Νέος ποινικός κώδικας: Αυστηρότερες ποινές για ενδοοικογενειακή βία - Κακουργήματα ο εμπρησμός και η επικίνδυνη οδήγηση
Ποιες είναι οι κομβικές αλλαγές
Σκοπός του σχεδίου νόμου, το οποίο σύντομα θα γίνει νόμος του κράτους, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι η επιτάχυνση και η ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης
Βασω Παλαιου
Σαρωτικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προβλέπει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή.
Σκοπός του σχεδίου νόμου, το οποίο σύντομα θα γίνει νόμος του κράτους, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι η επιτάχυνση και η ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης μέσω συγκεκριμένων παρεμβάσεων στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η βελτίωση και ο εξορθολογισμός του πλαισίου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη προστασία της οικογένειας, των ανήλικων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, και η αντιμετώπιση της διαφθοράς, σε εναρμόνιση και με τις σχετικές συστάσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω των προωθούμενων διατάξεων, επιχειρεί να περιορίσει την κυρίαρχη μικρομεσαία εγκληματικότητα και να καταπολεμήσει το αίσθημα ατιμωρησίας με την έκτιση των ποινών στα πλημμελήματα. Με βάση τις προωθούμενες διατάξεις, προβλέπεται πως ένας καταδικασθείς θα οδηγείται στις φυλακές προκειμένου να εκτίσει ένα μέρος ή το σύνολο της ποινής του ακόμα και στις περιπτώσεις πλημμελημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, θεσπίζεται ηυποχρέωση των επαγγελματιών (εκπαιδευτικοί, ιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι κ.ά.) να καταγγέλλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
Παράλληλα, οι επαγγελματίες προστατεύονται από ενδεχόμενες κακόβουλες μηνύσεις ή δυσμενή μεταχείριση λόγω των καταγγελιών στις οποίες προέβησαν. Επίσης, προβλέπεται να καλούνται ως μάρτυρες στο ακροατήριο μόνο στην περίπτωση που το έγκλημα της ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.
Αυστηρότερη ποινική μεταχείριση προβλέπεται και για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους, καθώς αυξάνεται η ποινή και απαγορεύεται η αναστολή στις περιπτώσεις καταδίκης. Ταυτό χρονα, αναβαθμίζεται σε κακούργημα η από αμέλεια πρόκληση πυρκαγιάς δάσους, σε συνθήκες με ακραίο δείκτη επικινδυνότητας, όταν αυτή επιφέρει σωματικές βλάβες, θανάτους ή βαρύτατη οικολογική βλάβη.
Η διάταξη αφορά επίσης όσους καταδικάζονται για εμπρησμό σε δάση από αμέλεια, από τον οποίο προκλήθηκε πυρκαγιά που είχε ως αποτέλεσμα θάνατο ή βαριά σωματική βλάβη ή εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση και είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή σοβαρή οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή. Επίσης, στις περιπτώσεις κακουργημάτων επικίνδυνης οδήγησης θα περιλαμβάνεται πλέον η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη όταν προκαλείται θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη, ενώ αυξάνεται το ελάχιστο όριο ποινής για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια από τους τρεις μήνες στα δύο έτη.
Επιπλέον, θεσπίζεται ως ειδικό έγκλημα η διατάραξη λειτουργίας νοσηλευτικού ή εκπαιδευτικού ιδρύματος με φωνασκίες, θόρυβο, ύβρεις ή απειλές, με αυστηροποίηση της ποινής σε περιπτώσεις βιαιοπραγίας, καθώς οι δράστες θα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης δύο ετών και χρηματική ποινή.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, επίσης, θεσπίζεται η ευθύνη των νομικών προσώπων για αδικήματα δωροδοκίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, μέσω των μηχανισμών του Ποινικού Δικαίου, φαινόμενα διαφθοράς.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
Σκοπός του σχεδίου νόμου, το οποίο σύντομα θα γίνει νόμος του κράτους, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι η επιτάχυνση και η ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης μέσω συγκεκριμένων παρεμβάσεων στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η βελτίωση και ο εξορθολογισμός του πλαισίου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη προστασία της οικογένειας, των ανήλικων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, και η αντιμετώπιση της διαφθοράς, σε εναρμόνιση και με τις σχετικές συστάσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω των προωθούμενων διατάξεων, επιχειρεί να περιορίσει την κυρίαρχη μικρομεσαία εγκληματικότητα και να καταπολεμήσει το αίσθημα ατιμωρησίας με την έκτιση των ποινών στα πλημμελήματα. Με βάση τις προωθούμενες διατάξεις, προβλέπεται πως ένας καταδικασθείς θα οδηγείται στις φυλακές προκειμένου να εκτίσει ένα μέρος ή το σύνολο της ποινής του ακόμα και στις περιπτώσεις πλημμελημάτων.
Οι ποινές φυλάκισης
Συγκεκριμένα, για τις ποινές φυλάκισης από δύο έως τρία έτη, έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα του συνόλου ή μέρους της ποινής από 30 ημέρες έως έξι μήνες, κατά την κρίση του δικαστηρίου. Αντίστοιχα, για ποινές φυλάκισης άνω των τριών ετών προβλέπεται έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα του συνόλου ή μέρους της ποινής από το 1/5 έως τα 2/5, κατά την κρίση του δικαστηρίου. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, με το σχέδιο νόμου αυξάνεται και το ανώτατο όριο της πρόσκαιρης κάθειρξης από τα 15 στα 20 έτη, επί συρροής κακουργημάτων από τα 20 στα 25 έτη και επί συρροής πλημμελημάτων από τα οκτώ στα δέκα έτη. Ακόμα μία από τις κομβικές αλλαγές του σχεδίου νόμου αφορά στην πρόβλεψη για οριζόντια αυτεπάγγελτη δίωξη για όλα τα κακουργήματα, ανεξαρτήτως φορέα του προστατευόμενου έννομου αγαθού.Καταγγελίες
Αλλαγές επέρχονται και στην ποινική μεταχείριση δύο φαινομένων, της ενδοοικογενειακής βίας και του εμπρησμού δάσους, που απασχολούν έντονα την ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια.Στο πλαίσιο αυτό, θεσπίζεται ηυποχρέωση των επαγγελματιών (εκπαιδευτικοί, ιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι κ.ά.) να καταγγέλλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
Παράλληλα, οι επαγγελματίες προστατεύονται από ενδεχόμενες κακόβουλες μηνύσεις ή δυσμενή μεταχείριση λόγω των καταγγελιών στις οποίες προέβησαν. Επίσης, προβλέπεται να καλούνται ως μάρτυρες στο ακροατήριο μόνο στην περίπτωση που το έγκλημα της ενδοοικογενειακής βίας δεν αποδεικνύεται με οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο.
Αυστηρότερη ποινική μεταχείριση προβλέπεται και για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους, καθώς αυξάνεται η ποινή και απαγορεύεται η αναστολή στις περιπτώσεις καταδίκης. Ταυτό χρονα, αναβαθμίζεται σε κακούργημα η από αμέλεια πρόκληση πυρκαγιάς δάσους, σε συνθήκες με ακραίο δείκτη επικινδυνότητας, όταν αυτή επιφέρει σωματικές βλάβες, θανάτους ή βαρύτατη οικολογική βλάβη.
Πρόβλεψη για δήμευση περιουσιών
Ωστόσο, μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές σε σχέση με τα αδικήματα αυτής της κατηγορίας αφορά στην πρόβλεψη για δήμευση περιουσιακών στοιχείων όσων καταδικάζονται για το έγκλημα του εμπρησμού σε δάση από πρόθεση, τετελεσμένο και σε απόπειρα.Η διάταξη αφορά επίσης όσους καταδικάζονται για εμπρησμό σε δάση από αμέλεια, από τον οποίο προκλήθηκε πυρκαγιά που είχε ως αποτέλεσμα θάνατο ή βαριά σωματική βλάβη ή εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση και είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή σοβαρή οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή. Επίσης, στις περιπτώσεις κακουργημάτων επικίνδυνης οδήγησης θα περιλαμβάνεται πλέον η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη όταν προκαλείται θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη, ενώ αυξάνεται το ελάχιστο όριο ποινής για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια από τους τρεις μήνες στα δύο έτη.
Επιπλέον, θεσπίζεται ως ειδικό έγκλημα η διατάραξη λειτουργίας νοσηλευτικού ή εκπαιδευτικού ιδρύματος με φωνασκίες, θόρυβο, ύβρεις ή απειλές, με αυστηροποίηση της ποινής σε περιπτώσεις βιαιοπραγίας, καθώς οι δράστες θα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης δύο ετών και χρηματική ποινή.
Άλλες διατάξεις
Παράλληλα, προβλέπονται μια σειρά από διατάξεις που έχουν ως στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας επεξεργασίας και εκδίκασης των ποινικών υποθέσεων με τη λήψη μέτρων όπως η ενθάρρυνση της διαδικασίας της ποινικής διαπραγμάτευσης, ο περιορισμός της ενδιάμεσης διαδικασίας των Δικαστικών Συμβουλίων, καθώς και η μεταφορά της δικαστηριακής ύλης του Πλημμελειοδικείου και του Εφετείου από πολυμελή σε ολιγομελή δικαστήρια, προκειμένου ο ίδιος αριθμός δικαστών να δύναται να συγκροτήσει περισσότερα δικαστήρια και να εκδικάζεται πολλαπλάσιος αριθμός υποθέσεων.Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, επίσης, θεσπίζεται η ευθύνη των νομικών προσώπων για αδικήματα δωροδοκίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, μέσω των μηχανισμών του Ποινικού Δικαίου, φαινόμενα διαφθοράς.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
