Καμπανάκι κινδύνου για την καλλιέργεια βαμβακιού στον κάμπο, που σύντομα θα μετατρέψει την περιοχή σε έρημο, κρούουν οι Ολλανδοί με το Master Plan που εκπόνησαν για την «επόμενη μέρα» στη Θεσσαλία μετά τη θεομηνία «Daniel».

*Διαβάστε εδώ: Λίμνη Κάρλα: Γιατί δεν υποχωρούν τα ύδατα - Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν

Τονίζοντας ότι ανάλογης έντασης καιρικά φαινόμενα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται πλέον ως συνηθισμένα, επικεντρώθηκαν στην παραγωγή του βαμβακιού.

Συγκεκριμένα, προειδοποιούν πως, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για να σταματήσει ή τουλάχιστον να μειωθεί η καλλιέργειά του, που καταναλώνει πολύ νερό (που δεν υπάρχει) και μειώνει δραματικά τον υδροφόρο ορίζοντα, η περιοχή θα γίνει πολύ σύντομα -ενδεχομένως μέσα στα επόμενα 15 χρόνια- μια κανονική έρημος!

Σημειώνεται ότι η μελέτη αποκάλυψε ότι οι υδάτινοι πόροι της Θεσσαλίας πάσχουν λόγω της χρόνιας εκμετάλλευσης σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που θα ήταν θεμιτός και επιτρεπτός και ότι ο γεωργικός τομέας εκεί αντιμετωπίζει ήδη πολύ σοβαρά προβλήματα λόγω της εξάντλησης, σχεδόν, των υπόγειων υδάτων της.


Πιθανά εποχικά φαινόμενα οι καταιγίδες

Το ολλανδικό σχέδιο για τη θωράκιση της περιοχής και την αντιμετώπιση του υδατικού ελλείμματος, που παρουσιάστηκε την περασμένη βδομάδα στον πρωθυπουργό και τους τοπικούς φορείς, αναφέρει ότι «συμβάντα σαν τον “Daniel” θα πρέπει πλέον να αντιμετωπίζονται ως πιθανά εποχικά φαινόμενα που απαιτούν άμεση λήψη δράσεων προκειμένου να διασφαλίζεται πρωτίστως η ανθρώπινη ζωή, η πρόληψη ζημιών και γενικότερα η προστασία των περιουσιών. Η καταιγίδα “Daniel”, που κατέστρεψε τον γεωργικό τομέα της Θεσσαλίας, αποκάλυψε ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και μπορούν πιθανότατα να εξαφανίσουν ολόκληρες πόλεις και να προκαλέσουν καταστροφές δισεκατομμυρίων δεν είναι απλώς προ των πυλών στη Θεσσαλία, αλλά είναι μια επαναλαμβανόμενη πραγματικότητα. Το δεδομένο ότι ο “Daniel” ήταν ο δεύτερος μεσογειακός κυκλώνας (medicane) μεγάλης έντασης που χτύπησε τη Θεσσαλία μέσα σε τρία μόλις χρόνια (σ.σ.: αναφέρεται στο φονικό πέρασμα του “Ιανού” τον Σεπτέμβριο του 2020) αλλάζει την αντίληψη για τέτοιες έντονες βροχοπτώσεις και τις κάνει πλέον να θεωρούνται φυσιολογικά φαινόμενα και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κάτι που λαμβάνει χώρα πολύ συχνότερα από μία φορά στα χίλια χρόνια».

Σύμφωνα με τη συνοπτική περιγραφή της 500 σελίδων μελέτης που εκπόνησε η ολλανδική εταιρεία HVA και η οποία θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, «προκειμένου όχι απλά να επιβιώσει, αλλά να ακμάσει ο γεωργικός κλάδος της Θεσσαλίας, θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μια σειρά από μέτρα. Η υλοποίηση αυτών των μέτρων θα συμβάλει όχι μόνο στην αποτροπή σοβαρών επιπτώσεων από ανεξέλεγκτες ξαφνικές πλημμύρες και την επίλυση των προβλημάτων λειψυδρίας στη Θεσσαλία, αλλά θα ωθήσει επιπλέον και θα αναβαθμίσει τον γεωργικό τομέα της περιοχής σε πιο ανταγωνιστικό επίπεδο, ώστε η περιοχή να ακμάσει μακροπρόθεσμα».


