Των Βαγγέλη Μανδραβέλη, Πηνελόπης Μαρκάκη

Η τιµή του κακάο σηµειώνει ιστορικά ρεκόρ σε διεθνές επίπεδο, ξεπερνώντας προ ηµερών ακόµη και τα 10.000 δολάρια ανά τόνο στη Νέα Υόρκη, µε τον πλανήτη να αντιµετωπίζει το χειρότερο έλλειµµα εφοδιασµού των τελευταίων δεκαετιών, καθώς οι αγρότες στη ∆υτική Αφρική παλεύουν ενάντια στην κακοκαιρία, τις ασθένειες και τη µειωµένη σοδειά.

Πώς µεταφράζεται αυτό για τον καταναλωτή; Είτε µε νέες αυξήσεις τιµών είτε µε «συρρίκνωση» των σοκολατοειδών είτε, τέλος, µε προσαρµογή των συστατικών ώστε να χρησιµοποιείται λιγότερο κακάο σε ορισµένα προϊόντα. Αν και η αύξηση της τιµής του κακάο στα χρηµατιστήρια προϊόντων ανά τον πλανήτη δεν έχει φτάσει ακόµη στη χώρα µας, θεωρείται δεδοµένο ότι είναι πλέον θέµα χρόνου να τη νιώσουν οι Ελληνες καταναλωτές.

«Οι επιπτώσεις της αύξησης της τιµής του κακάο (στην ελληνική αγορά) είναι µικρές µέχρι σήµερα, αλλά από εδώ και στο εξής θα είναι εκρηκτικές», παραδέχεται ο πρώην πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και ζαχαροπλάστης στο επάγγελµα, ∆ηµήτρης Ασηµακόπουλος. Ο ίδιος σηµειώνει ότι η τιµή της πρώτης ύλης έχει αυξηθεί υπέρµετρα κι αυτό θα φανεί στα σοκολατένια προϊόντα κατά τις επόµενες εβδοµάδες.

Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι οι αυξήσεις θα καταγραφούν µέχρι το Πάσχα, τότε που οι νονοί δίνουν τα πασχαλινά σοκολατένια αυγά στα βαφτιστήρια τους. Τα αυγά αυτά αναµένεται να είναι πολύ «αλµυρά» για τους αγοραστές τους, ενώ πλέον δεν αποκλείεται σε λίγους µήνες τα σοκολατένια προϊόντα να αποτελέσουν εκ νέου προϊόντα «πολυτελείας», όπως συνέβη σε άλλες δεκαετίες στην Ελλάδα.

Τιµές-ρεκόρ

Σύµφωνα µε το Trading Economics, τα Συµβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ) κακάο εκτοξεύτηκαν σε νέο επίπεδο-ρεκόρ των 9.900 δολαρίων ανά τόνο, αυξάνοντας την τιµή τους κατά 54% µέσα στον Μάρτιο και περισσότερο από 130% από τις αρχές του έτους. Σε σχέση µε ένα χρόνο πριν, η τιµή έχει εκτοξευθεί πάνω από 300%. Αξίζει να σηµειωθεί ότι και στο Λονδίνο η τιµή αυξήθηκε 135% από τον Ιανουάριο, καταγράφοντας µάλιστα νέο ιστορικό ρεκόρ, στις 8.682 στερλίνες ανά τόνο.

«Ενας τόνος κακάο στοιχίζει πλέον ακριβότερα από έναν τόνο χαλκού», ανέφερε χαρακτηριστικά η Κάθλιν Μπρουκς, αναλύτρια της XBT. Αιτία γι’ αυτή την αύξηση των ΣΜΕ είναι η κακή συγκοµιδή στις κορυφαίες χώρες παραγωγής, Ακτή Ελεφαντοστού και Γκάνα. Εκεί, το φαινόµενο Ελ Νίνιο έφερε έντονες βροχοπτώσεις τον ∆εκέµβριο, προκαλώντας ζηµιές στις καλλιέργειες και την εξάπλωση της νόσου του µαυρισµένου καρπού. Η επακόλουθη υπερβολική ζέστη, η γήρανση των κακαόδεντρων και η παράνοµη εξόρυξη µείωσαν περαιτέρω την παραγωγή.

«Ο κόσµος αντιµετωπίζει το µεγαλύτερο έλλειµµα εφοδιασµού σε κακάο εδώ και τουλάχιστον έξι δεκαετίες και οι καταναλωτές θα µπορούσαν να αρχίσουν να βλέπουν τις συνέπειες στα τέλη του 2024 ή στις αρχές του 2025», είπε ο Paul Joules, αναλυτής εµπορευµάτων στη Rabobank. Με τον ∆ιεθνή Οργανισµό Κακάο να προβλέπει έλλειµµα εφοδιασµού 374.000 τόνων για τη σεζόν 2023-2024 (αυξηµένο κατά 405% από το έλλειµµα ύψους 74.000 τόνων την προηγούµενη σεζόν), ο Joules υπογραµµίζει πως «τα χειρότερα δεν έχουν ακόµη έρθει, καθώς οι τιµές του κακάο θα παραµείνουν υψηλές για καιρό».

Η Γκάνα αναθεώρησε την πρόβλεψή της για την παραγωγή κακάο σε 650.000 τόνους από 850.000 για το τρέχον έτος, ενώ φαίνεται ότι ορισµένα εργοστάσια κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα είτε έχουν σταµατήσει είτε έχουν µειώσει τις δραστηριότητες επεξεργασίας, επειδή δεν είχαν την οικονοµική ευχέρεια να αγοράσουν λοβούς κακάο. Οπως εξηγούν οι αναλυτές, οι καλλιέργειες κακάο σε Γκάνα και Ακτή Ελεφαντοστού (που αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% της παγκόσµιας παραγωγής) έχουν πληγεί από την ασθένεια των µαύρων λοβών και τον ιό των διογκωµένων βλαστών, είπε ο Joules, ενώ οι έντονες βροχοπτώσεις επιδείνωσαν τα προβλήµατα των νόσων.

Εγκαταλείπουν την παραγωγή

Τέλος, σηµειώνεται πως οι αγρότες της ∆υτικής Αφρικής εγκαταλείπουν όλο και περισσότερο την παραγωγή κακάο για πιο προσοδοφόρες καλλιέργειες, όπως το καουτσούκ. Ολα αυτά καθιστούν αβέβαιο το µέλλον του κακάο, αλλά και το για πόσο θα συνεχιστεί το ράλι στις τιµές. Ετσι, το κακάο γίνεται το τρίτο βασικό προϊόν του πρωτογενούς τοµέα που «χτυπιέται» από την κλιµατική αλλαγή.

Είχε προηγηθεί το ελαιόλαδο και ακολούθησαν τα εσπεριδοειδή. Το αποτέλεσµα των καταστροφών στην παραγωγή ελιάς και εσπεριδοειδών είναι η τιµή του ελαιολάδου να έχει τριπλασιαστεί ή και τετραπλασιαστεί, ενώ η τιµή του χυµού των εσπεριδοειδών να έχει περίπου διπλασιαστεί. Η αγορά του ελαιολάδου οδηγήθηκε σε εκρηκτική αύξηση τιµών εξαιτίας της καταστροφής της ελαιοπαραγωγής στην Ισπανία, ειδικά στην περιοχή της Ανδαλουσίας, όπου βρίσκεται ο µεγαλύτερος ελαιώνας του πλανήτη. Το ίδιο συνέβη και σε Αργεντινή και Βραζιλία που θεωρούνται οι δύο µεγαλύτεροι πορτοκαλεώνες του πλανήτη. Η υπερβολική ζέστη το περασµένο καλοκαίρι «έκαψε» τα εσπεριδοειδή που παράγονται στην περιοχή, οδηγώντας σε µεγάλη αύξηση της τιµής του χυµού πορτοκαλιού, λεµονιού κ.λπ. ανά λίτρο.

* Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής