Στο Harvard ήδη πειραµατίζονται για τη γενίκευση της ψηφιακής εκπαίδευσης την προσεχή πενταετία, µε την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοηµοσύνης. Η δαπάνη για τον τοµέα της online εκπαίδευσης θα τριπλασιαστεί µέχρι το 2030, αγγίζοντας το ποσόν των 348 δισεκατοµµυρίων δολαρίων. Ηδη το πρωτοποριακό πρόγραµµα CS50 το παρακολουθούν εκατοντάδες φοιτητές του campus και πάνω από 40.000 εξ αποστάσεως.

Την ίδια ώρα στην Ελλάδα διοικητικοί υπάλληλοι του ΕΚΠΑ «τραβούσαν την πρίζα» στον κεντρικό server του Πανεπιστηµίου για να ακυρωθούν οι εξ αποστάσεως εξετάσεις. Κι αυτό ως ένδειξη συµπαράστασης στις καταλήψεις, κατά της ίδρυσης µη κρατικών Πανεπιστηµίων στην Ελλάδα... Φαίνεται όµως ότι τα τελευταία 24ωρα η κυβερνητική πρωτοβουλία κερδίζει έδαφος και πόντους στην ευρύτερη κοινή γνώµη. Θετικά µηνύµατα για εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα µη κρατικά, µη κερδοσκοπικά Πανεπιστήµια δέχεται το υπουργείο Παιδείας, την ώρα που η νοµοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης προκαλεί αντιδράσεις, αλλά επιφέρει και διαφοροποιήσεις στους πολιτικούς σχηµατισµούς. Το κλίµα αυτό εκφράζεται πλέον και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς, εκτός από την κυβέρνηση που δείχνει αποφασισµένη να κλείσει το θέµα εντός του Φεβρουαρίου, έρχεται και το ΠΑΣΟΚ να δώσει το «παρών» για τα µη κερδοσκοπικά Πανεπιστήµια, σπεύδοντας όµως να διαχωρίσει τη θέση του από την κυβερνητική πρόταση και προτάσσοντας το λεγόµενο «σκανδιναβικό µοντέλο».

Διαβάστε επίσης: Ο Κώστας Μπακογιάννης ξεκίνησε να διδάσκει στο Χάρβαρντ

Η κυβέρνηση εκτιµά πως από την επόµενη χρονιά -συγκεκριµένα τον Σεπτέµβριο του 2025-, όταν τεθεί επί τάπητος η εφαρµογή του νόµου, θα υπάρξει ένα άµεσο, τριπλό επενδυτικό ενδιαφέρον. Αναµένονται τρεις πρωτοβουλίες. Η πρώτη θα αφορά παράρτηµα Ιατρικής, απότοκο συνεργασίας του ιδιωτικού Πανεπιστηµίου της Λευκωσίας µε επενδυτικούς οµίλους, που συνδέονται µε τα νοσοκοµεία «Υγεία» και «Μετροπόλιταν», και campus στο Ελληνικό. Η δεύτερη κίνηση θα αφορά την πλήρη µετατροπή του Deree σε πανεπιστηµιακό παράρτηµα, καθώς τα εχέγγυα ποιότητας και τα credits της αγοράς ανάβουν το «πράσινο φως» για την αναβάθµισή του. Τέλος, υπάρχει ήδη διεργασία σε εξέλιξη για τη συνένωση δυνάµεων και συνεργειών οµάδας σηµαντικών κολεγίων µε διασυνδέσεις µε πανεπιστηµιακά ιδρύµατα της Ευρώπης, ώστε να περάσουν το κατώφλι που θα θέτει ο νόµος για κάποιες ειδικότητες, στις οποίες εκτιµούν ότι θα µπορέσουν να ανταποκριθούν.

Ποιότητα και προδιαγραφές

Η αντιπολίτευση εγκαλεί την κυβέρνηση, ισχυριζόµενη πως η ρύθµιση που προωθεί έρχεται να ικανοποιήσει αυτά ακριβώς τα σχέδια. Η κυβέρνηση αντιτείνει πως µια τέτοια µικρής εµβέλειας στόχευση θα ήταν ο ορισµός της αποτυχίας για το όλο εγχείρηµα. Από τη διασφάλιση της ποιότητας και των προδιαγραφών για τις πρώτες κινήσεις θα εξαρτηθεί εάν σε δεύτερο χρόνο θα κινηθεί το ενδιαφέρον µεγάλων ιδρυµάτων να ιδρύσουν παραρτήµατα στην Ελλάδα. ∆εν είναι τυχαίο πως ο κ. Πιερρακάκης, κατά την παρουσίαση των ρυθµίσεων του νοµοσχεδίου, δήλωσε πως «µεγάλα ξένα Πανεπιστήµια ήδη ενδιαφέρονται για συνεργασία µε ελληνικά», µνηµονεύοντας τις περιπτώσεις δηµιουργίας παραρτηµάτων σε άλλες χώρες από τη Sorbonne, το Yale, το Duke και το New York University.