Καλύτερη ανοικοδόμηση

Σημειώνεται ότι το σχέδιο έχει ως σκοπό να αντιμετωπίσει τις αλληλένδετες προκλήσεις της πλημμύρας και της ξηρασίας. Οι Ολλανδοί... σφάζουν με το βαμβάκι τον θεσσαλικό κάμπο, εξετάζοντας όλες τις βασικές πτυχές που θα συνεισφέρουν στην καλύτερη ανοικοδόμηση (Build Back Better) της Θεσσαλίας. Το σχέδιο χωρίζεται σε έξι τεύχη και περιγράφει τα μέτρα που απαιτούνται για την ενίσχυση της ασφάλειας των υδάτινων πόρων της Θεσσαλίας, την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση πλημμυρών και τη μεταρρύθμιση του γεωργικού της κλάδου.

Το σχέδιο πραγματεύεται τόσο τα άμεσα και αναγκαία μέτρα (no-regret measures) που πρέπει να ληφθούν για την προστασία της Θεσσαλίας από μελλοντικές πλημμύρες και την αντιμετώπιση της κρίσης έλλειψης νερού όσο και τις αναγκαίες μακροπρόθεσμες λύσεις για έργα υποδομής, για αλλαγές στις γεωργικές πρακτικές αλλά και για το πώς θα επιτευχθούν αλλαγές στην ψυχοκοινωνική νοοτροπία των Θεσσαλών αγροτών.


Κατασκευή έως 250 φραγμάτων ανάσχεσης

Περίπου η μισή έκταση του γεωγραφικού διαμερίσματος είναι ορεινή, αποτελούμενη κυρίως από μη καλλιεργήσιμες εκτάσεις και βοσκοτόπους.

Η εφαρμογή εκτεταμένων μέτρων διαχείρισης πλημμυρών σε αυτές τις περιοχές θα προστατεύσει τις καλλιεργήσιμες και κατοικημένες εκτάσεις. Με την κατασκευή περίπου 100 με 250 φραγμάτων ανάσχεσης (check dams) στις μικρότερες κοιλάδες, χαράδρες και ρέματα, σε συνδυασμό με λύσεις που βασίζονται στη φύση (nature based solutions), η μεγάλη ροή υδάτων από τις ορεινές περιοχές θα μειωθεί. Η διάχυση της ενέργειας από τα ορμητικά νερά θα μειώσει σημαντικά τη διάβρωση του εδάφους.

Η λειτουργία των υφισταμένων και μελλοντικών μεγάλων φραγμάτων θα πρέπει να προσαρμοστεί και να ρυθμιστεί με ακρίβεια στις απαιτήσεις διαχείρισης των πλημμυρών.

Όμως, ενώ τα φράγματα ανάσχεσης (check dams) στις ορεινές περιοχές θα μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο ζημιάς στις χαμηλότερες περιοχές της Θεσσαλίας, αυτό δεν εξαλείφει την ανάγκη για αντιπλημμυρικά μέτρα και στις πεδινές περιοχές.

Οι αντιπλημμυρικές υποδομές στις πεδινές περιοχές επικεντρώνονται κυρίως σε κατοικημένες και βιομηχανι κές περιοχές και θα αποτελούνται κυρίως από αναχώματα ποταμών και από δευτερεύοντα εσωτερικά αναχώματα που θα λειτουργούν ως αντίσταση σε περίπτωση ρήξης των αναχωμάτων των ποταμών ή πολύ έντονης χερσαίας πλημμύρας.

*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή