Στα µεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία φιλοξενήθηκαν οι εικόνες «Αποκάλυψης» από την εισβολή της αφρικανικής σκόνης στη χώρα µας. Ξεκινώντας από την Κρήτη, το φαινόµενο χτύπησε µε ένταση την Πελοπόννησο, συνέχισε στην Αττική, µετατρέποντας το Λεκανοπέδιο σε ένα απόκοσµο πορτοκαλί σκηνικό, και κατευθύνθηκε προς το Αιγαίο µε πορεία προς τα ∆ωδεκάνησα. Ειδικοί πάντως εκτιµούν ότι θα ξαναβρεθούµε αντιµέτωποι µε αυτές τις συνθήκες και µάλιστα εντός του Μαΐου, ενώ ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι οι πολίτες που ανήκουν στις ευπαθείς οµάδες λόγω των αιωρούµενων σωµατιδίων κατά την εξέλιξη του φαινοµένου.

Για ένα διαχρονικό φαινόµενο που βιώνει η χώρα µας έκανε λόγο, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή», o δρ Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιµης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος λειτουργίας της υπηρεσίας πρόγνωσης καιρού meteo.gr. «Το µόνο που βλέπουµε είναι ότι ίσως εµφανίζεται κάποιες εποχές µέσα στον χειµώνα, ειδικά σε ήπιους χειµώνες. Γενικά όµως δεν θα λέγαµε ότι έχουµε κάποια σηµαντική αλλαγή», αναφέρει, προσθέτοντας ότι σίγουρα το φετινό φαινόµενο ήταν ιδιαίτερα έντονο, αλλά και το 2018 είχαµε ανάλογης, ίσως και µεγαλύτερης έντασης έλευση αφρικανικής σκόνης, αλλά έγινε αισθητό κυρίως στην περιοχή της Κρήτης. Οσον αφορά τις µετρήσεις, ο κ. Λαγουβάρδος αναφέρει ότι ιδιαίτερα υψηλές τιµές καταγράφηκαν κυρίως στην Κρήτη, φτάνοντας ακόµα και τα 700-800 µικρογραµµάρια. Στον σταθµό µετρήσεων στο Ρέθυµνο για κάποιες ώρες καταγράφηκαν 150 µικρογραµµάρια ανά κυβικό µέτρο στην ατµόσφαιρα, ενώ το ανώτατο επιτρεπτό όριο είναι στα 50. Σηµειώνει ωστόσο ότι αυτή η επιβάρυνση αφορά ανθρώπους µε αναπνευστικά προβλήµατα και πως στην ατµόσφαιρα δεν υπάρχει κάτι τοξικό.

Εµφάνιση

Ο κ. Λαγουβάρδος αναφέρει επίσης ότι δεν µπορούµε να πούµε µε κατηγορηµατικό τρόπο ότι υπάρχει άµεση σύνδεση στην αύξηση της συχνότητας και της έντασής του µε την κλιµατική αλλαγή, αλλά είναι σίγουρο ότι οι ηπιότεροι χειµώνες ευνοούν τη µεταφορά της σκόνης από την Αφρική. Προσθέτει δε ότι στα µέσα του χειµώνα υπάρχει συχνή εµφάνιση της αφρικανικής σκόνης εξαιτίας της συχνότερης παρουσίας νοτιάδων που συνδέονται µε το φαινόµενο. Οπως εξηγεί στην «Κυριακάτικη Α», χαρακτηριστικό του φαινοµένου αυτή τη φορά είναι ότι είχαµε κυρίως ξηρή εναπόθεση της σκόνης, έπεφτε δηλαδή προς την επιφάνεια λόγω της βαρύτητας και δεν είχαµε κάποιες βροχοπτώσεις που να δηµιουργήσουν την αποκαλούµενη λασποβροχή. Το φαινόµενο της µεταφοράς σκόνης από την Αφρική προς την Ελλάδα και άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης έχει γίνει πιο συχνό και έντονο τις τελευταίες δεκαετίες. Μάλιστα, πρόσφατη µελέτη επιστηµόνων του Πανεπιστηµίου της Καλιφόρνιας υπολογίζει πως από τα µέσα του 19ου αιώνα υπάρχει αύξηση της µεταφοράς σκόνης κατά 55%.