Ολα αυτά, εν µέσω καταλήψεων και πορειών, αλλά παράλληλα και µιας ευρύτερης πλέον αποδοχής της δημιουργίας µη κρατικών Πανεπιστηµίων από την κοινή γνώµη. Σε σχετική δηµοσκόπηση της MARC (25.1.24), στην ερώτηση για τα µη κρατικά Πανεπιστήµια και στο σύνολο του πληθυσµού, «συµφωνώ» δήλωσε το 37,6% και «µάλλον συµφωνώ» το 18,5%, αθροιστικά δηλαδή ποσοστό 56,1%. «Μάλλον διαφωνώ» δήλωσε το 8,8% και «∆ιαφωνώ» το 32,1%, αθροιστικά 40,9%. Μεγάλο ενδιαφέρον εµφανίζουν και οι προτιµήσεις ανά κόµµα. Το 76,9% των ψηφοφόρων της Νέας ∆ηµοκρατίας δηλώνουν υπέρ της ίδρυσης µη κρατικών Πανεπιστηµίων. Αλλά και στο ΠΑΣΟΚ, οι έξι στους δέκα τάσσονται υπέρ. Ακόµα και στα κόµµατα που εναντιώνονται κάθετα στα µη κρατικά Πανεπιστήµια, τα ποσοστά είναι υψηλά: στον ΣΥΡΙΖΑ 33,1% και στο ΚΚΕ 29,6%.

Το σκανδιναβικό µοντέλο

Αυτός είναι ο λόγος που ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ν. Ανδρουλάκης, σε ηµερίδα του κόµµατός του την περασµένη ∆ευτέρα τάχθηκε υπέρ των µη κρατικών ιδρυµάτων. «∆εν θα σταθούµε εµπόδιο στην ίδρυση µη κρατικών, µη κερδοσκοπικών Πανεπιστηµίων, τα οποία θα πληρούν κάποιες πολύ αυστηρές προδιαγραφές για να µπορούν να ονοµάζονται Πανεπιστήµια», είπε ο κ. Ανδρουλάκης, σπεύδοντας πάντως να προσθέσει ότι «ο πιο καθαρός τρόπος είναι να γίνει µε αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγµατος», κάτι όµως που δεν προβλέπεται να γίνει πριν από το 2028...

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, µάλιστα, έκανε έκκληση και στην ΠΑΣΠ να στηρίξει την πρόταση του κόµµατος: «Λύση δεν είναι το να καταδικάσουµε τη χώρα σε µία µόνιµη ακινησία, που την κάνει ευρωπαϊκή εξαίρεση. ∆εν είναι λύση και το λέµε καθαρά. Πρέπει η χώρα να πάει µπροστά. Η χώρα θα πάει µπροστά µε ένα ισχυρό δηµόσιο Πανεπιστήµιο και µε µη κρατικά, µη κερδοσκοπικά, βάσει του σκανδιναβικού µοντέλου που προτείνουµε». Η αλήθεια είναι πάντως ότι το σκανδιναβικό µοντέλο δεν είναι και τόσο... σκανδιναβικό. Από τον πίνακα που παρουσιάστηκε στην ηµερίδα του ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι εκτός από τη Φινλανδία, στις άλλες χώρες τα πράγµατα είναι πιο περίπλοκα. Στη Σουηδία επιτρέπεται η λειτουργία ακόµα και κερδοσκοπικών ιδρυµάτων, αλλά µε περιορισµό στα κέρδη. Το ίδιο µοντέλο ισχύει και στη Νορβηγία. Στη ∆ανία, µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα λειτουργούν για την παροχή επαγγελµατικής, τεχνικής και καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Μένει πάντως να φανεί εάν αυτές οι διεργασίες αποτελούν ικανή και αναγκαία συνθήκη ώστε όχι µόνο να ψηφιστεί, αλλά να τεθεί σε εφαρµογή η πρόταση, χωρίς εκπτώσεις, µε υψηλές προδιαγραφές και προοπτικές. Αυτό είναι ένα στοίχηµα για την κυβέρνηση που ακόµα έχει δρόµο για να κριθεί.

* Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής