Παρά τις μεγάλες καθυστερήσεις, η Ελλάδα θα καταφέρει μέχρι το 2030 να πετύχει τους στόχους της ΕΕ αναφορικά με τη διαχείριση των αποβλήτων. Προς την κατεύθυνση αυτή, θα συμβάλλουν τόσο οι νέες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων που χτίζονται, όσο και η εισαγωγή στη χώρα μας της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Σύμφωνα με όσα λέει στον δημοσιογράφο Βαγγέλη Μανδραβέλη και το powergame.gr o Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας, κ. Μανώλης Γραφάκος, μέσα στο επόμενο διάστημα θα έρθει πρόσκληση του ΕΣΠΑ, με την οποία θα κληθούν οι δήμοι να εφαρμόσουν την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» στους δημότες τους.

Πού βρισκόμαστε σε σχέση με τα πρόστιμα της Κομισιόν στη χώρα μας και γιατί 10 χρόνια μετά δεν έχουμε συμμορφωθεί ακόμη;

Τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί στη χώρα, είναι δύο ειδών. Είναι εκείνα που αφορούν στις παράνομες χωματερές, οι οποίες το 2019, όταν αναλάβαμε, είχαμε 65 περιπτώσεις, όπου η κάθε μια μας επιβάρυνε με 80.000 ευρώ ετησίως. Τώρα, μετά από συστηματική δουλειά, καταφέραμε και τις μειώσαμε σε 22 και οι οποίες είναι οι πιο δύσκολες περιπτώσεις.

Ποιες είναι αυτές οι δύσκολες περιπτώσεις;

Είναι η Σαντορίνη, όπου έχει επιβληθεί διπλό πρόστιμο -ένα πρόστιμο παράνομης λειτουργίας χωματερής και ένα δεύτερο μη αποκατάστασης. Επίσης, διπλό πρόστιμο επιβάλλεται για Κάλυμνο και Ύδρα. Υπάρχουν και κάποιες άλλες περιπτώσεις δύσκολες, αλλά πιστεύω ότι έχει γίνει αρκετή δουλειά και έχουμε γλυτώσει τον Έλληνα φορολογούμενο από πάρα πολλά εκατομμύρια προστίμων, τόσο από τις παράνομες χωματερές, όσο και από τα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα…

Αυτή είναι η δεύτερη κατηγορία προστίμων…

Ακριβώς. Μιλάμε για απόβλητα βιομηχανικών διαδικασιών, όπως είναι σκωρίες κ.ά. Τα πρόστιμα που μας έχουν επιβληθεί, είναι επειδή δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις διαχείρισης τους. Τώρα με την ενθάρρυνση τη δική μας, θα υπάρξει μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η δημιουργία της πρώτης μονάδας διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων. Εκτιμούμε ότι αυτή θα είναι έτοιμη μέσα στο 2025. Ο στόχος ο δικός μας είναι, περίπου στο τέλος του 2025, και οι δύο κατηγορίες προστίμων να τείνουν στο μηδέν. Αυτό θα είναι μια πολύ μεγάλη επιτυχία.

Εν γένει οι Έλληνες και μολύνουν πολύ -στατιστικά ο Έλληνας βγάζει περισσότερα απόβλητα- και δείχνουν αντιστάσεις στην ανακύκλωση των αποβλήτων. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Στατιστικά οι Έλληνες έχουν περισσότερα απόβλητα στα τρόφιμα. Δεν ισχύει για το σύνολο τους, π.χ. αστικά, βιομηχανικά, μπάζα, ιατρικά κ.λπ. Στα αστικά απόβλητα, το μεγαλύτερο ρεύμα (ποσοστό) αυτών είναι απόβλητα τροφών, τα περίφημα βιοαπόβλητα. Αντιστοιχούν στο 40% έως 43% των αστικών αποβλήτων. Δυστυχώς εκεί είμαστε πρώτοι. Δεν προσέχουμε και καταναλώνουμε ανορθόδοξα. Όμως δεν συμφωνώ σε αυτό που λέτε περί αντίστασης των Ελλήνων στην ανακύκλωση των αποβλήτων. Νομίζω ότι αν υπάρξουν οι κατάλληλες υποδομές, θα συμμορφωθούν πολύ περισσότερο. Συνολικά, ακολουθούμε τη  στρατηγική της της Ε.Ε., η οποία μετρά δύο δείκτες: το ποσοστό ταφής και το ποσοστό ανακύκλωσης. Στην ανακύκλωση η Ευρώπη είναι στο 50% και η Ελλάδα στο 20%. Στην ταφή η Ευρώπη είναι κάτι λιγότερο από 25% και η Ελλάδα κάτι λιγότερο από 80%.

Πολύ μεγάλη είναι η διαφορά…

Πράγματι. Τι κάνουμε όμως για να βγάλουμε τη χώρα από παρία της Ευρώπης αναφορικά με τη διαχείριση των αποβλήτων; Στα απόβλητα έχουμε την πρόληψη. Όση όμως πρόληψη και αν έχεις, δεν μπορείς να μειώσεις σημαντικά τον όγκο. Ο δεύτερος άξονας είναι η επαναχρησιμοποίηση, στην οποία δεν στεκόμαστε πάρα πολύ. Ο τρίτος είναι η ανακύκλωση, όπου εκεί ετοιμάζουμε μια σειρά παρεμβάσεων. Ο τέταρτος άξονας είναι οι μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, στον οποίο έχει γίνει πάρα πολύ δουλειά.

Σχετικά με το τελευταίο, ο πράσινος κάδος, είναι ο κάδος που οδηγείται στη χωματερή και θάβεται σήμερα το 100% του περιεχόμενό του. Τώρα αυτός ο κάδος θα οδηγείται στις σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, απ’ όπου θα συλλέγεται ότι μπορεί ν’ ανακυκλωθεί και το υπόλοιπο θα οδηγείται στην ταφή. Κατά κανόνα συλλέγεται το 70% του περιεχομένου και μόνο το 30% οδηγείται στη χωματερή.

Όταν αναλάβαμε το 2019, στην Ελλάδα λειτουργούσαν τρεις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, σε Κοζάνη, Ιωάννινα και Χανιά, και κατασκευάζονταν πέντε νέες μονάδες. Η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ  στα 4,5 χρόνια διακυβέρνησης είχε δημοπρατήσει μόλις τρεις μονάδες. Εμείς έχουμε δημοπρατήσει πάνω από 30 μονάδες, εκ των οποίων σήμερα λειτουργούν οι 11, ενώ ταυτόχρονα κατασκευάζονται άλλες 18. Επιπλέον, υπάρχουν σε διαγωνιστική διαδικασία 10 μονάδες για τις οποίες θα υπάρχει ανάδοχος μέσα στο 2024.

Εξίσου σημαντικό στη στρατηγική μας, είναι ότι το υπόλειμμα που μένει από τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων που δημιουργούμε, δηλαδή το 30% του πράσινου κάδου, σε λίγο θα πελετοποιείται και θα οδηγείται για ενεργειακή αξιοποίηση. Έτσι, θεωρούμε ότι μέχρι το 2030 είναι εφικτό στη χώρα μας, να οδηγείται σε ταφή λιγότερο από το 10% των αστικών αποβλήτων.

Πρέπει ο ρυπαίνων να πληρώνει και αν ναι, υπάρχει κάποια αξιόπιστη μέθοδος υπολογισμού των ρύπων;

Όταν δεν υπάρχει κόστος, οι πολίτες είναι πιο χαλαροί στην δημιουργία αποβλήτων. Εμείς όμως βάλαμε τη χρέωση 20 ευρώ ανά τόνο για όσα απόβλητα οδηγούνται στην ταφή και δεύτερον, πάμε να ολοκληρώσουμε την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Υπάρχουν πολλές μέθοδοι υπολογισμού των αποβλήτων που δημιουργεί ο καθένας. Είτε μέσω της σακούλας που θα έχει ένα barcode και το οποίο θα ανοίγει τον κάδο, είτε μέσω ενός κάδου που αντιστοιχεί σε κάθε νοικοκυριό και το οποίο θα αδειάζει περιοδικά. Αν ο κάτοχός του θέλει να αδειάζει πιο συχνά, επειδή ρυπαίνει περισσότερο, τότε θα πρέπει αυτό να το πληρώσει. Σήμερα έχουμε έναν δήμο στην Ελλάδα που εφαρμόζει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και είναι ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης. Σύντομα όμως θα έρθει μια πρόσκληση του ΕΣΠΑ προς τους Δήμους της χώρας, να μας φέρουν εφαρμογές υλοποίησης της ίδιας αρχής. Θεωρούμε ότι ο συνδυασμός της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» με τις νέες υποδομές που δημιουργούνται, θα οδηγήσουν σε δραστική μείωση των αποβλήτων που φτάνουν σε χωματερές.

Πηγή: powergame.gr