Στο προσκήνιο επανέρχονται οι διαπραγματεύσεις μετάξυ της Ελλάδας και Βρετανίας του 2002 για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ανάμεσα στον Κώστα Σημίτη και τον Τόνι Μπλερ.

Η πρόταση Σημίτη αποτυπώνεται στην επιστολή του προς τον Τόνι Μπλερ στις 21 Οκτωβρίου 2002 που αποχαρακτηρίστηκε πρόσφατα από τη βρετανική κυβέρνηση, μαζί με άλλες επιστολές για το ίδιο θέμα.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, είχε θέσει το θέμα της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα, στον Βρετανό πρωθυπουργό, και σε κατ’ ιδίαν συνάντηση.

Στην μεταξύ τους αλληλογραφία ο Έλληνας πρωθυπουργός κάνει λόγο για πολιτιστική καινοτομία, αμοιβαία επωφελή, με τη μορφή μακροχρόνιου δανεισμού μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και του Μουσείου της Ακρόπολης που θα παρακάμπτει το ζήτημα της ιδιοκτησίας των Γλυπτών.

Η βρετανική The Guardian σε άρθρο της, αναφέρει ότι είκοσι χρόνια πριν, ο Μπλερ, εξέταζε το ενδεχόμενο για μακροπρόθεσμο δάνειο των γλυπτών του Παρθενώνα.

Η χώρα μας κρατούσε το θέμα ψηλά, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 που θεωρούνταν σοβαρός μοχλός πίεσης και μεγάλη ευκαιρία για μια υψηλού συμβολισμού κίνηση εκ μέρους της Βρετανίας.

Στο μεταξύ, σε νέες δηλώσεις του, ο πρόεδρος του Βρετανικού μουσείου Τζορτζ Οσμπορν επεμεινε στη συνέχιση των συζητήσεων με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη παρά την αρνητική στάση του Ρίσι Σούνακ και εξέφρασε την ελπίδα του για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών.

«Ακόμα και αν η βρετανική κυβέρνηση δεν συνομιλεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, το κάνει το Βρετανικό Μουσείο.

Τόσο ο Ρίσι Σούνακ όσο και ο Κιρ Στάρμερ επιβεβαίωσαν ότι δεν θα αλλάξουν το νόμο. Πρέπει λοιπόν να ενεργήσουμε εντός του νόμου. Εντός του νόμου μπορούμε να καταλήξουμε σε αυτή την πραγματικά φιλόδοξη πρόταση, να μοιραζόμαστε τα γλυπτά ώστε να διασφαλίσουμε ότι ένα τμήμα τους θα εκτίθεται πάντοτε στην Ελλάδα και είπα ότι κάποιοι φανταστικοί θησαυροί θα έρθουν έδω».

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα και οι Ολυμπιακοί Αγώνες

Σύμφωνα με τα απόρρητα κυβερνητικά έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν 20 χρόνια μετά ο Τόνι Μπλερ έλαβε συμβουλή  να χρησιμοποιήσει τα Γλυπτά του Παρθενώνα ως «διαπραγματευτικό χαρτί» για να πείσει την Ελλάδα να υποστηρίξει την Ολυμπιακή προσφορά του Λονδίνου το 2012.

Ο πρώην πρωθυπουργός του Εργατικού Κόμματος –τώρα ο σερ Τόνι– ήταν ενθουσιασμένος με την ιδέα, και μάλιστα πρότεινε στον Λόρδο Όουεν, τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, να ανατεθεί η δουλειά της διαπραγμάτευσης της επιστροφής των γλυπτών.

Η πρόταση απέτυχε και τα Γλυπτά του Παρθενώνα, παραμένουν στο Βρετανικό Μουσείο, παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες του σημερινού Έλληνα πρωθυπουργού να τα επαναπατρίσει. Υπάρχουν σαφείς ομοιότητες με τις τωρινές προτάσεις.

Τα έγγραφα του Υπουργικού Συμβουλίου που δημοσιεύτηκαν από τα Εθνικά Αρχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα είχε παρακαλέσει τη Βρετανία να επιστρέψει τα μάρμαρα ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004 σε μια χειρονομία «που αρμόζει στο Ολυμπιακό πνεύμα».

Η Βρετανία αντιμετώπισε μια τέτοια συμφωνία με πολύ πιο συναλλακτικό τρόπο, δείχνουν τα έγγραφα.

Τον Απρίλιο του 2003, η Σάρα Χάντερ, σύμβουλος πολιτικής του κ. Μπλερ για τον πολιτισμό, τα μέσα ενημέρωσης και τον αθλητισμό, του έγραψε ότι υπάρχουν καλοί λόγοι για την κυβέρνηση να εγκαταλείψει τη θέση της ότι τα μάρμαρα ήταν εξ ολοκλήρου θέμα του Βρετανικού Μουσείου και αντ’ αυτού να ενθαρρύνει το μουσείο. «Να βρούμε κατάλυμα τους επόμενους 12 μήνες».

Έγραψε: «Τα μάρμαρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στην ψηφοφορία της ΔΟΕ [Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής] για μια Ολυμπιακή προσφορά του 2012. Η δημοσιότητα που συνοδεύει αυτή την κίνηση θα μπορούσε να εξασφαλίσει την ελληνική υποψηφιότητα και να βοηθήσει να συγκεντρώσει ένα ευρύ φάσμα άλλων ψήφων της ΔΟΕ, αν και θα έπρεπε να προφυλαχθούμε από άλλα έθνη που ζητούν αμοιβαίες ενέργειες».

Είπε ότι οι Έλληνες είχαν κάνει αίτημα προτείνοντας δάνειο αντί για αποκατάσταση της ιδιοκτησίας, κάτι που «έρχεται σε αντίθεση με την αδιαλλαξία της BM να εξετάσει τυχόν συμβιβασμούς».

Είπε, επίσης, ότι η Tessa Jowell, η τότε γραμματέας Πολιτισμού, «έχει συμπάθεια με τα επιχειρήματα του Έλληνα», αλλά ήταν απρόθυμη να εμπλακεί.

Ωστόσο, ο Λόρδος Όουεν είχε γράψει στο Γραφείο του Υπουργικού Συμβουλίου προτείνοντας μια συμβιβαστική συμφωνία στην οποία μια συνθήκη που διέπει το μέλλον των μαρμάρων θα μπορούσε να επιβλέπεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Ερωτηθείς εάν ήθελε να ανοίξει ένα κανάλι με το Βρετανικό Μουσείο για να συζητηθούν πιθανά επόμενα βήματα, ο κ. Μπλερ απάντησε στο κάτω μέρος της επιστολής λέγοντας:

«Ναι. Γιατί να μην βάλεις τον David Owen υπεύθυνο για τη διαπραγμάτευση αυτού; Θα του έδινε προφίλ, έχει επιρροή και πιθανότατα θα μπορούσε να βοηθήσει με το BM, ενώ το απομακρύνει λίγο από την κυβέρνηση».

Ο Λόρδος Όουεν είπε την Πέμπτη ότι «Δεν υπήρξε καμία επαφή μαζί μου από την κυβέρνηση Μπλερ σχετικά με τη διαπραγμάτευση με την ελληνική κυβέρνηση για ένα δάνειο για τα μάρμαρα.

Στις αρχές της ζωής της κυβέρνησης Μπλερ με προσέγγισε ένας υπουργός Οικονομικών για να γίνω πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, αλλά όταν έγινε σαφές ότι θα αναλάμβανα ως μέρος της απόλυσης του κατεστημένου, αρνήθηκα, καθώς το άτομο ήταν φίλος».

Πηγή: ΕΡΤ