουν ή σε αυτή την κατηγορία που εάν κάποιος τους πει κάνε αυτό θα το κάνουν; Γιατί δεν σας το είπαν για την εκτροπή του ελικοπτέρου; Υπάρχει ένα παράπονο αυτών των ανθρώπων πως έγινε κάτι χωρίς να χρειάζεται για να ευνοηθεί ένας ισχυρός άνθρωπος έναντι των ανθρώπων καθημερινότητας.

Μάρτυρας: Εδώ έχω ένα δημοσίευμα του ιδιοκτήτη της εταιρείας των ελικοπτέρων που λέει πως και πενήντα να είχαμε δεν μπορούσε η φωτιά να αναχαιτιστεί.

Βασ. Καπερνάρος (συνήγορος υποστήριξης κατηγορίας): Γιατί δεν απαντάτε;

Ακροατήριο: Ψέματα!

Πρόεδρος: Γιατί δεν σας το ανέφεραν;

Μάρτυρας: Ο υπουργός δεν ενημερώνεται για όλα, για τα πιο σημαντικά.

Πρόεδρος: Μου κάνει εντύπωση που δεν σας το ανέφεραν.

Ο κ. Τόσκας δέχθηκε «βροχή» ερωτήσεων και από τον εισαγγελέα της έδρας.

Εισαγγελέας: Είχατε δώσει μία ρητή εντολή εάν κάποιος τους ενοχλήσει να τον παραπέμψουν σ' εσάς και εκείνοι την παράκουσαν…

Μάρτυρας: Το θέμα δεν είναι αυτό, αν με παράκουσαν, αλλά εάν ήταν σωστό επιχειρησιακά.

Εισαγγελέας: Δεν θα έπρεπε να ζητήσετε τις παραιτήσεις όλων;

Μάρτυρας: Το θέμα των παραιτήσεων είναι άλλο θέμα. Εγώ είχα παραιτηθεί πρώτος. Είχαμε την κατάσταση που είχαμε, να λύσουμε πολλά πράγματα. Είχαμε το δυσάρεστο έργο αναγνώρισης θυμάτων, το οποίο λύθηκε γρήγορα. Κοιτάξτε τι γίνεται τώρα στη Χαβάη.

Ακροατήριο: Δέκα ημέρες κάνατε!

Εισαγγελέας: Η εντολή αυτή για την εκτροπή του ελικοπτέρου βασίστηκε στην προφορική ενημέρωση επιχειρηματία. Η ενημέρωση που δόθηκε επιχειρησιακά ήταν πως η φωτιά ήταν μάλλον ελεγχόμενη.

Μάρτυρας: Κακώς δεν με ενημέρωσαν για να το αντιμετωπίσω εγώ, σε άλλες περιπτώσεις τους έστελνα να πάμε εκεί που δεν πάει κανείς.

Εισαγγελέας: Υπάρχουν συνομιλίες που λέει ο κ. Φωστιέρης για «εντολή υπουργού». Όταν λέει θα πρέπει να ζητηθεί άδεια υπουργού; Με εντολή υπουργού, τι σημαίνει;

Μάρτυρας: Το λένε διότι τους είχα πει να θέσουν προτεραιότητες.

Εισαγγελέας: Ο κ. Τερζούδης λέει του ότι δίνατε εντολές. Λέει ψέματα;

Μάρτυρας: Ανακρίβειες. Ερχόταν είτε ο κ. Τερζούδης είτε ο κ. Φωστιέρης και με ενημέρωναν.

Εισαγγελέας: Είναι επιτρεπτό ο υπουργός να παρεμβαίνει επιχειρησιακά;

Μάρτυρας: Όταν τους είπα να μη σκορπίσουν τα επιχειρησιακά μέσα και να πάμε όλα στο Μάτι, είναι καλό ή κακό;

«Ποινικές ευθύνες»

Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός, αρμόδιος για θέματα Προστασίας του Πολίτη, δέχθηκε ερωτήσεις και από τον Βασίλη Καπενάρο, ο οποίος εκπροσωπεί στη δίκη τη Βαρβάρα Βουκάκη-Φύτρου και άλλες οικογένειες θυμάτων.

Β. Καπερνάρος: Η κυρία Φύτρου σας κατηγορεί ότι έχετε ποινικές ευθύνες. Εάν είστε μάρτυρας, δεν φταίτε εσείς. Ο πρόεδρος της Βουλής έθαψε το θέμα. Γιατί δεν είπατε στον κ. Βούτση να βάλει το θέμα στη Βουλή;

Μάρτυρας: Πολιτικοποιείτε το θέμα. Εγώ ήμουν και είμαι στη διάθεση της Δικαιοσύνης.

Β. Καπερνάρος: Γιατί παραιτηθήκατε και γιατί ζητήσατε συγγνώμη;

Μάρτυρας: Έχω μάθει, όταν διοικείς ένα σύνολο, φταις δεν φταις, παραιτείσαι.

Β. Καπερνάρος: Ποιος ήταν περισσότερο υπεύθυνος επιχειρησιακά; Ο Τερζούδης ή ο Ματθαιόπουλος;

Μάρτυρας: Κατά νόμο είναι καθορισμένες αρμοδιότητες και δεν μπορείς να διαχωρίσεις. Υπαρχηγός σχεδιάζει επιχειρήσεις και τελική εντολή εναπόκειται στον αρχηγό. Η τελική απόφαση για εναέρια εναπόκειται στον αρχηγό.

Β. Καπερνάρος: Στο διάστημα που παραβρεθήκατε ποιες εντολές έδωσε ο αρχηγός, ο υπαρχηγός, ο κ. Φωστιέρης;

Μάρτυρας: Οι τρεις άνθρωποι, αρχηγός, υπαρχηγός, Φωστιέρης, έβλεπαν την κατάσταση και έπαιρναν τις αποφάσεις. Την τελική απόφαση την είχε ο αρχηγός. Δίνονταν συνεχώς εντολές. Ήταν ένας διαρκής αγώνας για να προλάβουν τον χρόνο οι άνθρωποι.

Β. Καπερνάρος: Έχετε παράδειγμα;

Μάρτυρας: Δεν θυμάμαι.

Β. Καπερνάρος: Τι εντολή δόθηκε σε αυτό το διάστημα, όταν ξέσπασε πυρκαγιά, μέχρι που άρχισαν να καίγονται άνθρωποι;

Μάρτυρας: Δόθηκε εντολή αρχηγού να μεταφερθούν εναέρια μέσα που βρίσκονταν στον αέρα από Κινέτα και να πάνε στο Μάτι. Η εντολή δόθηκε και ένα ελικόπτερο σηκώθηκε άμεσα, παρά δέκα. Εκείνη τη στιγμή επιδεινώθηκαν καιρικές συνθήκες και έκλεισαν αεροδρόμια. Βλέπουμε την κατάσταση να διατηρείται μέχρι έξι παρά δέκα. Από πέντε μέχρι έξι παρά δέκα δεν μπόρεσε να απογειωθεί κανένα εναέριο μέσο λόγω καιρικών συνθηκών.

Β. Καπερνάρος: Δεν έχουμε κανένα έγγραφο από μετεωρολογική υπηρεσία γι' αυτό.

Μάρτυρας: Μου αναφέρθηκε πως όλα τα αεροδρόμια είναι κλειστά.

Β. Καπερνάρος: Μέχρι που έσβησε η φωτιά στη θάλασσα, τι λάθη έγιναν από ποιους;

Μάρτυρας: Τα λάθη θα τα προσδιορίσει το δικαστήριο. Μπορεί να έγιναν καθυστερήσεις και να άργησαν να κλείσουν δρόμοι.

Β. Καπερνάρος: Να τιμήσετε τη συγγνώμη που ζητήσατε. Δεν θέλω γνώμη, πραγματικά περιστατικά.

Η κατάθεση του κ. Τόσκα συνεχίζεται αύριο.