Οι μετρήσεις

Ας σηµειωθεί πως σύµφωνα µε τον στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση, η µέση ηµερήσια τιµή συγκέντρωσης των ΡΜ10 δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 50 µg/m3 περισσότερες από 35 φορές µέσα στο έτος, ενώ για τα ακόµη πιο λεπτά σωµατίδια των 2,5 µικρών του µέτρου (ΡΜ2,5) ο στόχος είναι µέση ετήσια τιµή 25 µg/m3. Οι οδηγίες του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας είναι πολύ πιο αυστηρές, καθώς θέτει για τα ΡΜ2,5, για παράδειγµα, στόχο τα 5 µg/m3. Κι αυτό γιατί τα πολύ µικρά σωµατίδια εισχωρούν µέσω του αναπνευστικού συστήµατος στον ανθρώπινο οργανισµό και µπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήµατα υγείας, όπως λοιµώξεις, παθήσεις του αναπνευστικού, καρδιαγγειακές ασθένειες κ.λπ. Η Ε.Ε. έχει εξαγγείλει ως στόχο για το 2030 τα 10 µg/m3 στα ΡΜ2,5, κινούµενη όµως µε µεγάλη καθυστέρηση, προφανώς λόγω των οικονοµικών συµφερόντων. Παράλληλα εκτιµάται ότι 42.000 θάνατοι/έτος στην Ευρώπη αποδίδονται στη σκόνη, ενώ στις µεσογειακές χώρες έχει υπολογιστεί ότι το 27%-44% του αριθµού των θανάτων που σχετίζονται µε τα σωµατίδια PM10 οφείλεται στην αφρικανική σκόνη. Αυτός είναι και ο λόγος που οι πνευµονολόγοι αναφέρουν ότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε τέτοιες συνθήκες.

Νοσήματα


«Η αύξηση των σωµατιδίων στην ατµόσφαιρα µπορεί να επιδεινώσει αναπνευστικά νοσήµατα όπως το άσθµα, η βρογχίτιδα και οι αλλεργίες. Τα άτοµα µε προϋπάρχουσες αναπνευστικές παθήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε περιόδους αυξηµένων επιπέδων σκόνης», σηµειώνει σε ανακοίνωσή της η Ελληνική Πνευµονολογική Εταιρεία, προσθέτοντας, µεταξύ άλλων, ότι η αφρικανική σκόνη µπορεί να προκαλέσει αλλεργικού τύπου αντιδράσεις σε ορισµένα άτοµα και να συνδεθεί µε καρδιαγγειακά προβλήµατα. «Τα σωµατίδια µπορούν να συµβάλουν στη φλεγµονή, στο οξειδωτικό στρες και στην αγγειοσυστολή, που µπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων, ιδιαίτερα σε ευάλωτους πληθυσµούς», αναφέρει επίσης η ΕΠΕ.

Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών επίσης εκπόνησε µια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα µελέτη σχετικά µε τη σύσταση της αφρικανικής σκόνης, που κάλυψε τη χώρα µας. Από την ανάλυση των δειγµάτων στην Αττική προέκυψε ότι η χηµική σύσταση περιελάµβανε τα στοιχεία αργιλίου (Al), πυριτίου (Si) και ασβεστίου (Ca) µε ένα ελάχιστο ποσοστό σε σίδηρο (Fe) και τιτάνιο (Ti). Εκτός δηλαδή από την αφρικανική σκόνη, στο αναπνευστικό µας σύστηµα πέρασαν και τα παραπάνω στοιχεία, επιβεβαιώνοντας τις ανησυχίες των πνευµονολόγων.

Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής