Συζητήσαμε με τον διακεκριμένο, ομότιμο καθηγητή Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παύλο Σακκά, λίγες ώρες μετά την αποτρόπαια δολοφονία της Κυριακής Γρίβα έξω από το Αστυνομικό Τμήμα Αγίων Αναργύρων. Μία δολοφονία η οποία έχει συγκλονίσει το πανελλήνιο και για την οποία δήλωσε συντετριμμένος ακόμη και ο ίδιος ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.

Ο Παύλος Σακκάς εξηγεί σήμερα στο parapolitika.gr ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος αντίδρασης για τις γυναίκες, οι οποίες παραμένουν σε κακοποιητικές σχέσεις και υφίστανται ενδοοικογενειακή βία, ενώ ο ίδιος σημειώνει, με ιδιαίτερη έμφαση, ότι η κοινωνία μας πρέπει να βρει τους τρόπους, προκειμένου να παρακολουθεί τη συμμόρφωση των ψυχικώς πασχόντων ως προς την ευλαβική λήψη της φαρμακευτικής τους αγωγής, καθώς και ότι η Ψυχιατρική δεν αποτελεί πλέον ένα θολό τοπίο μέσα στο οποίο μπορεί να κρυφτεί το οτιδήποτε.

- Κύριε καθηγητά, γνωρίζουμε ότι οι ψυχικώς πάσχοντες πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνουν τη φαρμακευτική αγωγή τους και να παρακολουθούνται από τον ψυχίατρό τους. Τι μπορεί να κάνει η κοινωνία με εκείνους οι οποίοι αρνούνται τη βοήθεια των ειδικών;

Αρχικά θέλω να δηλώσω ότι δεν αναφέρομαι στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού δεν γνωρίζω εάν υπάρχει ψυχικό πρόβλημα στον συγκεκριμένο δράστη. Όμως έχω δηλώσει, επ' ευκαιρία άλλων εγκλημάτων, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, ότι ως κοινωνία οφείλουμε να βρούμε τρόπους να παρακολουθούμε τη συμμόρφωση των ψυχικά ασθενών, ειδικά εκείνων που δεν αντιλαμβάνονται την αρρώστια τους, με τη φαρμακευτική αγωγή που τους έχει συστήσει ο γιατρός τους. Αντιλαμβάνομαι ότι κάτι τέτοιο παραπέμπει σε αυταρχισμό της κοινωνίας προς αυτούς τους ασθενείς, αλλά ανάλογο αυταρχισμό δεν αποτελεί και η υποχρέωση που μας επιβάλλει η κοινωνία να φοράμε ζώνες ασφαλείας;

- Σας προβληματίζει το γεγονός ότι ύστερα από κάποιο αποτρόπαιο συμβάν, μία δολοφονία, η πρώτη υπερασπιστική γραμμή είναι λίαν συνήθως τα εικαζόμενα ψυχιατρικά προβλήματα του δράστη;

Και βέβαια με στενοχωρεί, γιατί έτσι φαίνεται ότι η Ψυχιατρική αποτελεί ένα θολό τοπίο μέσα στο οποίο μπορεί να κρυφτεί ό,τι μας βολεύει. Όμως δεν είναι έτσι. Η Ψυχιατρική διαθέτει σήμερα αυστηρά καθοριζόμενες διαγνώσεις. Η αλήθεια είναι ότι κάποτε η Ψυχιατρική στην προσπάθειά της να εξηγήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά, έδινε δικαιολογίες στα πάντα: όλα τα προβλήματα πήγαζαν από την προηγούμενη γενιά ή την κοινωνία. Όμως τη Δικαιοσύνη δεν την αφορούν οι δικαιολογίες που μπορεί να έχει ο καθένας μας. Την αφορά η συγκεκριμένη πράξη. Εξαίρεση μπορεί να υπάρχει μόνο για έναν σχιζοφρενή, ο οποίος δρα κάτω από την επήρεια ψευδαισθήσεων. Σαν άρρωστος αυτός χρειάζεται θεραπεία και όχι σωφρονισμό.

- Οδηγούμαστε, πιστεύετε, σε μία νέα ένταση του στιγματισμού της ψυχικής διαταραχής, ύστερα από τόσους ισχυρισμούς περί ψυχιατρικών προβλημάτων από σειρά δραστών δολοφονικών ενεργειών και στη χώρα μας;

Το έχω διατυπώσει επανειλημμένα ότι όσο δεν θεραπεύουμε συστηματικά τους σχιζοφρενείς και συμβαίνουν αποτρόπαια και ανεξήγητα εγκλήματα, η κοινωνία στιγματίζει την ψυχική αρρώστια. Μάλιστα, όσο χρησιμοποιούμε ασαφείς όρους όπως ψυχική αρρώστια ή ψυχική διαταραχή, τόσο το στίγμα καλύπτει και άλλες οντότητες και μεγαλύτερο πλήθος ασθενών. Όπως για παράδειγμα όλες οι νόσοι των πνευμόνων δεν είναι καρκίνοι, έτσι και όλες οι ψυχικές αρρώστιες δεν είναι σχιζοφρένεια.

- Κύριε καθηγητά, τελικά υπάρχει πρόληψη στις βαριές ψυχιατρικές περιπτώσεις στις οποίες ενέχει ο κίνδυνος ο πάσχων να εκτραπεί σε μία δολοφονική απόπειρα ή η κοινωνία μας είναι εκ των πραγμάτων ανυπεράσπιστη;

Πρόληψη αποτελεί η πιστή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής και η τακτική παρακολούθηση. Χωρίς αυτές, θα θρηνούμε κάθε τόσο άδικα θύματα.

- Θα θέλατε να μας πείτε ποια συναισθήματα και ποιες σκέψεις σάς προκάλεσε η πρόσφατη δολοφονία της νεαρής γυναίκας, της Κυριακής, έξω από το Αστυνομικό Τμήμα των Αγίων Αναργύρων;

Και πάλι σημειώνω ότι δεν μπορώ να κρίνω τη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού δεν γνωρίζω, παρά όσα έχουν αναφερθεί έως τώρα στα ΜΜΕ. Εάν όμως αφήσουμε την ψυχιατρική διάγνωση κατά μέρος και εστιαστούμε στο γεγονός της βίας που ασκείται κατά των γυναικών, δεν μπορώ παρά να συνδυάσω την περίπτωση της Κυριακής με την περίπτωση της συζύγου του τραγουδιστή Γιοκαρίνη. Γνωρίζοντας ως ψυχίατρος ότι ο χαρακτήρας του ανθρώπου πολύ δύσκολα αλλάζει, όπως και ότι πολύ δύσκολα κανείς απαλλάσσεται από το οινόπνευμα και τα ναρκωτικά, η σύζυγος που τον υπερασπίστηκε στο Αυτόφωρο πρέπει να γνωρίζει ότι είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει ανάλογη συμπεριφορά και στο μέλλον. Άλλωστε, όπως γράφτηκε, και η άτυχη Κυριακή δεν θέλησε να προχωρήσει σε μήνυση!

- Τι μπορούν να κάνουν οι γυναίκες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίες ζουν εξαρτημένες για χρόνια μαζί με βίαιους δράστες, προκειμένου να απαλλαγούν από τέτοιες αρρωστημένες σχέσεις;

Έχουν δύο εναλλακτικές: είτε θα δείξουν αποφασιστικότητα και θα πάνε την υπόθεση μέχρι τέλους, χωρίς να ανεχτούν την παραμικρή παρέκκλιση από την πλήρη και άμεση διακοπή της σχέσης τους, είτε να μην γκρινιάζουν και να υπομένουν τις όποιες βίαιες συμπεριφορές αδιαμαρτύρητα. Αποτελεί λάθος να κάνουν μικροεπαναστάσεις και να υποχωρούν. Με τον τρόπο αυτόν απλώς ενισχύουν τη βία και στο τέλος θα πληρώσουν μεγαλύτερο τίμημα.