Μπροστά σε µία µεγάλη πρόκληση βρίσκεται η Εκκλησία της Ελλάδος, 16 χρόνια µετά την ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύµου στον αρχιεπισκοπικό θώκο στον Καθεδρικό και Μητροπολιτικό Ναό της Αθήνας, καθώς καλείται να διαχειριστεί ζητήµατα εσωτερικής φύσεως που προέκυψαν κατά τη διάρκεια του χρόνου. Στο λυκόφως του 2023 άνοιξε ένα µεγάλο θέµα, στο οποίο ενεπλάκησαν και ιεράρχες µε δηµόσιες δηλώσεις τους, ενώ η τελευταία εξέλιξη ήταν η διαρροή ενηµέρωσης της Αρχιεπισκοπής Αθηνών για τα θέµατα του γάµου και της τεκνοθεσίας των οµόφυλων ζευγαριών.

Παρά την αρχική στάση αναµονής, η Εκκλησία της Ελλάδος φαίνεται να επιλέγει τη σκληρή στάση για τα συγκεκριµένα θέµατα, δείχνοντας εµπροσθοβαρώς στην κυβέρνηση τη διαφωνία της. Εκτός από την ξεκάθαρη αντίθεση του Μητροπολίτη Φθιώτιδος, Συµεών, στη χριστουγεννιάτικη εκδήλωση του Ωδείου της Μητρόπολής του, όπου είπε µε νόηµα «αυτήν την οικογένεια στηρίζουµε κι αν κάποιος µας θεωρεί συντηρητικούς, ε, ναι, τέτοια συντήρηση τη θέλουµε. Είµαστε συντηρητικοί και θα µείνουµε συντηρητικοί», ακολούθησαν και οι δηλώσεις του Μητροπολίτη Μεσσηνίας. Ο κ. Χρυσόστοµος σε τηλεοπτική του εµφάνιση υποστήριξε ότι «το παιδί αναπτύσσεται σε ένα ψυχολογικά νοσηρό περιβάλλον», προσθέτοντας ότι «θα αναπτυχθεί σε ένα µη φυσιολογικό περιβάλλον». Στη συνέχεια επεσήµανε πως «τινάζεται στον αέρα ο πυρήνας της ελληνικής οικογένειας. Οταν θα δούµε τα αποτελέσµατα µιας τέτοιας νοµοθετικής ρύθµισης, τότε θα καταλάβουµε ποιο είναι το λάθος», υποστήριξε ο µητροπολίτης.

Η κόκκινη γραµµή

Σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, οι δύο παραπάνω δηλώσεις αποτυπώνουν το κλίµα που υπάρχει στην Ιεραρχία, χαράσσοντας µία κόκκινη γραµµή ακόµα και για τους ιερωµένους που εµφανίζονται πιο µετριοπαθείς.

Οι πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο, που θέλουν τη σχετική νοµοθετική πρωτοβουλία να αναβάλλεται προσωρινά και να τοποθετείται για µετά τις εκλογές, εκτιµούν πρόσωπα από το περιβάλλον της Εκκλησίας ότι αφενός αποτελεί µία πολύ µικρή προσωρινή νίκη και αφετέρου δίνει περισσότερο χρόνο για ανάπτυξη επιχειρηµάτων και εµπέδωσή τους από την κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση, το θέµα του γάµου και της τεκνοθεσίας των οµόφυλων ζευγαριών αναµένεται να απασχολήσει τον δηµόσιο διάλογο µέσα στο 2024, µε την Εκκλησία να έχει εκπεφρασµένη άποψη και σίγουρα να µην πιάνεται εξαπίνης. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση έχει λάβει τα µηνύµατα της Εκκλησίας σε όλους τους τόνους.

Αθωνική Πολιτεία

Ενα ζήτηµα που δεν αφορά άµεσα την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά την επηρεάζει, είναι εκείνο του πολιτικού διοικητή του Αγίου Ορους. Η επιλογή του διπλωµάτη Αναστάσιου Μητσιάλη ουσιαστικά καλύπτει ένα κενό που άνοιξε το περασµένο καλοκαίρι µε την παραίτηση του απελθόντος διοικητή, Θανάση Μαρτίνου. Η εµπλοκή µονών της Αθωνικής Πολιτείας στις εκλογές του 2023, παρόλο που διαψεύστηκε, και το ενεργό ενδιαφέρον ξένων παραγόντων αποτελούν µία µεγάλη πρόκληση για το 2024 έτσι ώστε να εκλείψουν. Γενικότερα οι σχέσεις ανάµεσα σε Εκκλησία και πολιτεία προβλέπεται από συγκεκριµένους κύκλους ότι θα είναι µεταξύ των θεµάτων που θα συζητηθούν µέσα στο 2024. Εκείνο που υπογραµµίζουν είναι ότι παρά τις χαµηλές δηµοσκοπικές πτήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, µία από τις βασικές θέσεις που είχε εκφράσει ο Στέφανος Κασσελάκης, πριν καν εκλεγεί πρόεδρος του κόµµατος, ήταν ο χωρισµός κράτους - Εκκλησίας.

Νέα πρόσωπα

Το 2023 ήταν κοµβικό για ακόµα µία διαδικασία, που ήταν από τις προτεραιότητες του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύµου. Πρόκειται για το ζήτηµα των ηλικιωµένων µητροπολιτών που, εκ των πραγµάτων, αδυνατούν να εκπληρώσουν και να αντεπεξέλθουν στα διοικητικά και λειτουργικά τους καθήκοντα, προκαλώντας πρόβληµα στην εσωτερική λειτουργία της Ιεράς Συνόδου. Για την ανανέωση τόσο σε πρόσωπα όσο και σε ηλικία επιλέχθηκε η λύση των παραιτήσεων από τα καθήκοντά τους, µε επιτροπές µητροπολιτών να αναλαµβάνουν να µεταβιβάσουν την επιθυµία του Αρχιεπισκόπου. Η αρχή έγινε µε τους πρώην Μητροπολίτες Θεσσαλονίκης, Φλωρίνης και Παραµυθίας να παραιτούνται και νεότερους ιεράρχες, που βρίσκονται στο περιβάλλον του Αρχιεπισκόπου, να εκλέγονται στη θέση τους. Σύµφωνα µε πληροφορίες, η διάθεση για ανανέωση της Ιεραρχίας υπάρχει ακόµα και δεν αποκλείεται µέσα στο 2024 να προκύψουν και άλλες παραιτήσεις.

«The Green Σχιστό»

Κατά τη διάρκεια του επόµενου έτους ένα από τα θέµατα που αναµένεται να τεθούν είναι εκείνο της αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας. Κοµβική ήταν η αλλαγή διοίκησης στην Εκκλησιαστική Κεντρική Υπηρεσία Οικονοµικών από τη ∆ιαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, µε τον Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτας, Θεολόγο, να διαδέχεται τον Μητροπολίτη Σάµου, Ευσέβιο, και όλα τα µέλη της συγκεκριµένης επιτροπής να αλλάζουν. ∆είκτη για την αξιοποίηση θα αποτελέσει ο τρόπος µε τον οποίο θα επανεκκινηθεί, αν γίνει κάτι τέτοιο, το µεγαλεπήβολο σχέδιο «The Green Σχιστό», σε µια έκταση µεγαλύτερη των 3.000 στρεµµάτων στο ΣχιστόΣκαραµαγκά. Το περασµένο φθινόπωρο η εταιρεία Σχιστό Α.Ε., η οποία ιδρύθηκε στα τέλη του 2021 από την Εκκλησία µε σκοπό να υλοποιήσει το έργο, τέθηκε σε καθεστώς εκκαθάρισης βάζοντας τίτλους τέλους σε µία επένδυση της τάξης των 700-800 εκατ. ευρώ, που προβλεπόταν να δηµιουργήσει περίπου 10.000 νέες θέσεις εργασίας, µε ενδιαφέρον ξένων και Ελλήνων επενδυτών. Στην ίδια λογική εντάσσεται και η αξιοποίηση ακινήτων σε περιοχές της Αττικής και της υπόλοιπης Ελλάδας.